irfodhiàre , vrb: isfodhare, isfodhiare Definitzione coment'e pèrdere su súlidu, s'ària; èssere a fodhidas, torrare àlidu a pelea e a moida, coment'e chi is prumones siant unu fodhe; fintzes pèrdere o abbrandhare s'arrennegu Sinònimos e contràrios abbatimare, afandhare, assagadare, assupai, isalidare, sufratare Frases sos pitzinnos curriant fatu de sa moto fintzas a s'irfodhiare ◊ si fit irfodhiatu coment'e unu fodhe nandhe: Galu bi ndh'at? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'époumoner, essouffler Ingresu to breathe (out), to be out of breath Ispagnolu resollar, resoplar, jadear Italianu sfiatare, respirare affannosaménte Tedescu ausströmen, Atemnot bereiten.

irfroghedhàre , vrb: irfruedhare Definitzione segare is pigionatzos o cambos noos chi essint in su truncu o in su fundhale de is matas Sinònimos e contràrios immodhitare, irbrossare, irfrogare, irgrasazonare, ischesciai, ispudhonare | ctr. imbrossai Frases apo irfruedhadu sos múzulos, ca creschent menzus sas iferturas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébourgeonner Ingresu to pinch out Ispagnolu deschuponar Italianu scacchiare, tagliare gli spròcchi Tedescu ausgeizen.

irfurràre , vrb: isfurrare, sforrai Definitzione bogare de su forru; fintzes imbentare a cudha manera, bogare a pígiu Sinònimos e contràrios sciorrai | ctr. iforrare Frases sa mama irfurravat su pane e lillu davat, modhe e cajente 2. sa pintura moderna, o Cimabue, oe t'isfurrat tzertos istrominzos oscuros che istranos indovinzos, legos che imbreagos rue rue! 3. su gorropu impercat e irfurrat chin tràpulas, ispéntumas e nurras (L.Loi) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu retirer du four Ingresu to take out of the oven, to churn out Ispagnolu deshornar Italianu sfornare Tedescu aus dem Backofen herausnehmen.

irgantzellàre , vrb: iscancellai, iscantzellare, scancellai Definitzione iscríere in pitzu de àtera cosa iscrita o fintzes passare calecuna cosa a manera chi s'iscritura no si potzat bíere, no si potzat lígere o no ndhe abbarret; ispèrdere sa cosa de no ndhe abbarrare Sinònimos e contràrios burrai, ingancellare, sborrai Frases sa morte no at a istentare a che isgantzellare totu ◊ crediant chi su progetu nche l’aiant iscantzellatu ◊ galu non aiat àpitu su tempus de nche iscantzellare s'iscrita ◊ comente at próidu che at iscantzelladu sas tratas ◊ ti che ant irgantzelladu dae s'elencu Ètimu itl. (s)cancellare Tradutziones Frantzesu effacer, biffer Ingresu to delete, to rub out, to wipe out Ispagnolu borrar Italianu cancellare Tedescu durchstreichen.

irgheleníu , agt, pps: irghiliniu Definitzione de irghelenire Sinònimos e contràrios afésiu, consumidu, mabagrabiu, maluvratu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 2. mi aggarrant, mi picant a fichias de pede e mi lassant a un'ala, mesu irghiliniu: abbarro pacos secundhos gai, a dolores, e tandho zúbilo Tradutziones Frantzesu émacié, épuisé Ingresu worn out Ispagnolu agotado Italianu consunto, sfinito Tedescu abgezehrt, erschöpft.

irmamadúra , nf: irmamatura Definitzione su immamare / i. de su vinu (de s'ozu, e gai) = su dhu cambiai a un'àteru istrexu chentza sa fundhaina Sinònimos e contràrios immamu, iscalancadura, iscatzedhadura, surradura / iscolomadura / cdh. smamatura 2. iscuponatura, irmamatura, agianta de pastíglias sont totu fainas chi si fachent a su vinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébourgeonnement Ingresu pinching out Ispagnolu deschuponado Italianu spollonatura Tedescu Entfernung der Schößlinge.

irmeudhàe, irmeudhàre , vrb: irmidudhare, irmiodhai, smoedhari Definitzione bogare o pèrdere su meudhu, pèrdere sa fortza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enlever la moelle, épuiser Ingresu to weaken, to take the marrow out Ispagnolu desmeollar, debilitar Italianu smidollare Tedescu das Mark herausnehmen aus, entkräften.

irrascàre , vrb Definitzione illimpiare su fosile; in is terrenos, segare e bogare sa malesa de tupas e matas Sinònimos e contràrios ammatutzare, ilbratare, illitiare, immatai, ispatare, matai, scrachirai Ètimu spn. rascar Tradutziones Frantzesu débroussailler Ingresu to root out Ispagnolu desbrozar, arrancar Italianu sterpare Tedescu entwurzeln.

isbotoràre , vrb Definitzione tzucare a nàrrere, foedhare cun arrennegu apustis chi unu at padiu meda Frases - No mi ndhe faedhedas, mancu! - isbotoreit su malandrinu Tradutziones Frantzesu éclater Ingresu to burst out Ispagnolu echarse, estallar Italianu sbottare Tedescu ausbrechen.

iscamedhàre , vrb: iscammedhare, isgamedhare Definitzione istesiare unu pegus de su tàgiu, andharesindhe de sa cumpangia; fintzes iscapiare su giuale a is boes giuntos Sinònimos e contràrios irmedhae, iscambare, iscambuliare, iscamedhire, iscedhai, iscrobare, istagiai, istropedhare | ctr. amedhare Frases unu pisedhu s'isgamedheit de sos cumpagnos chi fint zoghendhe ◊ apo àpidu sas berbeghes chi mi mancaiant: las depiat àere iscamedhadas carchi cane ◊ pares iscammedhadu che angione sorteri 2. sos pitzinnos s'aunint a zocare che anzones iscamedhaos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éloigner du groupe Ingresu to send out (of a group) Ispagnolu alejar, apartar Italianu allontanare dal gruppo Tedescu von der Gruppe entfernen.

iscampiàre , vrb Definitzione andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Sinònimos e contràrios acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Frases si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se montrer, apercevoir dans le lointain Ingresu to lean out, to perceive in the distance Ispagnolu asomarse, divisar Italianu affacciarsi, scòrgere da lontano Tedescu sich zeigen, erblicken.

ischeàre , vrb: ischejare, ischiare 1 Definitzione pigare e bogare de sa chea, o fintzes fàere su fossu coment'e a iscartadura po ndhe bogare una mata de fundhu; fàere coment'e unu fossu segandho a tundhu (de s'orrobba, de sa pasta téndhia o àteru) coment'e intrandhoche a mesu e torrandho a s'oru po dhi giare una forma, coment'e a cuidu, a curva (es. po fàere s'inghíriu de su tzugu, de su codhu, in bestimentu: is malloredhos – macarrones tundhos – s'ischeant a istrecadura cun su pódhighe mannu)/ i. un'imbreaghera = scexiai Sinònimos e contràrios incheare, ischifire, scotai Frases s'ischeat su carbone ◊ si li est alluta sa piatza belle e pronta a ischejare ◊ est andhau a ischejare sa chisina, in sa piatza brusiada 2. su tretu de su suircu e de su trugu s'ischeat, in sa robba, pro chi su traste potat rúere menzus ◊ su piu cheret ischeadu a rodilla pro lu fàghere a bicos ◊ amus fatu macarrones tundhos ischeados a manu ◊ pisedhos, deo los ischio, sos macarrones, e bois los abberides e los cumponides chi no essat s'unu dae s'àteru! ◊ sos macarrones tundhos s'ischeant cun sa mata de su pódhighe mannu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser, donner une forme Ingresu to hollow out, to shape Ispagnolu ahuecar, cortar dando una forma Italianu incavare, sagomare Tedescu aushöhlen, modellieren.

ischigliàre , vrb Definitzione lampare o fèrrere atesu sa cosa a istídhigos; fintzes imbruconare Sinònimos e contràrios abbrubudhai, frofroai, ischiglionare, ischisciare 1, sbrufare, sbrufulai, strichidhai Frases s'ozu che ischígliat fora dae sa sartàina candho tzocat ◊ faghent, a s'intra-essi, chena donu, versos topos de tréighi e de noe untos, pro ischigliare, a ozuseu (Piras) 2. si fichit su batzinu a codhu, calat impresse in s'iscala, a candho ischígliat, ruet e segat su batzinu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gicler dehors, bondir dehors Ingresu to dart out Ispagnolu salir, chorrear, abantar Italianu schizzare fuòri Tedescu springen.

iscordolàre , vrb: iscordulare 1 Definitzione andhare, afilare, su si pònnere e mòvere coment'e a cordone, a filera, foedhandho de bestiàmene meda (o fintzes de gente o àteru) chi si movet Sinònimos e contràrios iscúrrere Frases trubba sas bacas, za iscordolant! Tradutziones Frantzesu se diriger, sortir Ingresu to pour out Ispagnolu fluir Italianu defluire Tedescu abfließen.

iscorrutàre , vrb: iscurrutare, scorrutai Definitzione bogare, lassare su bestimentu de dolu, acabbare de si bestire a dolu po unu mortu Sinònimos e contràrios illutare | ctr. allutare Frases si sa fémina chi morit est in lutu, dh'iscorrutant e dhi ponent su bestire de gala ◊ cussas si sunt iscurrutatas cun s'abbrítiu de si torrare a cojuare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu quitter le deuil Ingresu to come out of mourning Ispagnolu desenlutar Italianu sméttere il lutto Tedescu die Trauer ablegen.

isocríre , vrb Definitzione betare o segare is ogos a sa linna Sinònimos e contràrios isocrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enlever les bourgeons Ingresu to take out buds Ispagnolu desyemar, deschuponar Italianu sbocciolare Tedescu entknospen.

ispedradúra, ispedriadúra , nf: ispredadura, spedradura Definitzione su ispedriare; su che arregòllere sa pedra po illimpiare unu terrenu pedrosu; sa prima farra chi molet sa mola noa Sinònimos e contràrios ispredichinadura, ispedrighininzu, spredióngiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épierrage Ingresu taking out stones Ispagnolu el despedregar Italianu spietratura Tedescu Entsteinen.

ispiòndiri , vrb: ispròndhere, ispròndiri, isprúndhere, isprúndiri, spòndiri Definitzione iscúdere, betare, fèrrere atesu (fintzes nàrrere); bogare, bogare prus in fora (fintzes essire), aporrire, giare o fàere a bíere cosa faendhodha, naendhodha e faendhodha connòschere Sinònimos e contràrios aggradiare, aporrire, fèrrere, imperiare, impròdere, lampinare, spiondai / espressai Frases cun d-unu cannedhu sulendi a totu fortza nci ispiondit a celu cudhas birilliedhas ◊ dae cue subra s'ispériat unu paris mannu, a cantu podet ispròndhere s'oju! ◊ mi at ispróndiu una pedra ◊ is sardistas defendint e isprundint s'istória de sa Sardigna ◊ su pulíticu cheriat cundennadu a si manigare sas paràulas ch'isprundhit 2. de ingunis sa rivolutzioni isprundit in totu s'Europa ◊ est tzerriendumí ca mi at ispróndiu cosa de su muru de cortili ◊ su tostoine isprundhiat sa conca dae su covecu ◊ ge si dh'at circara sa serbidora: bai e circa de aundi nd'est isprúndia! Tradutziones Frantzesu se pencher, dépasser Ingresu to stretch, to jut out Ispagnolu arrojar, asomar, extender Italianu protèndere, spòrgere Tedescu vorstrecken, hinausstrecken.

ispitínzu , nm Definitzione su ispitire, su fàere andhandho e menguandho, benindho o faendho bènnere mancu, prus fine, prus débbile Sinònimos e contràrios cossumidura, finigoni, ispitidura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu usure Ingresu wearing out Ispagnolu deterioro, consunción Italianu logoraménto Tedescu Abnutzung.

ispitíu , pps, agt Definitzione de ispitire / titas ispitias = sicadas, chi no bogant prus late Sinònimos e contràrios consumidu, irgheleniu, scalarxiu, surgiu 1 2. manialias baratas s'incurvànt, fémminas ispitias d'enna de furru (L.Loi) Tradutziones Frantzesu usé Ingresu worn out Ispagnolu gastado Italianu logorato Tedescu verbraucht.

«« Torra a chircare