aconnoltàre, aconnortài , vrb: acrunnotai,
acrunotai,
acunnortare,
acunortai,
acunortare,
aggunnortare,
agunnortare Definitzione
giare acunnortu, cunfortu, fàere coràgiu; pigare su dannu cun passiéntzia, baliare unu dannu chi no si dhue podet fàere nudha, su si acuntentare de sa cosa coment'est: a logos narant custu vrb. in su sensu de si atrivire, de si fàere coràgiu o de provare a fàere calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
aliviai,
cufortare
/
acuntentae
/
atrevire
Frases
non mi agunnortat àtera siendha nen de apentu su coro prus at boza (G.Brocca)◊ Noè, chi fit fachèndhesi su teju in s'arca mesu sorta, biet su sole e li torrat a seju su coro e si acunnortat (A.G.Solinas)◊ su pipiu est totu sa noti prangendi, no arrinnèsciu a dh'acunortai!
2.
chi ti acunnortas, gei andat bèni de aici ◊ po ndi essiri de sa poboresa si fiat aconnortada de impromiti su fillu a su tiàulu ◊ meda cosa perdesi, ma mi ndhe acunnortesi ◊ sa vida mi est una pena, ma benit chi mi acunorte! ◊ su dannu est tropu mannu: no mi potzu acrunnotai!
3.
no est cosa de crèiri chi una picioca si siat acrunotada a cantai unu mutetu aici ◊ de prus no mi acrunotu a nai! (F.Pilloni)◊ foras de innòi e no ti acunòrtisti mai prus!
Ètimu
spn.
conhortar
Tradutziones
Frantzesu
consoler,
soulager
Ingresu
to comfort
Ispagnolu
consolar,
resignarse
Italianu
consolare,
rassegnarsi
Tedescu
trösten,
sich abfinden.
aconnórtu , nm: aconnostu,
acunnoltu,
acunnortu,
acunortu,
aggunortu,
agunnortu Definitzione
genia de illébiu de unu dispraxere; su papare chi is bighinos faent po sa domo chi dhue at unu mortu
Sinònimos e contràrios
acunnortadura,
cufortu
/
imbórbida
| ctr.
agghégiu,
isconnortu
Maneras de nàrrere
csn:
tènnere aconnortu de una cosa = acunnortàresi, resèssere a irmentigare, a baliare su dispiaghere; fai vida de acunnortu = acuntentàresi de comente est fintzas istendhe male; fai is acunortus = dare sas passéntzias; ponnirisí de acunnortu = pigai coràgiu, pònnere de bona volontade
Frases
bae e chilca: sa zente, invece de acunoltu, chi addiritura so moltu betat cudhae sa boghe! ◊ andho a dare agunnortu a tzia Pasca
2.
no ndi tengu aconnortu de èssiri aturada sentza de madiru miu!
3.
scerada, cussa picioca est fendi vida de acunnortu cun cussus duus bècius in domu! ◊ at a èssi trabballosu a fai custu, ma mi pongu de acunnortu e provu
Terminologia iscientìfica
sntz
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réconfort,
consolation
Ingresu
comfort,
consolation
Ispagnolu
consuelo,
consolación
Italianu
confòrto,
consolazióne
Tedescu
Trost,
Tröstung.
àju , nm: asiu,
àsiu,
axiu 1,
àxiu,
axu Definitzione
tempus chi unu si leat a discantzu, cun trancuillidade, po fàere calecuna cosa prus che àteru de divagu, chentza pentzamentos / a ndh'at de s'àsiu de!… (+ vrb.) = totu est chi abarrit!…(+ vrb. ger.), est in debbadas chi abetit, chi sigat a…; istare de mal'àsiu = male, duritosu
Sinònimos e contràrios
praxu
Frases
s'aju sou fit a intèndhere píulos de cionca in note de luna ◊ ischit petzi a irgherrimiare, cussu pitzocu: s'àsiu l'est zirandhe su tinu! ◊ in dommo issoro àsiu no bi ndh'at mai: sa mama fachindhe sas fainas de dommo, sas fizas cusindhe, babbu e fizu fachindhe sa zorronada ◊ de cudha cosa gei nd'eus a chistionai in ora de àsiu ◊ ponedibbei cun aju a tentare in binza!
2.
a ndh'at de s'àsiu de aspetare: su chi cheret isse no bi l'ant a dare mai! ◊ ndh'apo aju de istare iseta iseta: giustítzia pro me iseto invanu! ◊ teniat àsiu de itzerriai: cudh'ómini fiat surdu e no dh'intendiat ◊ ndhe aiat de aju de rispòndhere cun peràulas santas e giustas!…
3.
no tocat a donai asiu a is delincuentis de sumbullai sa genti ◊ no bi agguanto afaca a unu maláidu: mi leat sa brigonza, isto de mal'ásiu ca no isco it'e nàrrere
Ètimu
itl.t
asio
Tradutziones
Frantzesu
aise
Ingresu
comfort
Ispagnolu
holgura
Italianu
àgio,
còmodo
Tedescu
Bequemlichkeit.
allebiàe, allebiài, allebiàre , vrb: alleviare Definitzione
fàere prus lébiu unu dolore, una pena, fintzes unu pesu
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
achedare,
aliviai,
alixerai,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
asselenare,
asseliare,
assussegai,
illebiare,
illenare
/
illezerigare
| ctr.
ingrajai,
peorare
Frases
portant gràtzias e consolu po allebiai dogna mali ◊ alleviare sa tribbulia, allebiare sos turmentos ◊ iscàvula làmbrigas de iscioru, allebiadí sa cuscéntzia de su malu iscinitzu!
Tradutziones
Frantzesu
soulager
Ingresu
to relieve,
to comfort
Ispagnolu
aliviar
Italianu
alleviare,
risollevare
Tedescu
lindern,
mildern.
allébiu , nm: alléviu,
allíviu Definitzione
su abbacare, abbrandhare o menguare pruschetotu de unu sufrimentu, de unu dolore, de una maladia
Sinònimos e contràrios
conciolu,
disaggràviu,
illébiu
Frases
dhi siat de allébiu su dhu nomenai e in su celu siat! ◊ no at allíviu e cunfortu in su dolore ◊ pro alléviu, su dutore li at inditadu de si pònnere unu papinu ◊ tue ses alléviu de zente tribbulada! ◊ ite allíviu su pesadolzu candho unu est istracu!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
soulagement
Ingresu
consolation,
comfort
Ispagnolu
alivio
Italianu
sollièvo,
confòrto
Tedescu
Trost.
codomidàde , nf: codumidade,
comodidade,
comodidadi,
comoditate Definitzione
cosa, fatu o trastu chi arrespràmiat pelea e faet su trebballu discantzosu; logu po istare fatu bene de dhue pòdere istare cun prus facilidade
Sinònimos e contràrios
codumàntzia,
comodesa,
cumbénia,
cumbeniéntzia
Frases
sa samunadora, su frigoríferu, su gassu sunt totu bellas codomidades ◊ in domo bi tenet totu sas comodidades ◊ sa terratza est una codomidade, candho faghet a l'àere
Tradutziones
Frantzesu
confort
Ingresu
comfort
Ispagnolu
comodidad
Italianu
comodità
Tedescu
Bequemlichkeit.
codumàntzia , nf Definitzione
cosa, fatu o trastu chi arrespràmiat pelea e faet su trebballu discantzosu
Sinònimos e contràrios
codomidade,
cumbénia
Frases
sas codumàntzias mannas de oe incurtzant e illébiant sas peleas
Tradutziones
Frantzesu
confort
Ingresu
comfort
Ispagnolu
comodidad
Italianu
comodità
Tedescu
Bequemlichkeit.
conciolàre , vrb: consolai,
consolare,
contzolai,
cossolai,
cossolare,
cunsolai,
cuntzolai,
cussolare Definitzione
giare contzolu, cunfortu, bogare o alleviare una pena, acantzare unu disígiu, giare su cuntentu; nau a ammeletzu (e in cobertantza), iscúdere, atripare / contzolai a unu de una cosa = darendheli meda de li catzare su disizu
Sinònimos e contràrios
aconnoltare,
aliviai,
cufortare,
saltifàghere
| ctr.
afligire,
disconsolai
Frases
cantas boltas, sididu a tota gana, mi so de abba frisca consoladu in dies sufocantes de caldana! ◊ no ti ndhe cossolas mai, de cussa cosa, de cantu est bona ◊ fiat una famíllia pòbora, ma unu sinniori s'innamorat de una de is fillas e dhus at contzolaus de dinai ◊ mi apo fatu una manigada de ua… mi ndhe so cossoladu!◊ de abbas ocannu za nos ndhe at cossoladu: sempre proindhe est!
2.
si ti ponzo manu a fuste ti cossolo!…
Tradutziones
Frantzesu
consoler,
soulager
Ingresu
to comfort,
to satisfy
Ispagnolu
consolar,
satisfacer
Italianu
consolare,
soddisfare
Tedescu
trösten,
befriedigen.
cumbénia , nf, nm: cumbéniu Definitzione
trastu o àteru chi serbit a fàere calecuna cosa prus a cómudu, cun prus facilidade, a discantzu
Sinònimos e contràrios
codomidade,
cumbeniéntzia
| ctr.
discumbénia
Maneras de nàrrere
csn:
bènnere a cumbéniu (nadu de una cosa) = bènnere a betu, andai bèni a dha fai; cojuviu de cumbéniu = fatu pro carchi torracontu, no pro istima de sas pessones; èssere, andhare a cumbéniu meu, tou, sou, e gai = comente andhat bene a mie, a tie, a isse, e gai
Frases
cumbénios coment'e frigoríferu, samunadora, e gai no bi ndh'iat a sos tempos ◊ ite cumbéniu logras candho fiudu isposas a connada? ◊ at comporatu su partò a s'isconcata solu pro sa cumbénia de su preju baratu
2.
a cumbéniu siat o a discumbéniu, sa cosa tocat a la fàghere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
confort,
commodité
Ingresu
comfort
Ispagnolu
comodidad
Italianu
comodità
Tedescu
Bequemlichkeit.
discànciu , nm: discansu,
discàntziu,
discantzu,
discassu Definitzione
tempus chi si passat chentza fàere o faendho calecuna cosa fàcile, praghillosa, trebballu lébiu, chi no giaet pelea e ne pelea / a discansu, a discantzu = a dàsiu, abbellu, chentza presse e chentza matana, cun fatzilidade, itl. comodaménte
Sinònimos e contràrios
desogu,
discansada,
pàsiu
| ctr.
cadha,
pelea,
stragu 1
Frases
tengu discànciu ca immoi su trabballu est prus pagu ◊ za si l'at leadu su discansu, tota die chentza fàghere nudha! ◊ sas anades fint totu in festa, in discassu ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ faghet sas cosas bene, chena tropu presse ne tropu discansu ◊ sa tellora de funtana est unu grandu discantzu
2.
cherent chi andhe a discassu a discassu a cadhu a s'àinu, a tempos de oe! ◊ po dhi èssi prus a discantzu su chi depiat fai, custu si ndi fiat andau de domu ◊ tue za triballas a discassu, in ufíssiu, no che deo ifatu de su bestiàmine! ◊ tropu a discassu ti la leas, tue, e de triballu no ndhe atúlias!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aise,
confort,
repos,
passe-temps
Ingresu
comfort,
rest,
hobby
Ispagnolu
descanso
Italianu
àgio,
comodità,
ripòso,
passatèmpo
Tedescu
Ausspannung,
Zeitvertreib.