assaghinàre , vrb Definitzione isciúndhere su logu, sa cosa, de saghina, de orrosu Sinònimos e contràrios issaghinare, saurrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire devenir humide de rosée Ingresu to wet with dew Ispagnolu rociar Italianu bagnare di rugiada Tedescu mit Tau benetzen.

asseriài, asseriàre , vrb Definitzione abbrandhare unu movimentu; nau de ccn., su si fàere sériu, serionzu, acabadu, pentzamentosu, tristu; fàere a mancu, arrisparmiare de fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios abbacai, abblandai, abbonantzai, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai / asseriatzare, seriari | ctr. agegherai, salarzare, seguzare / allegrare Frases s'arriu surrungiosu si est asseriau ◊ fit una rundhinedha, ma como si est asseriada abberu ◊ sos canes si sunt asseriaos ◊ candho at intesu gai, s’aira sua contra a issu si est asseriada 2. fit unu pitzinnu asseriadu impresse, chena risos ◊ arrispundendi, cuss'ómini brullanu si fiat asseriau 3. biadu a chie assériat, assumancu a betzu! 4. assériadi, asséria, de ti cojare: sa vida est menzus bajana! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se calmer, devenir sérieux Ingresu to calm down, to become sad Ispagnolu calmarse, entristecerse Italianu calmarsi, rattristarsi Tedescu sich beruhigen, traurig werden.

assubentài , vrb: assubentare, assubrentare, assuentai, assuentare Definitzione èssere o fàere a assúpidu, torrare àlidu coment'e chi unu apat curtu; pigare su subentu o fúria bentosa Sinònimos e contràrios acaugare, addemare, atanare, irfodhiare, isalidare, scannai / assubrimare Frases su pipiu fiat assubentendu, cun cudhu sarragu mannu pariat donendu s'úrtimu respiru ◊ est arribbau a su monti assubentendu ◊ fiant assubentendu forti me is pesadas ◊ ses assuentendi ca fiast currendi ◊ si fiat assubrentau e isciopau puru ◊ seu giai assubentendi isceti a su pensamentu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir poussif Ingresu to become broken-winded Ispagnolu jadear, enfermar de huélfago Italianu ansimare, imbolsire Tedescu keuchen, ermatten.

atzotzàre , vrb Definitzione guastare, nau de s'ou, agiummai comente a èssere frochiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir couvi Ingresu to go rotten Ispagnolu podrirse el huevo Italianu diventare barlàccio Tedescu faulig werden.

dessessíre , vrb: disessire Definitzione andhare a fora; essire fora de se, fàere a macu, a irbariadu Sinònimos e contràrios essire / ammachiae, dischissiare, irbariare, iscansae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir fou Ingresu to go mad Ispagnolu enloquecer Italianu ammattire Tedescu den Verstand verlieren.

dischissiàre , vrb Definitzione tocare a conca, essire macu, irbariadu Sinònimos e contràrios ammachiae, delliriare, dessessire, irbariare, iscansae, ischissiai, issentire, istinare Frases sas féminas nos faghent dischissiare (S.Spiggia)◊ a mimme cussas mazinedhas de zocadores mi fachiant dischissiare ◊ si sunt dischissiandhe de su pessamentu ca su frade no at iscritu prus Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu devenir fou Ingresu to go mad Ispagnolu desquiciar Italianu impazzire, andar fuòri di tèsta Tedescu verrückt werden.

diventàre , vrb Definitzione essire diferente, un'àtera cosa, cambiare a un’àtera cosa Tradutziones Frantzesu devenir Ingresu to become Ispagnolu volverse, hacerse, convertirse Italianu diventare Tedescu werden.

fistulài, fistulàre , vrb Definitzione essire o fàere a fístula Sinònimos e contràrios infistulai Tradutziones Frantzesu devenir fistuleux Ingresu to become fistulous Ispagnolu fistulizar Italianu infistolire Tedescu fistulös werden.

fogliàre , vrb: vogliare Definitzione furriare is crebedhos, su si ammachiare Sinònimos e contràrios ammachiae, dilliriai, fatzellare, foglietare Ètimu ctl. follejar Tradutziones Frantzesu devenir fou Ingresu to go mad Ispagnolu enloquecer, volverse loco Italianu impazzire, pèrdere il sénno Tedescu verrückt werden.

illabentàre , vrb prnl Sinònimos e contràrios allabentare* Tradutziones Frantzesu devenir distrait Ingresu to become absent-minded Ispagnolu volverse, hacerse, convertirse Italianu diventare sbadato Tedescu zerstreut werden.

illibriníre , vrb: illivrinire Definitzione essire de colore asulu de su fritu, mòrrere, èssere morindho de su fritu Sinònimos e contràrios allibidorare, allidigorae, ammalorai / abbidhiritzai, ammarmurai, ateterighedhare Frases pastore illivrinidu in sos montes Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir livide Ingresu to make livid Ispagnolu amoratarse Italianu illividire Tedescu erbleichen, erblassen.

imbirbantài , vrb Definitzione fàere o essire birbante Tradutziones Frantzesu devenir polisson Ingresu to become rascal Ispagnolu volverse bribón Italianu infurfantire Tedescu ein Schurke werden.

immurrài, immurràri , vrb rfl: irmurrare 1 Definitzione bènnere o essire canu o murru in is pilos Sinònimos e contràrios ammurrai 1, incanire, incanudai Frases atentzione, zovanedhas, s'afródhiu chi teneis de innoghe a bosi cozuare no irmurreis a pilu! (L.Pisano)◊ portas frungiduras in faci e megas de t’immurrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir chenu Ingresu to turn white Ispagnolu encanecer Italianu incanutire Tedescu grau werden.

impraitzài , vrb: impreissai, impreitzai Definitzione fàere o essire mandrone, preitzosu Sinònimos e contràrios acochinai, acovardai, ammandronae, ammandronire, apreitzai, arraigai, immandronatzare, impreitiosire Frases su maistu de pannu immoi si est impraitzau e no at postu prus unu puntu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rendre ou devenir paresseux Ingresu to make lazy Ispagnolu emperezar Italianu impigrire Tedescu faul werden.

incalèschere , vrb Definitzione nau de unu male, impeorare, tirare a tempus longu chentza sanare Sinònimos e contràrios incruai, incrudèschere Ètimu ltn. incalescere Tradutziones Frantzesu aggraver, devenir chronique Ingresu to aggravate Ispagnolu volverse crónica una enfermedad Italianu rincrudire, diventar crònico Tedescu sich verschärfen.

incaníre , vrb Definitzione essire (e fintzes fàere) canu a pilos, imbeciandho Sinònimos e contràrios ammurrai 1, immurrai, incanudai Frases no ant a èssere sos oriolos pro sas annadas malas a ti fàghere incanire! ◊ si sunt incanidos sos pilos, ma su coro no est imbetzadu! ◊ cun custa morte mala m'incanis sos pilos ◊ tue, daghi de tempus ses babbai, tevias incanire a isse puru! (Piras) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir chenu Ingresu to turn white Ispagnolu encanecer Italianu incanutire Tedescu grau werden.

incanudài, incanudàre , vrb Definitzione fàere o essire canu, murru, de pilos Sinònimos e contràrios immurrai, incanire Tradutziones Frantzesu devenir chenu Ingresu to grow hoary Ispagnolu encanecer Italianu incanutire Tedescu grau werden.

incegài, incegàre , vrb: intzecare, intzegare Definitzione guastare is ogos, leare sa vista de no bíere; cumbínchere a unu a fàere su chi no depet, o chi no bolet, o de si ndhe impudare e dispràxere apustis Sinònimos e contràrios atzecare, bisogai, inciurpai, inturpire, intzeghire / alluscai, tantare Frases si lu feris a s'ogru l'intzegas ◊ sa luche fit gosi forte chi incegaiat 2. si mi che intzegat l'iscudo! ◊ che l'at intzegadu su dinari e béndhidu s'est ◊ che l'at intzegadu sa bellesa de sa fémina, ma a mere de domo chi no balet ◊ cun sa paraleta sua che at intzegadu fintzas a tie Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crever les yeux, devenir aveugle Ingresu to blind Ispagnolu cegar Italianu accecare Tedescu erblinden.

indisicàre , vrb: intisicai, intisicare Definitzione essire tísigu, aciapare sa tisichéntzia; bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agiummai coment'e consumare o ispaciare de sa tisichesa Sinònimos e contràrios decaire, derrúere, disigare, ilmarrire, indisichire Ètimu itl. intisicare Tradutziones Frantzesu devenir phtisique Ingresu to make consumptive Ispagnolu contraer tuberculosis, consumirse Italianu intisichire Tedescu schwindsüchtig werden.

infelloníri , vrb rfl: infelonire Definitzione pigare fele, arrennegu meda, a s'airada, su si fàere a una píbera de s'arrennegu Sinònimos e contràrios afelonare, imbirdinare, infelai, infellonai, trenesci Frases si fuant infellonius ancora de prus e dhus boliant cundennai a morti ◊ s'infeloniat e sa mente sua no ischiat decídere su comente ◊ abarrit calmu ca no serbit chi s'infelonit! Tradutziones Frantzesu devenir furieux Ingresu to become furious Ispagnolu enfurecerse Italianu inviperirsi Tedescu sich erbosen.

«« Torra a chircare