Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

pedrigòne, pedrigòni , nm: peldigone, perdicone, perdigone, perdigoni, perdixone, pidrigoni, predicone Definitzione birilledha pitica de prumu chi in cantidade si ponet in is cartúcias po isparare pigiones / p. de grivare = adatos po isparare pillon'e tàcula Sinònimos e contràrios cdh. pildiconi Frases ita mabasicu seis fendi tirendi a pedrigonis: po puiga m'eis pigau?! ◊ ti at a donai una passada de pidrigonis a paneri, si ti agatat furendi! 2. sa ua ocannu no bi at ammaduradu: sos pipiones parent perdigones! Ètimu spn. perdigones Tradutziones Frantzesu plomb de chasse Ingresu pellets Ispagnolu perdigón Italianu pallino da càccia Tedescu Schrot.

pedríscia , nf: pedrissa, pedritza, predissa, pidrissa, pitrissa Definitzione pedra lada de leminàrgiu o de fentana; pedra a oru a muru po cicire a cuadhu, o fintzes po istare gente cicia passandho ora Sinònimos e contràrios curníscia, zannile / istrada 1, istradile, secidórgiu 2. sa zente fit sétida in sas pedrissas de piata ◊ custu contadu est rutu in sa pedríscia de s'isméntigu ◊ sa zente si firmat a pasare in sas pedrissas ◊ pighet a sa pedrissa e setzat a ingropas! Tradutziones Frantzesu rebord, appui de fenêtre Ingresu windowsill Ispagnolu antepecho Italianu davanzale Tedescu Fensterbrett.

petorrúdu , agt Definitzione chi est de bona petorra, chi portat petorras mannas, de petus largu Terminologia iscientìfica zcrn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu forte de poitrine Ingresu broad-chested Ispagnolu de pecho amplio Italianu pettoruto Tedescu vollbrüstig.

pétzu , nm Definitzione truncu mannu de linna, longu e no tanti grussu, pruschetotu segau a serra, chi ponent po agguantare ccn. cosa grae meda o de pòdere pigare pesu grae (es. teulada, intaulau) Sinònimos e contràrios biga, trae / terrinu Maneras de nàrrere csn: p. de terra = terrinu; petzus lauraus = terras prenas; èssiri p. de furca = malu, trassosu, malafatore; petzu de giòvunu, de ómini = zòvanu, ómine mannu meda; petz'e ogu che pira = ogros maduros Frases si at béndhidu totu, finas tàulas e petzos de sa domo ◊ l'ant àpidu impicadu a unu petzu ◊ ballendhe si àlciat e si pesat fin'a tocare su petzu: est a bídere lezeresa! ◊ sa barraca fiat fata totu a petzus mannus de tziníbiri 2. gràscias a Deus so como betzu mannu, sempre, però messendhe in petzu meu ◊ in su petzu chi bi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet! 3. nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili Ètimu itl. pezzo Tradutziones Frantzesu poutre, pièce de terre Ingresu gilder, piece of ground Ispagnolu viga, parcela Italianu trave, appezzaménto Tedescu Balken, Grundstück.

peúnca , nf, nm: peuncu, piucu, piuncu Definitzione de is mígias, sa parte chi bestit su pei: dhu narant fintzes po mígia etotu (ma curtza) Maneras de nàrrere csn: mòrrere a peuncu = mòrrere de maladia longa; èssere a peuncu = iscrutzu, fintzas pòbiru meda; bocàrenne piuncos de ccn. cosa = fàghere atzola, àerendhe profetu, arrènnesciri; no si ne bidet piuncu = mancu arrastu Frases fachiat piuncos de lana a bèndhere ◊ fint iscurtos e in piuncos ◊ ti apo imbolicau sos pedes chin piuncos ◊ fit chin sas iscarpas tapuledhadas e sos piuncos istampaos 2. de s'istrantza mancu piuncu si ne vidiat Terminologia iscientìfica bst Ètimu ctl. peuc Tradutziones Frantzesu pied de la chaussette Ingresu stocking-sole Ispagnolu pie Italianu pedule Tedescu Strumpfsohle.

piardèdha , nf: pibardedha, piladredha, pilardedha Definitzione tomata de toscu, de margiani, de cuadhus, tumata areste o mela de velenu, genia de tamatedha burda, ispinosa, nada deosi po su frutu velenosu chi faet (coment'e una superba matuca meda, groga, unu pagu ingespiada); cosa a papare avelenada chi ponent po su margiane, po canes dannàrgios Sinònimos e contràrios bucone, buconete, pilórica 2. is bardaneris ant avelenau is canes a piladredha Terminologia iscientìfica rba, Solanum linnaeanum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu morelle de Linné Ingresu Devil’s apple Ispagnolu manzanillas, pelotillas, tomateras del diablo Italianu pómo di Sodoma Tedescu Teufelskirsche, Sodomsapfel.

pibiòne, pibiòni , nm: pipione, pubugione, pubujone, pupione, pupugione, pupujone, pupuxone, pupuzone Definitzione su granu (upm) de s'àghina comente dhu sèberat su frore de su gurdone; genia de puntighedha tundha comente acabbat su chelu de sa buca, apalas, in s'oru de s'ingurtidórgiu; nodighedhu o lobitu de sa trama chi si faet in su tessíngiu in tapetos, fànugas, burras e àteru, po pòdere essire a figuras, ma fintzes àtera genia de nodighedhu piticu / partes de su pipione: nasedhu, fodhone o fodhe, mata o prupa, sèmene o pisu; su pupujone de sa bula = angaule, sa méndula de su gúturu, su fundu de su paladari Sinònimos e contràrios aginedhu, pubone / cdh. pupioni Frases gustant sos pubujones rujos e dorados trones ponent in sas pischezolas ◊ custos fundhos batint ua pupujoni madura ◊ custos sunt sos pupuzones de s'úrtima iscaluza 2. no ischimus si tessent a pibione overas a ranu de ogu ◊ su sudori, messendi, calaiat a pibionedhus Terminologia iscientìfica rbr, crn Tradutziones Frantzesu grume, grain de raisin Ingresu grape Ispagnolu grano Italianu àcino Tedescu Beere der Weintraube.

pibirínu , nm: pipirina, piperinu, pirpirinu Definitzione pintirighinu chi essit in sa pedhe, de colore diferente e a logos fintzes porru, essidura a guronedhu in sa carre; fintzes su calagasu / sèdere a pirpirinu = apispirinados, apataus, apipiredhaos Sinònimos e contràrios ischecu, pannuga, piga, pintirina / bellacasu, carravarina, lepilepi, maniposa, pabedha, pibiritu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tache de rousseur Ingresu freckle Ispagnolu peca Italianu lentìggine Tedescu Sommersprosse.

picapardéri, picapedréri, picaperdéri , nm: picheparderi Definitzione maistu chi trebballat sa pedra a iscrapedhu Sinònimos e contràrios iscrapedheri, scrafedhadori / cdh. picapetra, ttrs. picabidreri Frases picapedreris e mastros de muru, chi tropu pedra manizant e terra, bi at medas chi los crent de coro duru ◊ issu fiat unu picheparderi béciu ◊ su mastru picapedreri picat tres santos noos… Terminologia iscientìfica prf Ètimu ctl., spn. picapedrer, picapedrero Tradutziones Frantzesu tailleur de pierres Ingresu stone-dresser Ispagnolu picapedrero Italianu scalpellino Tedescu Steinmetz.

píchidu , agt: pícidu, pídicu, pídigu, píghidu, pígidu, píjidu, píxidu Definitzione niedhu che pighe, niedhu meda, bene, parívile, e fintzes lúghidu (e po cussu a bortas nau cun significau de bonu, imbénnidu, cotu, nau de colore càrrigu)/ niedhu píghidu (nau de unu po su tzacu) = arrennegau meda Sinònimos e contràrios pighidosu, píghinu, pigorinu Frases tota píghida est s'aera ◊ sa cusséntzia nostra càmbiat a s'imbesse: prus est píchida e prus sos pilos sunt biancos ◊ nues píghidas ant iscorvuladu bírridos de abba ◊ sont cambiandhe intinu cudhos píghidos pilos issipios 2. comente at próidu, sas àrbures zughent sa foza bella píghida Ètimu ltn. *picidus Tradutziones Frantzesu noir comme de la poix Ingresu piceus Ispagnolu píceo Italianu pìceo Tedescu pechig.

píchiu , nm Definitzione sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Sinònimos e contràrios tzocu / arraolu, pensamentu Frases in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Tradutziones Frantzesu action de frapper à la porte Ingresu knock Ispagnolu golpe dado al llamar a la puerta Italianu bussata Tedescu Anklopfen.

pidèdha, pidédhu , nf, nm: piredhu 2, piriedha Definitzione genia de sonu coment'e tródhia (piru) chi si faet cun is lavras po befa contr'a ccn. e bòllere nàrrere chi si tenet un'idea contrària Frases su capu itzerriàt a boxi manna "Saluto al Duce!" e totus arrespundiant "A noi!", a candu cun càncua pidedha puru ◊ dhus ant istérrius a iscorraciadas de pidedhus! ◊ su piciochedhu t'isfundat is origas cun d-unu pidedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bruit vulgaire de mépris ou dérision Ingresu raspberry Ispagnolu pedorreta Italianu pernàcchia Tedescu furzähnliches Geräusch mit dem Mund.

pilàrgiu , nm Definitzione genias de càvuru cun su corgiolu totu a puntas, a sa parte de pitzu: de duas calidades, una (m. verrucosa) no si papat Terminologia iscientìfica crx, maia squinado Tradutziones Frantzesu araignée de mer Ingresu spider-crab Ispagnolu centolla Italianu grancèvola Tedescu Meerspinne.

pilicàrju , nm: piligraxu Definitzione unu de is tantos númenes in cobertantza po nàrrere sa natura de sa fémina; a logos est fintzes su parapunta niedhu Sinònimos e contràrios brodho, budhudhu, cunnu, pillitu, piricochedhu, porposeo Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sexe de la femme Ingresu cunt Ispagnolu coño Italianu fica Tedescu Feige, Fotze.

pindàciu , agt, nm Definitzione chi o chie acostumat a pindaciai o tenet su podere de pindaciai Sinònimos e contràrios oghiadore, ogriarzu, pedhinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jeteur de sort Ingresu jinx Ispagnolu gafe, cenizo Italianu iettatóre Tedescu Unglücksbringer.

pinghinósu , agt Definitzione chi est totu brutu, mescamente brutu de ógiu o pingu, totu a marcos de ógiu Sinònimos e contràrios brutu, losingiosu, untinadu, untinosu Frases sa giustíscia t'incantet, pinghinosa, mandrona, maca e bruta! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plein de taches Ingresu greasy Ispagnolu salpicado de aceite Italianu frittellóso Tedescu fleckig.

pinnegósu , nm: pinnigosu, pugnigosu, punnigosu, punnugosu Definitzione sa manu cun is pódhighes serraos a istrintu; cropu chi si giaet cun sa manu serrada deasi Sinònimos e contràrios bucicone, ilbrunzigone, ispubusada, puini, punzigone, prunzu Frases iat artziau sa boxi e pistau su pinnigosu a sa mesa 2. dhi dòngiu una betuada de pinnigosus, nci dhu forbicu a su muru! ◊ mi dha seu scallara fendi largu a pugnigosus ◊ pigàt a pinnigosus gennas e fentanas Tradutziones Frantzesu poing, coup de poing Ingresu fist Ispagnolu puño Italianu pugno Tedescu Faust, Faustschlag.

pinzellàda , nf Definitzione frigada o passada de pinzellu (nau fintzes in su sensu de cosa fata bene meda), sa tinta de comente ant passau pinzellu Sinònimos e contràrios impignellada / apipiada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de pinceau Ingresu brush-stroke Ispagnolu pincelada Italianu pennellata Tedescu Pinselstrich.

pioànu , agt: pioiganu, piopanu, projanu, proghijanu Definitzione nau de tempus, chi istat proendho dónnia tanti, fatuvatu; nau de abba, chi est de sa chi at própiu Sinònimos e contràrios pioinosu, pióinu, proidore, proigiosu, proíxinu, prótinu | ctr. sicu Frases fit un'atunzu pioanu: pioiat dogni die un'abba serena ◊ ocannu at fatu unu bellu zerru projanu, ma beranu assutu ◊ die piopana, oe!◊ s'annu fit un'ijerru piopanu e fritu meda Terminologia iscientìfica tpm Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pluvieux, eau de pluie Ingresu rainy Ispagnolu lluvioso, pluvial Italianu piovóso, piovano Tedescu regnerisch, Regen.

pioínu, pióinu, pioíu , agt: plóinu, próghinu, proinu, próinu, prúinu 1 Definitzione nau de abba, chi est de sa chi at própiu, sa chi proet (a logos est própriu s'abba chi proet) Sinònimos e contràrios pioanu, pioile, pioinosu, proíxinu, prótinu / pióida, pruina Frases zuchiat sos ocros lúchidos che abba próghina ◊ aciò, aciò ite abba pioia chi est fatendhe! 2. arregolliant s'àcua de proinu in is gisterras Terminologia iscientìfica tpm Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu eau de pluie Ingresu rainwater Ispagnolu pluvial Italianu piovano Tedescu Regen.

«« Torra a chircare