arrubiólu , nm: arrubiou, orrubiolu Definizione druche chi assimbígiat a is tzípulas (o est a bocighedha), fatu cun arrescotu (o casu) friscu, orrubiou e corgiolu de aràngiu tratagasau, fríssiu che is tzípulas etotu e cun tzúcuru ispergiau apitzu Sinonimi e contrari rujolu Frasi sos arrubiolos frissos dhos insundhent in su tzúcoro Terminologia scientifica drc Traduzioni Francese berlingot Inglese round-cake with soft inside Spagnolo buñuelo con queso Italiano berlingòzzo Tedesco Kringel.

blàndhu , agt: blandu, brandhu, brandu Definizione chi est pagu forte, pagu airadu, abbrandhau, prus pagu (nau fintzes de cosas de bufare cun àrculu, fintzes in su sensu chi funt abbariolu)/ pani a faci branda = tropu biancu, cotu pagu Sinonimi e contrari lenu | ctr. airadu, càdriu, forte Frasi su dolore est prus brandhu ca apo leadu sa meighina ◊ s'arregorta est istétia branda ◊ sa lughe de su sole a prima essida est prus brandha ◊ at in fatze unu lucore brandhu de luna ◊ eus inténdiu unu sonu brandu, dilicau ◊ su sàmbini de procu si fait còere a fogu brandhu Cognomi e Proverbi smb: Brandos, Brandu Etimo spn. blando Traduzioni Francese léger Inglese soft Spagnolo leve, delicado, débil Italiano blando Tedesco leicht.

cimixèdha , nf Definizione sa punta modhe de sa linna, de is matas Sinonimi e contrari chima, coma, coramedhu Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese partie tendre des arbres Inglese soft part (of a tree) Spagnolo cogollo Italiano tenerume delle piante Tedesco weicher Teil der Pflanzen.

cucacúca 1 , nf Definizione una genia de erba (de mola, de cucos) Sinonimi e contrari erbabiluda Terminologia scientifica rba, Holcus lanatus Traduzioni Francese houlque laineuse Inglese creeping soft grass Spagnolo heno blanco, holco Italiano bambagióna Tedesco Honiggras.

fodhósu , agt Definizione chi est modhe, chi tocandhodhu abbàsciat coment'e fodhe prenu de ària Sinonimi e contrari lentu, madhitzosu, modhanu, modhe, modhitzu | ctr. téteru, tostu Etimo srd. Traduzioni Francese moelleux, léger, doux Inglese soft Spagnolo blando, suave Italiano sòffice Tedesco weich.

isponzàtzu , agt, nm: ispugnatu, spongiatzu Definizione nau pruschetotu de su pane grussu pesau bene, chi est bene ispongiau, chi paret un'ispòngia, modhe, chi est unu pagu coment'e ispòngia, totu a buidedhos; unu druche Sinonimi e contrari isbumburronadu, modhanu, pugnatu, spongiosu | ctr. tipiu / matosu Frasi su casu cheret fitu, su pane ispugnatu ◊ candho su pane russu est cotu, sa matza est isponzatza Etimo spn. esponjado Traduzioni Francese spongieux, moelleux, douillet Inglese spongy, soft Spagnolo pan bien fermentado Italiano spugnóso, sòffice Tedesco schwammig, weich.

léntu , agt Definizione chi si atrótigat cun facilidade chentza si segare; nau de sa manera de fàere o de si mòvere, chi est chentza presse / avb. a lentu = abbellu, a lente, a lenu; andhare a passos lentos = abbellu, chentza presse Sinonimi e contrari alletiosu, corjatu, corriatu, flúsciu, lenu | ctr. àrridu, chídrinu, stochinu, tracaditu / chíbbalu, crispu Frasi fit lentu che lentzolu lavatu ◊ su pane de fresa o carasau apenas cotu, chentza assadu, est lentu ◊ bi at linnas lentas (as. sa chessa) e linnas crídinas ◊ sos ramos de s'ozastru sunt lentos ◊ lis at postu paja de cótzulas lentas supra de sa mesa 2. ant torradu a sonare a tiradas lentas sas campanas ◊ oras che passant che séculos lentas avelenanne dogni presente incantu Cognomi e Proverbi smb: Lentu Etimo ltn. lentus Traduzioni Francese flexible, pliable Inglese pliable, soft Spagnolo flexible, blando Italiano flessìbile, pieghévole, mòrbido Tedesco biegsam, flexibel.

martzólu , nm Definizione una calidade de trigu coinàrgiu Sinonimi e contrari martale Terminologia scientifica lrs, Triticum aestivum Etimo srd. Traduzioni Francese avrillet, blé tendre Inglese soft wheat Spagnolo trigo tierno Italiano grano tènero Tedesco Weichweizen.

mòdhe , agt, nm: modhi Definizione nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros Sinonimi e contrari flúsciu, gevi, lenu, modhitzu / cdh., ttrs. modhu / ternurosu | ctr. téteru, tostadu / impregadu, rebelde Modi di dire csn: pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras) Frasi cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis 2. si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis? 3. in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe Cognomi e Proverbi smb: Modde Etimo ltn. mollis Traduzioni Francese mou, doux, malléable, moelleux, tendre, souple, indulgent, complaisant, soumis Inglese soft, compliant, pliable Spagnolo blando, dócil, sumiso Italiano mòlle, malleàbile, mòrbido, tènero, cedévole, condiscendènte, remissivo Tedesco weich, Weiche, nachgiebig, fügsam, gefügig.

modhímene, modhímine , nm: mudhímini Definizione cosa modhe, su èssere modhe de sa cosa, fintzes ossu modhe e mescamente su tretighedhu de mesu de cúcuru de is pipios, itl. fontanèlla; is puntas noas de matas e tupas / m. de origa = sa puntighedha de s'origra, su tretu modhe prus in bassu (itl. lòbo) Sinonimi e contrari leina, modhesa, modhia, modhíghine, modhore, mudhitza / tinziu Frasi dh'ant iscuta a su modhímene de conca e ch'est orruta morta Etimo srd. Traduzioni Francese tendron, cartilage Inglese soft part, cartilage Spagnolo cartílago, ternilla Italiano tenerume, cartilàgine Tedesco Weiche, Knorpel.

modhítzu , agt, nm: mudhíciu Definizione chi est modhe, chi est bonu a indrúchere, chi atrótigat chentza dificurtade; a logos, modhitzi, chessa / chessa mudhícia = chessa, modhici Sinonimi e contrari lentu, madhitzosu, modhe / modhici | ctr. téteru, tostadu Frasi ite bella chi ses candho a murmutu t'intendho supra de sos chimizones modhitzos! 2. su modhitzu fait su chinisu prus bellu po sa lissia Etimo srd. Traduzioni Francese moelleux, ductile, souple (fig.), flexible Inglese soft, pliant Spagnolo blando, dúctil, flexible Italiano sòffice, dùttile, flessìbile Tedesco weich, biegsam, biegbar.

pugnàtu , agt Definizione nau pruschetotu de pane grussu, chi est ispongiau bene, chi est cotu paret ispòngia Sinonimi e contrari isbumburronadu, isponzatzu, modhanu, spongiosu Etimo srd. Traduzioni Francese moelleux Inglese soft Spagnolo blando Italiano sòffice Tedesco weich.

tiérnu , agt Definizione nau de sentidu, chi est carosu cun delicadesa Sinonimi e contrari afàbbile, afetuosu, amistantziosu, fatitarzu, mineri, ternurosu Frasi est una cantada imbentada intra dotori e malàdiu, oferta cun tiernu amori a sa sintzilla genti mia Etimo spn. Traduzioni Francese tendre Inglese soft Spagnolo tierno Italiano tènero Tedesco zärtlich.

«« Cerca di nuovo