ammodhicàu , pps, agt, nm: ammodhigadu Definizione
de ammodhicare; chi dh’ant postu a modhe, chi calecuna cosa dhi at móviu is sentidos; genia de pane (s'ammodhigadu) fatu cun pasta modhe meda, téndhiu a manos in sa pala de còere etotu po che dhu istichire in su forru chentza dhu dèpere pigare in manu torra
Sinonimi e contrari
ammurdigadu,
smodhecau
| ctr.
intostadu
Frasi
sa robba bruta che l'apo ammodhigada in s'abba
2.
derisero mi so sentidu timerosu e ammodhigadu a coro
3.
faghent s'ammodhigadu, su tundhu, e àteros panes divèscios
Traduzioni
Francese
mou,
ramolli
Inglese
softened
Spagnolo
blando,
débil
Italiano
rammollito
Tedesco
erweicht.
ammurdigàdu , agt Definizione
chi est ammodhigau cun s'unghidura a ogiuseu
Sinonimi e contrari
ammodhicau
Traduzioni
Francese
mou
Inglese
softened
Spagnolo
ablandado
Italiano
ammorbidito
Tedesco
erweicht.
coramedhósu , agt Definizione
nau de erba, chi est modhe, modhe che coromedhu
Sinonimi e contrari
gevi
| ctr.
tostadu
Frasi
custas funt bellas follas friscas e coramedhosas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tendre,
mou
Inglese
tender
Spagnolo
tierno
Italiano
tènero
Tedesco
weich.
flúsciu , agt: frósciu,
frúsciu 3 Definizione
nau mescamente de erba, chi est coment'e sicandhosi, cédia, igragalada, pagu tètera (ma si narat fintzes de persona, mascuvémina)/ terra frúscia = de bonu farigu, isorta
Sinonimi e contrari
fiacu,
lentu,
lenu,
modhe
| ctr.
chíbbalu,
crispu,
téteru
2.
s'angionedha, candu m'intendit ghetendi burrúsciu, issa totu frúsciu acanta mi benit (R.Murgia Pani)
Traduzioni
Francese
flasque,
mou
Inglese
flabby
Spagnolo
flojo
Italiano
flòscio
Tedesco
schlaff.
ischiciadítu , agt: ischitzaditu Definizione
chi est modhe e faet a dh'istrecare a pódhighes, nau pruschetotu de frutos no bene lómpios (es. mendhuledhu)
Sinonimi e contrari
malissu
Frasi
custa zenia de nughe est ischitzadita
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mou,
tendre
Inglese
frail
Spagnolo
mollar
Italiano
prèmice
Tedesco
zwischen den Fingern zerquetschen.
ledrelèdre , agt, avb: lerdelerde Definizione
(si narat fintzes chentza repitia) chi est modhe coment'e gheladina, modhe modhe chi no faet a dhu pigare, nau fintzes coment'e avb. de una manera de fàere cun delicadesa e istima
Sinonimi e contrari
gevi,
modhincu
/
lecheleche,
plodhe
Frasi
custa cosa est ledreledre, no faghet mancu a la leare! ◊ li frobbo sa massidha colorida, ledre ledre, e li dao unu basitu, a sa criadura ◊ fint ómines bastantes, zughiant galu fortza fintzas si sos músculos fint benzendhe a èssere ledres
2.
a s'incontru ispessadu, faedhemus gai ledre ledre, sos ojos a lughe intrea
Traduzioni
Francese
tendre,
tendrement,
mou
Inglese
softish,
tender (ly)
Spagnolo
blando,
flojo,
tierno,
tiernamente
Italiano
mollìccio,
semidènso,
inconsistènte,
tènero,
teneraménte
Tedesco
weich.
lénu , agt Definizione
nau de fune o cosas deasi, chi no est bene tirada; nau de cosas de bufare, chi portant pagu àrculu; nau de sa manera de fàere o de nàrrere, chi si dhue ponet pagu fortza, pagu presse (nau de boghe, unu pagu bàscia, coment'e trista)
Sinonimi e contrari
abbàmbiu,
brandhu,
flúsciu,
lentu
| ctr.
afissu,
crispu,
istrintu,
tiradu
/
gàrrigu,
folte
Modi di dire
csn:
a lenu a lenu = abbellu abbellu; faedhare a lenu, a sa lena = a sa séria, chentza cúrrere, a su pasa pasa, chentza presse, nendhe sas peràulas chi s'intendhant bene; dàrendhe una crispa una lena = una borta dare su cuntentu e un'àtera pretènnere carchi cosa, dare unu bàntidu e una briga, lassare andhare carchi cosa e pretènnerendhe un'àtera; frades lenos = su sonnu; trídicu lenu = bíciu, aurtidu, anneuladu
Frasi
daghi s'imbustu ti at postu seju no ti dat impestu, lu portes istrintu o lenu (P.Pisurzi)◊ sas abbas lenas de abrile e maju ant batidu su sebe a cumprimentu (S.Murgia Niola)
2.
custu est binu lenu, cosa de féminas!
3.
de sos ammentos lenos ndhe lis benit bisonzos de atarzu! ◊ s'intendhet lena lena una boghe pibiosa ◊ canto, ma su coro est tristu e sa boghe at a èssere lena ◊ Malocu, in Macumere ses mancante ca mi pares cantendhe lenu lenu! (M.Murenu)◊ crabas, arveghes, bacas a s'aviu giughent bentre lena ◊ lenu che su sonnu lis fit intratu in su contu ◊ prite, nara, consumindhe ti ses a frebba lena? ◊ is arrius iscurriant lenus lenus ◊ est faghindhe abbighedha lena
4.
a lenu a lenu finas sos birgonzosos sigheint abberzendhe prima un'oju e pustis s'àteru puru abbaidendhe pitzocas ◊ faghimus una bella arrejonada a sa lena ◊ ant postu su corjolu de s'arantzu in sa cassarola ghetandhe mele e muricandhe a lenu a lenu
Etimo
ltn.
*lenus po lenis
Traduzioni
Francese
flasque,
mou,
faible
Inglese
weak,
flaccid
Spagnolo
flojo,
débil
Italiano
flòscio,
fiacco,
débole,
sommésso
Tedesco
schlaff,
schwach.
mòdhe , agt, nm: modhi Definizione
nau de cosa, chi si lassat mudare de forma, chi si lassat segare, alladiare, iscarrafiare, púnghere, o indrúchere cun facilidade, chi a dha tocare o a che dhi passare apitzu lassat calare a fundhu coment'e in cosa impastada cun abba meda; nau de gente, chi si lassat cumbínchere cun facilidade, chi càmbiat pàrrere o chi adduit a comente bolent is àteros, fintzes chi sentit luego su male o s'abbisóngiu de is àteros
Sinonimi e contrari
flúsciu,
gevi,
lenu,
modhitzu
/
cdh.,
ttrs. modhu
/
ternurosu
| ctr.
téteru,
tostadu
/
impregadu,
rebelde
Modi di dire
csn:
pane, casu, erba, linna, pedra, ferru modhe; ossu m. = dúrgalu, modhímene, itl. cartilàgine; modhi che sa spuma = modhe meda, modhe modhe; pònniri a modhi = tzacare, bestire o pònnere in mesu de s'abba pro ammodhigare (pro samunare, còghere, triballare menzus); una die modhe = una dí de àcua, proinosa; èssere de modhe = èssiri de àcua, chi fait, crescit, bivit in mesu de s'àcua (es. píbera de m.); cotu a m. = cotu ma no intostau (nau prus che àteru de s'ou candu abarrat abbisabbis); fàghere a modhe (nadu de su andhare de su corpus) = fai ladàmini modhi; portai cambas modhis = èssere timendho (o fintzes no aguantare pesu, pagu firmas, pagu seguras)
Frasi
cuss'impastu serbit modhe ca bi lu damus a pizu fine, a su muru ◊ po tui est modhi totu, fintzas su chi est tostau ◊ si no est cosa modhe no ndhe addéntigo ◊ a triballare in su modhe piaghet a totugantos ◊ sa sinnadorza o tarcu est pedra modhe ◊ in letu modhe si drommit male ◊ s’umbriagu portat is cambas modhis
2.
si l'agatant modhe, a s'àteru, bi ndh'at chi si ndhe aprofitant puru ◊ lampu, za ses modhedhu si ti présiant a fàghere unu piaghere!…◊ abarreus calmus, ma mi potzu sei, ca portu is cambas modhis?
3.
in su ribu, intro de modhe bi fint sas féminas labandhe ◊ comente fachies a labare intro de su ribu a pedes a modhe? ◊ cussu si che est tzacadu a modhe in sa funtana ◊ fit ifustu pariat chi l'aiant bestiu a modhe
Cognomi e Proverbi
smb:
Modde
Etimo
ltn.
mollis
Traduzioni
Francese
mou,
doux,
malléable,
moelleux,
tendre,
souple,
indulgent,
complaisant,
soumis
Inglese
soft,
compliant,
pliable
Spagnolo
blando,
dócil,
sumiso
Italiano
mòlle,
malleàbile,
mòrbido,
tènero,
cedévole,
condiscendènte,
remissivo
Tedesco
weich,
Weiche,
nachgiebig,
fügsam,
gefügig.