bendherítzu , agt, nm: bendiritzu, vendharitzu Definizione chi est a bèndhere, fatu po dhu bèndhere, chi si bendhet meda, chi est fàcile a ispaciare; chi o chie bendhet / bértula b. = sa chi si ponet a fitianu Sinonimi e contrari bintureri / bendhijolu | ctr. comporaditzu Frasi cussu est un'artículu bendiritzu Etimo itl. Traduzioni Francese vendable Inglese saleable Spagnolo vendible Italiano venderéccio Tedesco leicht verkäuflich.

blàndhu , agt: blandu, brandhu, brandu Definizione chi est pagu forte, pagu airadu, abbrandhau, prus pagu (nau fintzes de cosas de bufare cun àrculu, fintzes in su sensu chi funt abbariolu)/ pani a faci branda = tropu biancu, cotu pagu Sinonimi e contrari lenu | ctr. airadu, càdriu, forte Frasi su dolore est prus brandhu ca apo leadu sa meighina ◊ s'arregorta est istétia branda ◊ sa lughe de su sole a prima essida est prus brandha ◊ at in fatze unu lucore brandhu de luna ◊ eus inténdiu unu sonu brandu, dilicau ◊ su sàmbini de procu si fait còere a fogu brandhu Cognomi e Proverbi smb: Brandos, Brandu Etimo spn. blando Traduzioni Francese léger Inglese soft Spagnolo leve, delicado, débil Italiano blando Tedesco leicht.

cantagànta 1 , avb Definizione (fàere cosa) chentza dificurtade peruna; istare sèmpere cantandho, cantare fatuvatu / pigai una cosa, una chistioni, c. = chentza si ndhe preocupare Frasi in duas dies custu triballu mi che lu fato a sa sola cantaganta! ◊ custa gàrriga bi la ponzo totu: mancari betzu, custu càmiu che la ghirat cantaganta ◊ mama mia a otanta annos che zughiat cantaganta unu sacu de patata subra su cúcuru (Z.A.Cappai) 2. triballendhe istat tota die a su cantaganta: mancu de su tempus si daet a coro ◊ sa piciochedha tocat e paltit cantaganta a fàere s'impériu a sa mama Etimo srd. Traduzioni Francese facilement Inglese easily Spagnolo fácilmente Italiano facilménte Tedesco leicht.

fàcile , agt: fàcili, fàtzile, fàtzili Definizione chi si faet cun pagu trebballu, chi no ponet dificurtades Sinonimi e contrari discanciosu | ctr. difícile, incolliosu Frasi est fàtzile che andhare a s'abba ◊ menzus chi lasses sa zanna serrada, ca si abbelta la lassas apena est fàcile chi b'intret zente anzena (Sale) Etimo itl. Traduzioni Francese facile Inglese easy Spagnolo fácil Italiano fàcile Tedesco leicht.

gazosínu , agt Definizione chi est che a sa gazosa, chi faet che a sa gazosa, nau de bufóngiu po comente ispirtit bufandho Etimo srd. Traduzioni Francese pétillant Inglese sparkling Spagnolo espumoso, con gas Italiano frizzante Tedesco leicht prickelnd.

isperràche , agt: isperraghe Definizione nau de unos cantu frutos, chi sa prupa istacat bene de s'ossu Sinonimi e contrari abbelzinu, abberigiolu, ispitzigaditu, sperradori | ctr. duraghe, rósigu 1 Etimo srd. Traduzioni Francese qui se détache facilement du noyau Inglese that can be easily opened Spagnolo fruto que se deshuesa fácilmente Italiano spiccàgnolo Tedesco leicht vom Kern lösbar.

lebiedhédhu , agt Definizione lébiu lébiu, chi tene pesu pagu pagu Traduzioni Francese très léger Inglese very light Spagnolo muy ligero Italiano leggerìssimo Tedesco sehr leicht.

lébiu , agt: lépiu, léviu Definizione nau de cosa, chi pesat pagu, chi no est grae; nau de fortza o de manera de fàere, chi no est forte, chi no est meda, ne cràdiu, chi no dhue bolet pelea manna; nau de una carena, chi est istrízile, cannàile Sinonimi e contrari illebiadu, leve, lezeri | ctr. grae, pesosu, troposu Modi di dire csn: lépiu che nónniu, che néula, che puma, che pinnia = lebiedhedhu; lébiu de orijas = chi intendit totu; a lébiu a lébiu = abbellu abbellu; conca lébia = conchilébiu, chie tenet unu cumportamentu pagu sériu, dadu a sas violeras, de pagu tinu; èssiri sonni lébiu = chi si ndhe ischidat pro donzi mímina cosa chi s'intendhet; Peilébiu = su sonnu, Frades Lenos Frasi linna e ferru, a cantos de sa matessi mannària, sunt unu lébiu, s'àteru grae ◊ za est cosa lébia sa chi sunt faghindhe, no sunt mancu boghendhe preda! ◊ lébiu o grai, gi at a podi benni a innoxi cun is cambas suas! 2. Minnia iat fatu un'arrisixedhu lébiu ◊ lébiu de orijas, intendhet sas voghes de sos duos vetzos e los iscurtat ◊ candho so alligru o discuntentu apo su sonnu léviu ◊ sos cumpanzos, lépios che duos nónnios, brincheint su muru ◊ su númene de su podestade fit un'avrina lévia chi onzi píssina podiat cuguzare ◊ dhi pariat de intèndiri passus lébius de pipiu Cognomi e Proverbi smb: Lebiu Etimo ltn. *levius Traduzioni Francese léger Inglese light Spagnolo ligero, leve Italiano leggèro, liève Tedesco leicht.

lenelène , avb: lenileni Definizione a lébiu a lébiu, pàsidu, a lenu Sinonimi e contrari abbellu Frasi babbu nos faedhaiat cun tonu lenelene ◊ unu profumu de chena aparitzada mi allórigat sa limba a sa salia chi mi falat in bula lenelene ◊ in s'arroca mizat àcua lenileni Etimo srd. Traduzioni Francese doucement Inglese gently Spagnolo suavemente Italiano lieveménte, dolceménte Tedesco sanft, leicht.

marrintzedhàre , vrb: marrontzedhare, marruncedhai, marruntzedhare Definizione trebballare sa terra (e pruschetotu is laores) a marruntzedha, a marrita Sinonimi e contrari marritai, marruschedhare, tzampitare Frasi sont marrintzedhanne su campu de sa patata ◊ unu tempus in cortili prantai froris, dhus acuai, dhus marruncedhai e crescenta ebbenimindi! Etimo srd. Traduzioni Francese biner Inglese to hoe Spagnolo escardar Italiano zappettare Tedesco jäten, leicht behacken.

marritài, marritàre , vrb Definizione trebballare sa terra (mescamente laores, cosa prantada) a marrita, a tzapita; arrasigare in terra cun is peis de ananti, comente faent is animales (pruschetotu cuadhos e molentes) Sinonimi e contrari marricocai, marruntzedhare, marruschedhare, tzampitare / marrai, marragiadai, marrazare, pateare Frasi apustis marritadu duas o tres vias, su trigu l'isargaiant a manu 2. s'achetu est sèmpere marritanne, isconchinanne e cricanne de si arburare Etimo srd. Traduzioni Francese piocher, sarcler Inglese to hoe Spagnolo escardar, cocear Italiano zappettare, sarchiare Tedesco jäten, leicht behacken.

murràtzu , agt, nm Definizione chi est mesu canu, unu pagu murru Sinonimi e contrari incespiau, murratinu Frasi zughiat sa lana murratza Cognomi e Proverbi smb: Murratzu, Murrazzu Terminologia scientifica clr Etimo srd. Traduzioni Francese grisonnant Inglese greying, speckled Spagnolo entrecano Italiano brizzolato Tedesco graumeliert, leicht ergraut.

summuscràre , vrb: sumuscrare Definizione abbruxare unu pagu Sinonimi e contrari abbruscare, afiamusciare, aflachilai, afogogliare, aframatzare, aframucionare, aframiare, auscare, ulciare Frasi si sumuscrat su porcu apustis mortu ◊ comente fia acontzendhe su fogu mi apo sumuscradu su pilu de su bratzu ◊ sa luchedha de s'istupinzu intro de su botedhu prenu de ozu ghermanu aiat atacau a sumuscrare su letzolu Etimo srd. Traduzioni Francese brûler légèrement Inglese to scorch Spagnolo chamuscar Italiano abbruciacchiare Tedesco leicht anbrennen.

tzampitàre , vrb: tzapitare Definizione trebballare sa terra, is laores, a tzapita, a marronedhu Sinonimi e contrari marritai, marruntzedhare Frasi istracu ses a mesa manzanada, apenas duas oras tzapitendhe Etimo itl. Traduzioni Francese biner, sarcler Inglese to weed Spagnolo escardar Italiano zappettare, sarchiare Tedesco leicht behacken.

ulciàre , vrb: uschiare, usciare, uscrare, uscrai Definizione abbruxare unu pagu, nau prus che àteru de pilu, tzudha o cosas deasi Sinonimi e contrari abbruscare, auscare, summuscrare Frasi bocheint su porcu e deretu l'uscreint ◊ ponet fogu a s'usciadinu e úsciat su porcu ◊ apenas ispojoladu, su porcu cheret ulciadu ◊ paris a su zigarru si uscrabat fintzas su nasu, cussu! Etimo ltn. usc(u)lare po ustulare Traduzioni Francese brûler légèrement Inglese to scorch Spagnolo chamuscar, socarrar Italiano abbruciacchiare Tedesco leicht anbrennen.

usciàdu , pps, agt, nm: uscrau Definizione de usciare; chi est auscau, unu pagu abbruxau (es. linna); logu de sartu inue est passau su fogu, mescamente sa linna abbruxada chi abbarrat apustis passau su fogu; logu campu de ue ndhe ant bogau is matas artas e dhue at abbarrau matedu piticu, bàsciu Sinonimi e contrari abbruschiau, afracau, brusiadu / fronza Frasi su malevadadu zughiat tota sa carena uscrada, de sa maladia chi teniat 2. essiat a monte e torràt càrrigu de uscrau 3. su bentu iscàvulat su cinus de s'uscrau a s'erriu ◊ is montis fiant niedhus, passaus a fogu, e in cussu uscrau no dhoi fiat unu frori ◊ is angionis beniant istitaus in s’uscrau, acantu s’ebra fuat límpia e sana Traduzioni Francese brûlé légèrement Inglese scorched Spagnolo chamuscado, socarrado Italiano abbruciacchiato Tedesco leicht angebrannt.

«« Cerca di nuovo