istrampàda 1 , nf: istrempada, istrempiada 1, istrimpiada Definizione ciafu, cropu giau a cara, a trempas, a manu isprata Sinonimi e contrari bofetada, bussinada, cabbessu, ibbatulada, iscantargiara, iscavanada, istuturrone Etimo srd. Traduzioni Francese gifle Inglese backhander, box on the ear Spagnolo bofetada Italiano ceffóne, manrovèscio Tedesco Ohrfeige.

lescensciàre , vrb: licensiai, lissentziai, lissentziare Definizione pònnere o giare fine a un'incàrrigu, a un'impreu; giare o pigare sa licentza o diproma a s'acabbada de is istúdios; andharesindhe, dispedire Sinonimi e contrari dipaciare / dispedire Traduzioni Francese renvoyer, débaucher, licencier, décerner un certificat d'études Inglese to dismiss, to confer a diploma on Spagnolo despedir, licenciar, irse Italiano licenziare Tedesco kündigen, entlassen (aus der Schule), verabschieden.

oberàre , vrb: operai, operare Definizione fàere faina, òperas, èssere impreaos in calecunu trebballu, in calecunu impreu, cuncordare calecuna cosa de cabbale; foedhandho de males de sa carena, segare calecuna parte malàida po ndhe bogare su malu o po dha mediare Sinonimi e contrari trabagiare Frasi - E ite sezis operendhe? - Pesèndheche custa foga de muru semus! ◊ custu cristianu no est operendhe nudha, petzi in ziru! ◊ est pretzisu de istare a ocros apertos e a pessare in su malu pro operare in su bonu (M.Columbu) 2. a Fulanu l'ant operadu a su coro ◊ in custu bràciu chi mi ant operau parera ca portai fogu tenendi Traduzioni Francese agir, opérer Inglese to work, to operate on Spagnolo obrar Italiano operare Tedesco wirken, arbeiten, operieren.

obretàre , vrb: orbetai, orovetai, orvetai, ovretare Definizione istare a oretu, a iscoca, fàere sa posta a una cosa o a ccn. po bíere ite faet, a ue andhat o àteru; orivetai est fintzes fàere s'orivetu, s'órulu de unu bestimentu Sinonimi e contrari aorutai, iscocai, oretare, punterare, selentare, selvare / orulare 1 Frasi s'astore est obretandhe carchi terpe ◊ ant orbetau su corou fintzas a candu est essiu ◊ est irfadau de ovretare ◊ luegu mi ant orivetau, cussus 2. portàt unu mantu de orbaci arrúbiu orovetau de birdi Etimo srd. Traduzioni Francese être en vedette, guetter, suivre Inglese to be on the lookout, to spy, to tail Spagnolo atalayar, acechar Italiano stare in vedétta, spiare, pedinare Tedesco Posten stehen, ausspionieren, bespitzeln.

pícius , avb, prep, nm: pissu, pitos, pitu 1, pitzu 3 Definizione logu in artu, prus in artu Sinonimi e contrari assua | ctr. assuta Modi di dire csn: intrare pitu a unu = pònnere manu; a pitos = subra; leare dae pitos de...= dae subra de...; èssiri sempri a piss'e ccn. cosa = imperendi sempri cussa, sempri sa própiu; èssere pitu pitu = subra subra, a pillu, acomenti parit o si bit a prima castiada; in pitzus allenu = subra de àtere; in pitzu meu, tou/tua, sua, in pitzus tús = subra meu, tou, sua, subra tua; in picedhu, in pitzedhu = a orighedhu, in perígulu o apunta a che rúere; segai tropu a picedhu = a orighedhu, tropu zustu o unu pagu mancante; su pitzu = (a logos) su pianu de subra, in sas domos; su pitzigedhu = isostre, puntu prus artu Frasi pariat chi unu monte che li fit rutu a pitos ◊ che li andhaiat a pitu ◊ andaus a pícius! 2. semus andhaos a pissu de monte ◊ milli pandheras béntulant in pitos de cada capu de mundhu ◊ apu postu su paperotu in pissu de mesa ◊ si nche artziaiat in pitzos de su monte ◊ su cantu de is chígheras s'intendiat in pitzu de is matas ◊ totu sos males che orruent in pitzu tua ◊ su sànguni sú arruat in pitzus nostus! ◊ totu s'impínniu che fut calau in pitzu suo 3. no mi est bastadu de pigare a unu pitu pro selvare totu ◊ no ti acúrtzias e ne a t'intrare pitu resesso ◊ dèu soi a piss'e custa cicia cadhossa e sa meri ndi tenit noas allogadas! ◊ tenet sa famíglia a pitzu de una gerronada! ◊ est ghetendi velenu in pitzus allenu sentz'e dhu circai! (Lai)◊ custa cosidura in picedhu in picedhu no andat bèni! ◊ no ti dhu pighes a giogu su male in pitzu angenu!◊ su dannu est in pitzu meu! 4. si est sétzia in pitzedhu de su letu ca no boliat istrobbai ◊ arràcia de brulla, mi at postu una molleta in s'origa e própiu in picedhu! Traduzioni Francese sur, dessus Inglese on, over, above, upstairs, top Spagnolo sobre Italiano sópra Tedesco oben, herauf, hinauf, auf, über, Obere Seite.

pubàda , nf Definizione chirrione de lana chi si ponet in sa cannuga po dha filare; nuighedha de fumu / falàrendhe sa p. = filare sa lana o su linu de una cannugada, filai sa cannugada Sinonimi e contrari cannugada, cherrione, cherritzu, cugusta Frasi sa betzighedha filaiat pubadas mannas de istupa e lana 2. sa pubada de su fumu chi faghet su pipadore ◊ ndhe lassaiant de pubadas de fumu, sos trenos de unu tempus, candho fint a vapore!… Etimo ltn. pupa Traduzioni Francese quenouillée Inglese wool on the distaff Spagnolo copo, husada Italiano roccata, pennécchio Tedesco Spinnrocken.

suàre , vrb: assuae, subare, suvare Definizione nau prus che àteru de is animales, èssere o bènnere in more / fémina suada = in suatzone, in chirca de ómine Sinonimi e contrari ingrilliri, seguzare Etimo ltn. subare Traduzioni Francese entrer en chaleur Inglese to be on heat Spagnolo estar en celo Italiano andare in caldo Tedesco brunsten.

súba , avb, prep: assua, issuba, subra, supa 1, supra, sura Definizione sa parte chi abbàidat o est a cara a in artu; sa parte prus in artu de unu logu: coment'e avb. fintzes cun prepositziones (a, in, de, dae, o àteru); coment'e prep. s'impreat prus che àteru cun sa prep. de e fintzes cun a, ma no cun agt. possessivu si pertocat persona (subra mia, tua, sua, nostra, vostra, issoro: raru, fintzes subra de a mie, chi no est manígiu de su srd.) Sinonimi e contrari apícius, issuba, pícius, susu / apustis | ctr. suta Modi di dire csn: a manu de subra = a parti de pitzus, me in sa parti prus in artu de unu logu, de unu tretu; colare totu s. = passai totu a manu de pitzus de unu logu; dàreche a s. de una cosa = agatai, ingertai, arregordai una cosa; dare a s. a su triballu, a su it'e fàghere = trabballai meda; dàresi a s'ala de subra = (fuedhendi de ccn.) pretèndiri de tènniri arrexoni fintzes isciendi de no ndi tenni, fàgheresi a parte colada; dae como in s. = de immoi a innantis; frigàresi, pònneresi carchi cosa s. = in dossu, in sa bestimenta chi si portat bistia; èssere subra subra = a pizu, pillu pillu, agiummai a parte de foras o in pitzus de una cosa, sentza de calai a fundu, sentza de circai meda Frasi zosso tenent sa coghina, subra sas istàntzias pro corcare ◊ sunt domos bàscias una suta una sura ◊ sa coghina che la tenimus in su pianu de subra ◊ bae a subra e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ s'anzonedha fuit isterrigada in terra e cudhu supa che astore iscudindhe a cantu podiat ◊ che li ant betadu s'abba subra 2. sura de su letu isse paret drommendhe ◊ no acatat ube si falare si no in supra mea ◊ su pratu est subra de sa mesa ◊ Cristos at alidadu subra issoro, de sos apóstulos ◊ che l'ant betadu subra de su fogu ◊ in s'ufísciu bi aiant su telèfono subra a s'iscriania ◊ zuchiat su chírchinu in supra de sa conca ◊ ant fatu rúghere sas neches totu supra sua ◊ s’ispada de sa vendhita est pendhendhe in supra vostra 3. chie fit cussu l'ischia, ma no che dao subra ◊ no che so mai pótidu dare a subra de chie podet èssere cuss'otada ◊ a su chirca chirca che daet a supra 4. como sa cosa de fàghere ndhe lompet totu a una borta e tocat a li dare a subra 5. no ti frighes sas manos subra ca las zughes brutas! ◊ màniga abbellu, no ti che lu imboles subra! Etimo ltn. supra Traduzioni Francese sur Inglese on, over, up Spagnolo sobre Italiano sópra Tedesco oben, auf, über.

súsu , avb, nm: assusu, ciusu Definizione sa parte chi càstiat a in artu; de unu logu, sa parte prus arta (fintzes aposentu, logu po chistire cosa) Sinonimi e contrari aissusu, assua / isostre | ctr. assuta, giosso Modi di dire csn: sa punt'a susu = sa pigada; pigaisí su punt'a susu (nadu de su minore) = rispòndhere male a unu mannu, no pònnere mente; dàreche a susu (de una chistione, de cosa chi no s'ischit)= arrennèsciri a isciri; dare a susu a carchi faina = ghetai manu a dha fai, faidha a sa scarada, cun airu; dare a di a susu (a diassusu) a ccn. = afracaidhu Frasi custu inue lu ponzo, susu o suta? ◊ bae a susu e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ sa fentana de susu de domu mia est faci a monti ◊ est calau de susu a bàsciu 2. donna Pipica est morta e cumposta in su susu ◊ is susu funt a intaulaus cobertus de cannitzada téssia ◊ est andau a su susu a istudiai 3. tocat a tenni coràgiu po superai s'a punta a susu de sa vida ◊ no ischiat chie bi lu aiat fatu e sa tzitade fit manna pro che pòdere dare a susu 4. tenit su lori a susus prenus ◊ messaju, ocannu susu no ndi prenis: annada mala! 5. Bovore dat a diassusu a Tilipu, ma Zosepe e Angelinu si ponent in mesu pro irvojare Etimo ltn. su(r)sum Traduzioni Francese dessus, sur Inglese up (on), on, over Spagnolo arriba Italiano su, sópra Tedesco oben.

tartalía , nf, nm: tataliu, tatalliu, tratabia, tratalia, trataliu, tratalliu, trotobie, trotoia Definizione sa frisciura (de pegus piticu, mescamente de angione) imbodhigada in sa napa, cun s'istentina e fata a orrostu Sinonimi e contrari fressura, revea, tatareu Frasi femu fúrria fúrria coment'e una tratalia posta a araxi a fogu ◊ si che at mandhigadu totu su tratalliu ◊ tratalios, cordedhas e boltados fint in bancas in terra aparitzadas ◊ fit aprontendhe su tatalliu de duos anzones chi aiat mortu Terminologia scientifica mng Etimo itl. frattaglie Traduzioni Francese fressure à la broche Inglese pluck roasted on the spit Spagnolo asaduras asadas en el espetón Italiano coratèlla còtta allo spièdo Tedesco am Spieß gebratene Geschlinge.

trusàre , vrb Definizione pònnere sa trusa, essire afaciolaos Sinonimi e contrari mascarare | ctr. iscaratzare Frasi a carrasegare sunt dies de trusare ◊ a carrasegare sa pisedhina s'istràviat gioghendhe, a bias trusada ◊ posca de sos impostos, a su secuestradu comintzeint a lu trusare ◊ a carrasegare isse si trusaiat sempre Traduzioni Francese se déguiser Inglese to put on a mask Spagnolo disfrazarse Italiano mascherarsi Tedesco sich verkleiden.

trússa , nf Definizione próina manna, iscutulada o istrossa de abba, cropu forte de abba / pròiri a trussas = a istrugalada, a nues Sinonimi e contrari abbísciu, istrugalada, istrúgulu Frasi comente ant gherradu su sàmbene curriat a trussas Terminologia scientifica tpm Etimo itl. troscia Traduzioni Francese averse Inglese on one's back Spagnolo chaparrón Italiano rovescióne Tedesco Regenschauer.

uschíndhe , avb: oschindhe Definizione a part'e annata, de su restu…, mancari gai…: a logos dhu narant po como / uschindhe uschindhe = comogomo, un'iscuta como Sinonimi e contrari aparteannata Frasi uschindhe, dae su palatu si vidiant artziandhe in su chelu pallas de unu fumu píchidu ◊ uschindhe, mannos e minores sunt ligaos tra issos dae sos bisonzos piús de comente si podet pessare (G.Chironi) Traduzioni Francese d'autre part Inglese on the other hand Spagnolo por otro lado Italiano d'altrónde Tedesco anderseits, übrigens.

«« Cerca di nuovo