aciocài, aciocàre, aciocàri , vrb: agiocai Definizione pigare a cropos, pigare a briga, a befa, giare una briga; arregòllere a unu logu, aciapare o agatare a unu faendho dannu o furandho, o fuindho; acudire, lòmpere, ammuntonare, chistire impare, pinnigare pigandho totu o cosa meda Sinonimi e contrari abbanzare, atripai, isciúdere, magiare, surrai / certai / acafai, aciapai, aggafai, assacarrare, adobiai, cassai, collire, tènnere, tenturai Modi di dire csn: a. sa terra acanta a sa matixedha = collire o afranzare sa terra a su prantone; a. a fuiri, a cúrriri = illoràresi a fuire, a cúrrere Frasi s'iscocu su ladroni tochendimí is crabitas nci dh'aciocu su cani! 2. candu ndi aciocàst unu muntoni de cosa, de cuss'ortu, ciai fusta cuntenta! ◊ soi aciocandu ladàmini ◊ aciocamindi cussu libbru! ◊ cuss'orruga aciocàt s'abba de totu sa bidha e si fut fata a unu frúmini ◊ sa genti aciocat prus a innòi chi no a crésia ◊ comente at apertu su portale, sa gente si est aciocada a pratza (I.Patta)◊ a s'umbra is pipius aciocànt e giogànt impare ◊ a bortas is féminas si aciocant a piscinai 3. iant inténdiu una fémina aciochendu su pobidhu po mòri de un'atra fémina ◊ dh'ant aciocau canis arrabiaus ◊ ant aciocau is ladronis furendi 4. ant aciocau a cúrriri Etimo spn. achocar Traduzioni Francese malmener, capturer, entasser Inglese to beat up, to heap, to capture Spagnolo pegar, capturar, detener Italiano malmenare, catturare Tedesco mißhandeln, gefangennehmen.

acumàssu , nm: acummassu, cumassa Definizione s'impastu de sa farra in su tianu, faendho su pane, cumossu; muntone de cosa (fintzes guasta, pistada) 2. ancu si falet a un'acumassu! Etimo srd. Traduzioni Francese amas Inglese heap Spagnolo masa, montón Italiano ammasso Tedesco Brotteig, Haufen.

aggodhetàre , vrb Definizione arregòllere o fàere sa godheta: dhu’est s'idea de dha batire (sa cosa, sa gente)/ aggodhetare zente, bestiàmine = circai e portai genti po calincuna necessidadi apretosa, assodhiri su bestiàmini ispainau Sinonimi e contrari aggodhetonare, ammuntonae, aunire | ctr. iscolletare 2. si sunt aggodhetaos Etimo srd. Traduzioni Francese entasser Inglese to heap Spagnolo amontonar Italiano ammucchiare Tedesco haufen.

ammàssu , nm Definizione muntone mannu mescamente de laores, nau pruschetotu in su sensu de s'arregorta chi faet fàere unu guvernu pigandhondhe sa cosa fintzes ammalaògia Sinonimi e contrari acumassu, muntone Frasi teniat su trigu in d-unu sostru faltzu suta de sa cabertura pro no bi che lu leare a s'ammassu ◊ su guvernu lassaiat unu tantu de trigu perómine: su restu si depiat dare a s'ammassu Etimo itl. Traduzioni Francese amas, tas Inglese heap Spagnolo montón Italiano ammasso Tedesco Anhäufung.

ammàssulu , nm Sinonimi e contrari ammàfulu, cumassa, màssula Etimo srd. Traduzioni Francese masse, entassement Inglese heap Spagnolo amontonamiento Italiano massa, ammassaménto Tedesco Masse, Anhäufung.

ammuntonàda , nf Definizione su ammuntonare Sinonimi e contrari ammuntonedhada Etimo srd. Traduzioni Francese entassement Inglese heap Spagnolo amontonamiento Italiano ammucchiata Tedesco Anhäufung.

ammuntonàe, ammuntonài , vrb: ammuntonare Definizione fàere a muntone, pònnere sa cosa a muntone (a betadura o fintzes bene, assentada ma totu impare); nau de gente, de animales, bobbois, acostire in medas totus impare in pagu tretu / ammuntonare preta a pane = fuedhai a brétiu, ghetai apari Sinonimi e contrari abbigai, acastedhare, acoglire, acucurai, acunconae, aggodhetare, annurrare, apillai, apirare, arremiarzare | ctr. ispàlghere, isparcinare Frasi su bentu ammuntonat s'arga in sos cuzones ◊ at a ammuntonai su trigu in su magasinu ◊ ant ammuntonau su séidu in s'argiola ◊ is annus si ammuntonant apari 2. geo puru los apo intesos, a irvàrios, ammuntonanne preta a pane (G.Albergoni) Etimo srd. Traduzioni Francese entasser, accumuler (fig.) Inglese to heap Spagnolo amontonar Italiano ammucchiare, accumulare, accalcarsi Tedesco anhäufen, sich zusammendrängen.

apillàda , nf Definizione crufessone manna de gente Sinonimi e contrari afollamentu, apubulada, atrepógliu, atrupamentu Frasi totu sa siendha cosa sua fiat un'apillada de fillus (F.Pes) Etimo srd. Traduzioni Francese entassement Inglese heap, crowd Spagnolo muchedumbre Italiano ammuchiata, fiumana di gènte Tedesco Menschenstrom.

apiradúra , nf Definizione su apirare, su pònnere sa cosa a pígios assentada a pilladas Frasi s'apiradura chi li as fatu, a su pane, andhat male: cale intrat e cale essit! Etimo srd. Traduzioni Francese empilage Inglese heap Spagnolo apilamiento Italiano accatastaménto Tedesco Aufschichten.

frustigàlla , nf: fustiga, fustigalla Definizione fustigos, muntone de fustigos, nau fintzes in su sensu de linna fine po allumiare Sinonimi e contrari busàmene, chimuza, chirchiza, fostiga, fustighina, pampodha Frasi no agatas prus mancu fustigalla tzacadina po allui asuta de su craboni in sa forredha ◊ funt abbruxendi sa fustigalla pro limpiai sa terra Etimo srd. Traduzioni Francese brindilles Inglese heap of dry wood Spagnolo chasca, támara Italiano stipa Tedesco Reisig (haufen), Holzstoß.

moderína , nf, nm: modinia, moredina, moretina, moridina, muderina, mudrina, muredhina, muredina, muredinu, muretina, muridina, muridinu, muritina Definizione mura de pedra, muntone de pedra arregorta comente ndhe essit in s'aríngiu, in is terras trebballadas, ma fintzes assentada: muredinu est muredhu puru Sinonimi e contrari morighina, muragadha, muredha, murissina Frasi sos narvonajos faghiant sa linna a carvone e sa pedra la colliant tota a moderinas ◊ fit tota sa tzitade una ruina, muredinas de pedra cun calchina ◊ sa tzitade l'ant fata a una muridina cun sos bombardamentos ◊ su pastoredhu est a libbru in manu in sa mudrina, cun sos anzones paschinne 2. si est sétziu in su muredinu isciorrocau Etimo srdn. Traduzioni Francese amas de pierres Inglese heap of stones (rubbles) Spagnolo majano, montón de piedras, escombros Italiano murìccia, cùmulo di piètre, di macèrie, mòra Tedesco niedrige Steinmauer, Steinhaufen.

muntòne, muntòni , nm: mutoni Definizione massa de vàrias cosas o fintzes cantidade de una matessi cosa posta totu impare, coment'e a fàere a cúcuru, a bisura de monte, betada una apitzu de s'àtera; dhu narant fintzes in su sensu de meda, cantidade manna Sinonimi e contrari barone 1, partoxu, remealzu / barrigada, meda Modi di dire csn: rúere a unu muntone, a cúcuru muntone = a una fasche, totugantos paris; falare a unu muntone = rúere de mala manera, a istràmpidu, de no si pòdere abbàlere Frasi muntone de pedra, de trigu, de palla, de foza, de linna, de carramatzinas, de àliga ◊ mi at contadu unu muntone de cosas ◊ bi aiat unu muntone de zente ◊ parit unu procu in muntoni de fà ◊ collide s'olia e ponide a muntone! ◊ fai unu mutonedhu de braxa anati de su forru!◊ pòbora ispiga, a ita ses torrada: oi donant su trigu a mutonis a is procus, crupa de is leis de sa CEE! 2. petzi mi che sapo in terra a unu muntone, irdaossadu che cuba betza ◊ ponzant frenu a sos chi sunt distruindhe su logu, prima de mòrrere a cúcuru muntone! Cognomi e Proverbi smb: Muntone, Muntoni Etimo itl. montone Traduzioni Francese tas Inglese heap, pile Spagnolo montón, pila Italiano mùcchio, cùmulo Tedesco Haufen.

pabilàza , nf: paperalla, paperaza, papiralla Definizione paperis, fòglios de paperi (si narat fintzes unu pagu a disprétziu o po paperis bècios) Sinonimi e contrari pabilàmine, paperàciu, paperàmini Frasi sa genti de campagna est pagu avesa a sa pinna e a is paperallas Etimo srd. Traduzioni Francese paperasse, vieux papier Inglese heap of papers Spagnolo papel, papelorio Italiano scartòffie, cartàccia Tedesco Papiere, Altpapier, Wisch.

pedràmine , nm: perdàmini Definizione pedra meda, muntone de pedra Frasi sos abbíscios lórumant pedràmine Traduzioni Francese pierraille Inglese heap of stones Spagnolo pedrisco Italiano pietrame Tedesco Steinhaufen.

píra 1 , nf, nm: piru 2 Definizione css. cosa posta subràbari a tantos pigios, cabidhada, una in pitzu de s'àtera Sinonimi e contrari muntone, pilada, pipira Frasi una pira, o unu piru, de pane ◊ sos isportinos si poniant a pira, a supressare ◊ un’àtera pessone carfit su pane cotu chin d-unu gortedhu e lu collit a piras ◊ sunt totu a pira che truncos tortos, unu subra de s'àteru ◊ sos annos su bestiàmene fit morinne a piras Traduzioni Francese pile, tas Inglese heap Spagnolo pila, rimero Italiano catasta Tedesco Haufen, Stapel.

sortínzu , nm Definizione su sortire, arregòllere e pònnere impare de calesisiat cosa, acabidamentu, sa cosa arregorta (es. abba, dinare)/ s. de zente!…= zentória, zente meda Sinonimi e contrari collidura, collinzu, sortidura / acumonu Etimo srd. Traduzioni Francese accumulation, rassemblement Inglese heap, assemblage Spagnolo acumulación, reunión Italiano accùmulo, raduno Tedesco Anhäufung, Zusammenkunft.

«« Cerca di nuovo