aggrucàda , nf: aggurcata, aggurgada Definizione su aggrucare; una passada, mescamente lestra, coment'e bolendho bíere o fàere totu e impresse mancari no bene Sinonimi e contrari cadrassada, navaciada Frasi un'aggurgada impresse li amus dadu, in binza, nessi pro s'erba prus arta ◊ a cussu líbberu li apo dadu un'aggurgada e prus de una cosa no l'apo lézida ◊ custa no est cosa de dare un'aggurgada, no: cheret fata bene atenta! Etimo srd. Traduzioni Francese travail bâclé Inglese hasty operation Spagnolo despachaderas Italiano operazióne sbrigativa Tedesco schleunige Arbeit.

agiustàda , nf: azustada Definizione su agiustare; genia de cuntratu de fàere unu trebballu po unu tanti / fàghere un'a. = comporare a sa russa Sinonimi e contrari adderetada, istagilu, scarada Etimo srd. Traduzioni Francese travail à la pièce (aux pièces) Inglese job contract Spagnolo destajo Italiano còttimo Tedesco Akkordarbeit.

ciaputzería , nf Definizione trebballu de ciaputzu, fatu a improdhu, male Sinonimi e contrari abbaunzu, abbunzadura, aciarodhu, afioncu, coredhu, impiastru, inciapudhu, inciorodhu, indróvigu Etimo srd. Traduzioni Francese travail mal fait Inglese mess Spagnolo chapuza, chapucería Italiano lavóro mal fatto Tedesco Pfuscherei.

disabbútu , agt: disabudu Definizione chi est chentza trebballu a fàere, chi no est faendho nudha de faina (nau de logu, chi est buidu, abbandhonau); chi at pérdiu s'abbitúdine a calecuna cosa; chi no est pentzandho o no atuat a sa cosa chi est faendho o chi dhi funt naendho / domo disabbuta = chi no b’istat neune, serrada, fintzas líchida, chentza trastes e ne àteru de su chi serbit mescamente a manigare Sinonimi e contrari disimperau, disocupadu, ibbàidu, ibbautu, irberzadu, líchidu 1 / disabesau, disabesu / ammammalucadu, ilfatziennadu, isàbbitu, isagherau | ctr. afainadu, impreadu Frasi sos disabudos chene trabballu sunt medas ◊ a unu pastore che li aiant picau su bestiàmene pínnicu e gai fit restau disabudu ◊ tocat a tentare sos sartos prima chi los allugant, za bi ndhe at de zòbanos disabudos in chirca de zorronada ◊ est a cascos ca sa frente est disabuta! 2. andhade a compidare sa dommo mea ca commo est disabbuta e che at a èssere ruendhe! Etimo srd. Traduzioni Francese sans travail, désœuvré Inglese unemployed, idle Spagnolo desempleado, holgazán Italiano disoccupato, sfaccendato Tedesco müßig.

disimperàu , agt Definizione chi est chentza impreu, chentza fàere Sinonimi e contrari disabbutu, ibbautu, ifainadu, ilvioladu Frasi fut torrau a sa pratza e iat biu ca dhu'iat atrus óminis disimperaus Traduzioni Francese sans travail, en chômage Inglese jobless Spagnolo desempleado Italiano disoccupato Tedesco arbeitslos.

faína , nf Definizione css. cosa o trebballu chi si faet, abberu o a giogu, in bonu o in malu, pentzau prus coment'e atividade útile, su fàere, bistu fintzes coment'e arresurtau, prodotu, òpera Sinonimi e contrari afainu, afare, afatzendha, berza, fainamentu, impreu, mungíliu, òbera, tarea, trabàgiu | ctr. chistionu, ciarra Modi di dire csn: f. a ischina de pisci = zenia de triballu fatu de pàrrere un'ischina de pische; donai, intregai f., pònniri in f. = dare triballu, pònnere a triballare, a fàghere; f. de màniga = isterzu de terra cun asas (brocas, frascus, istangiadas, brúnias, còngius); f. oberta = isterzu de terra largu (scifedhas, discus); f. istangiada = isterzu prus bonu, de colore birde, prus che àteru pro bellesa (brocas pintadas); fai fuedhu e f. = sa nada sa fata; maistru de f. fata = bantaxeri chi fait crei cosa sua su trabballu de is àterus Frasi isse traballat s'oro e sa prata e campat dae cussa faina ◊ sa faina tua est a istudiare! ◊ fadei bosatrus, pighedhu, no est faina mia: dèu mi nd'isciacu is manus! ◊ sa faina issoro est s'annúntziu de su regnu de Deus ◊ sos disocupados sunt chentza faina 2. za l'as fata sa faina, a segare cudha broca!… Cognomi e Proverbi prb: faina a su noti bregúngia a dedí ◊ faina de pisedhos alzola de catedhos ◊ is ainas faint is fainas Etimo ctl. faina Traduzioni Francese activité, action, travail Inglese activity, work, action, function Spagnolo faena, trabajo, tarea, obra Italiano attività, azióne, lavorìo, faccènda, funzióne, cómpito, òpera Tedesco Tätigkeit, Angelegenheit Funktion, Rolle, Arbeit, Werk.

fatórzu , nm Definizione trebballu, su fàere trebballandho; in calecunu logu dhu narant a un'istràciu po frobbire istrégiu Sinonimi e contrari faina, fatoria, impreu, lavoru, trabàgiu Etimo ltn. *factorium Traduzioni Francese travail Inglese job Spagnolo trabajo Italiano lavóro Tedesco Arbeit.

irmercorzàda , nf Definizione su irmercorzare, trebballu a tropu, esagerau Sinonimi e contrari arrebbentu, ismunziada, istracatzone, marasada, stragada / cdh. strampita Frasi ndhe at leadu de irmercorzadas, triballendhe totu a sa sola in campu!… Etimo srd. Traduzioni Francese corvée, travail éreintant Inglese drudgery Spagnolo reventón Italiano sfacchinata Tedesco Schinderei.

iscaràda , nf: iscarata, scarada Definizione genia de cuntratu po fàere unu trebballu a prétziu firmu, de pagare unu tanti chentza fàere contu de su tempus, a su chi si faet su trebballante: s'impreat agiummai solu coment'e avb. Sinonimi e contrari iscaru Modi di dire csn: fuedhai a s'i. = de una manera irfatzida; pesai a i. = pesare a ogru; a i. = a bínchidas, a fuliadura, a meda; bèndiri a i. = totu paris, totu sa cosa a una borta (itl. in blòcco); papare a i. = a satzadura a tropu Frasi ndi at messau de trigu a iscarada, cuss'ómini!… 2. mancai istracus, faint a iscarada cantendu ◊ cussus si ant giogau a s'iscarada su mantedhu miu ◊ s'intendiat sa genti cantendu a iscarada ◊ ciocedhu, porcu mannale, papa a s'iscarada già pagas totu a nadale! (G.A.Cossu)◊ sento sos basos chi ti dei a cua, mentres cun àtere ses a s'iscarada maseda e tzega! ◊ custas cosas bosatrus dhas osservais a s’iscarada, ma sena de sintzeridadi 3. ocannu dhoi at ceréxia a iscarada ◊ cun cussa conca isbuida de pobidhu miu chi pigat fogu coment'e un'alluminu, is fillus benint a iscarada! Etimo ctl. escarada Traduzioni Francese travail à la pièce, effrontément Inglese job contract, cheekily Spagnolo destajo, descaradamente Italiano a gara, còttimo, sfacciataménte Tedesco um die Wette, Akkord, frech.

ismunziàda , nf Definizione su ismunziare; pelea manna, a meda Sinonimi e contrari cadha, impodha, irmercorzada, istracatzone, marasada, munziada, stragada Etimo srd. Traduzioni Francese corvée, travail crevant Inglese drudgery Spagnolo tute (m), reventón Italiano sfacchinata Tedesco Schinderei.

ispabógliu , nm: ispabolzu, ispaborzu, ispaporju, ispaporzu, ispavolzu, ispobolzu, ispravorzu Definizione foedhu chi narant sèmpere in su sensu de cosa peleosa, difícile, chi faet sufrire, istare male, ma chi iat a èssere nau in cobertantza, ca iat a bòllere nàrrere gosu, comodidade, pàusu, asséliu, ispàssiu Sinonimi e contrari ispregolzu Modi di dire csn: fàghere una cosa a malu i. = a pelea, a inzotu; manigare a s'i. = a meda, fintzas a no bi ndhe istare prus; a i. = cun paga lughe Frasi già l'apo s'ispaborzu cun tegus!…◊ già mi ndh'at dadu de ispaborzu, cussa criadura! Assiat! (G.Ruju)◊ ite ispaborzu sa betzesa!…◊ incomintzat luego s'ispaborzu de sos profumos sos piús rafinados…: sulos púdidos, rutos isfogados che candho manigadu ant in mortorzu (Grolle)◊ in cussa domo da bi l'ant s’ispabógliu, ant postu sos ferros a su fizu! 2. no apo ispabolzu in logu (P.Casu)◊ si aia àpiu una dàlia po s'abbutonadorzu fipo istau s'ispaporzu de sos pitzinnos! (A.Cucca)◊ suta a cumandhu anzenu no mi drommio a bonu ispravorzu 3. semper mi ne so pesadu, mancaris a malu ispobolzu (M.Monterra)◊ at fatu totu a malu ispaborzu, gherrendhe chin prunetza e ruedhu ◊ siscura, est a malu ispravorzu, morindhe e chentza mòrrere! ◊ istant tota die tibbitabba sas feminedhas cun totu ispabolzu, samunendhe ◊ za apo dormiu ma a malu ispaporju Etimo ltn. ex + pauper Traduzioni Francese sacré travail Inglese hard work Spagnolo tute, zurra (f) Italiano faticàccia Tedesco schwere Anstrengung.

istagílu , nm: istàgiu, istàgliu, istallu, istazu Definizione una genia de cuntratu: a cótimu, a impresa Sinonimi e contrari agiustada, scarada Etimo spn., ctl. destajo, estall Traduzioni Francese travail à la pièce Inglese job contract Spagnolo destajo Italiano còttimo Tedesco Akkord.

istrípa 1 , nf Definizione pelea manna / picare un'i. Sinonimi e contrari antua, cadha, cària, cumbata, impodha, inzotu, istimpida, matana, mugna, pista, pistapone, podha Frasi cuss'afuta e s'istripa chi nos amus picau nos at catzau su sonnu Etimo srd. Traduzioni Francese sacré travail Inglese bad strain Spagnolo tute Italiano faticàccia Tedesco schwere Anstrengung.

manígiu , nm, nf: manixu, maniza, manizu, meixu Definizione su manigiare, su faimentu, trebballu o movimentu de manos prus che àteru nau in su sensu de impreare cosa, de dha pònnere a fàere, a si ndhe serbire, o fintzes solu de istare faendho faina, trebballandho cosa; manera de fàere; fintzes cuncordu de calecuna faina pagu onesta, unu pagu a trassa, unu pagu a iscúsiu, a ingannu Sinonimi e contrari contibizu, faina, impreu, maniestu, magoninzu, manucu, trabàgiu / alvatadura, barbatada / transa Modi di dire csn: tènnere una cosa meda a manizu = pònnerela o impreàrela meda, in cosas de donzi die; cosa, trastu de manígiu (es. tialla, bestimenta) = de pònnere a fitianu, a donzi die, pro donzi bisonzu (ctr. de càstigu); terra de bonu manizu = bona a triballare; manixu, meixu (de sa terra)= aronzu, aradura; àere manizu de una cosa = ischírela leare, èssere pràtigos a si ndhe serbire; su manizu de sa domo = su comente si muntenet e contivizat sa domo, sas cosas de domo; leare, ghiare su carru a manizu de nanti = sétidos a cara a punta, acurtzu a sa forchidha; su cane poltat manígiu = at leadu sa trata de sa fera, est ponindhe ifatu a sa fera Frasi in su cuile istabat petzi a s'ora de su manizu ◊ tziu Berte, fatu su manizu, si sediat ◊ fachendhe carbone, sos ómines che fint in sa coa de su padente, in su manizu ◊ si s'animale no afilat a manu de su mere, peus si bidet manizu de fune anzena! 2. bellu manizu pro bínchere sa tentassione, Elias Portó!…◊ gei dh'apu biu su manígiu, acomenti ispendit su dinai! ◊ cun tzertos manizos sos fizos los guastant ◊ si bi at manizu sa cosa resessit ◊ contivizare e muntènnere sa paghe fit su manizu de babbos e mamas 3. no ti fides a bi andhare: cue bi at manizu! ◊ mi so abbistu chi in cussa béndhua bi at manizu mannu ◊ sos chi votant in sa Giunta istant fatendhe manizu ◊ cussu faghet manizos finas in crésia e peri sos caminos! 4. in domu lassaus isceti su dinai de manígiu: s'àteru in banca ◊ sa tialla bona dh'allogu: de manígiu gei ndi tengu ◊ custu est unu cuadhu de manígiu, cudhu est de istadha ◊ no pongais su servítziu nou a manígiu! ◊ custa est s'àcua de manígiu, cussa po bufai ◊ sas cobertedhas chi zuto a manizu las apo samunadas Etimo itl. Traduzioni Francese maniement, manipulation, travail, procédé, intrigue Inglese use, manipulation, procedure, intrigue Spagnolo manejo, procedimiento Italiano maneggiaménto, manipolazióne, lavorazióne, manéggio, procediménto, trésca Tedesco Handhabung, Methode, Machenschaft.

marasadòre , agt, nm Definizione chi o chie trebballat meda, chentza si arresparmiare Sinonimi e contrari trabagliadore, trabagliante | ctr. mandrone, oreri, praitzosu Etimo srd. Traduzioni Francese bourreau de travail Inglese slogger Spagnolo trabajador empedernido Italiano sgobbóne Tedesco Arbeitstier.

òbera , nf: òpera Definizione trebballu, mescamente in su sensu de totu su chi abbarrat fatu de pòdere serbire Sinonimi e contrari faina, trabàgiu Modi di dire csn: òperas mortas = s'intelajadura a ue si fissant sas abberturas, in sas domos; linna de òpera = linna bona pro fàghere mobbília, abberturas Frasi cun cussa manu puru, chi si bollit, si pòdinti fai òperas bonas!…◊ torreit in ànimos bonos e de bon'àschidu a che congruire s'òbera de sa die (A.Canalis)◊ de sas òperas suas sa reina l'at Cumédia solu intitulada (Cubeddu)◊ deo no chirco anzenas fantasias ca mi coronant sas òperas mias! (Tucone)◊ seus seguros ca cust'òpera una die at a bènnere istudiada po is argumentos chi tratat Etimo itl. Traduzioni Francese œuvre, travail Inglese work Spagnolo obra, trabajo Italiano òpera Tedesco Werk.

scaràda , nf: iscarada*, scarara Definizione genia de cuntratu po fàere unu trebballu a prétziu firmu; genia de trebballu chi si faet in pischera (si càmbiant noas totu is cannitzadas o prantas) Modi di dire csn: pigai o donai faina, comparai, bèndiri a s.; fuedhai a s. = faedhare chentza rispetu, chentza birgonza; a s. = (puru) unu ifatu de s'àteru, a meda, a cótimu, a trivas Frasi no ti mortificas pighendi scaradas, pagus giorronadas fais a su mesi ◊ messànt a scarada, po si fai onori ◊ dhoi at genti istenteriada chi est a scarada fendi tontesas ◊ anguidha a scarada!… a scarada anguidha bella!… 2. de sa classi mia ndi tengu unu cun su bràciu bogau, unu cun su brúciu segau, una cun sa manu pista… a scarada! 3. e it'est cussa scarara de "gruppi folk"?! Traduzioni Francese travail à la pièce (aux pièces) Inglese job contract Spagnolo destajo Italiano còttimo Tedesco Akkord, Akkordarbeit.

trabàgiu , nm: trabàgliu, trabbàlgiu, trabàlliu, traballu, trabballu, trabbaxu, travàgliu, travallu, trebballu, tribàgliu triballu, tribbàgliu, tribballu, trivàgliu, trobàgliu Definizione dónnia e css. faina, su fàere mescamente coment'e atividade contivigiosa, abbista, istudiada po buscare totu su chi serbit a sa vida, po campare, cambiare de istare, èssere o andhare méngius, bínchere su bisóngiu, bistu coment'e impreu no sèmpere discantzosu (e in custu est ctr. de giogu, de divertera); faina o òpera de fàere, su chi su fàere produet, bogat a pígiu, òpera fata; fintzes postu, impreu a contu de ccn. Sinonimi e contrari faina, fatorzu, impreu, lavoru / òpera / , trivallu cdh. trabàgiu | ctr. divertera, giogu, spàssiu Modi di dire csn: a trabballu = a inzotu, cun pelea, azigu; betàresi a su traballu chei s'abe = èssere triballantes meda; t. de giustítzia = faina mala, de fàghere male, dannu, furas e gai; èssiri o arrúiri in t. de giustítzia = fàghere carchi faina mala (es. fura, morte e gai); rebbentai de trabballu = triballare a s'airada, a tropu, crebare a triballu; dí de trabballu = die de fatoriu, chi si triballat (ma fintzas zoronada); a logos, "trabàgliu" est sa màchina de ferrare o ferrajola Frasi su triballu chi mi essit mi collo ◊ su trabballu est unu dovere e una fortuna ◊ isse no fritit prus s'ischina a su trivàgliu ◊ fizu meu, istúdia ca su travallu a contu anzenu est pesu mannu! ◊ li andhaiat su trabàgliu che su fumu in ojos ◊ cussu si betat a su traballu che a s'abe de sos casidhos ◊ custus no ndi bollint intendi sa nomanada de trabballu! ◊ su trobàgliu de su pastore est unu bantu pro nois nulvesos ◊ bi ndh'essit de triballu faghindhe cuss'istrada!… 2. fit mirendhe su trivàgliu de s'aradore ◊ in bidha ant abbertu triballos ◊ Minnia s'iscaringiàt a arriri sentza ndi artziai sa conca de su trabballu 3. funt un'esércitu is chi ant pérdiu o non tenint traballu ◊ biviat sa família sena de unu trabballu beru, oi fadendi su manorba, cras marrendi ortus allenus 4. a trabballu pòciu abarrai in pei! ◊ ingunis nci capis a trabballu ◊ chistionat a trabballu ◊ paret chi li costet travallu peri a rispòndhere! Etimo srd. Traduzioni Francese travail Inglese work Spagnolo trabajo Italiano lavóro, trattaménto Tedesco Arbeit, Behandlung.

trabballaméntu , nm Definizione su trabballu o manígiu chi si faet a is cosas po chi siant fatas a su puntu giustu Etimo srd. Traduzioni Francese travail Inglese processing, working Spagnolo elaboración, producción, manufactura Italiano lavorazióne Tedesco Bearbeitung.

zoronàda , nf: (sa z. = sazoronàda) gerronada* tzorronata, zorronada, zorronata Definizione die de trebballu; su badàngiu, sa paga, su trebballu de una die Modi di dire csn: conchistare, lucurare, acapidare, pèrdere sa z. = trabballai po cosa, trabballai po debbadas; andhare o èssere a sa z. = no àere unu triballu fetivu, unu postu, triballare a dies; z. anzena = fata a contu de àtere; fàghere z. bona = trabballai, godangiai meda; fàghere z. = totu su triballu chi si podet fàghere in tempus de una zoronada, triballare chentza pèrdere tempus; cumprire sa z. = fàghere z. manna, triballare totu s'ora chi faghet; essire sa z. = àere zoronada, èssere chircados a triballare; collire sa z. = andai a trabballai, si cumbinat de èssiri circaus; chircare o leare a unu a sa z. = a fàghere triballu a zoronadas Frasi mi ndhe andho che operàgiu chi at servidu sa zorronada (A.Casula)◊ su póberu no at àteru aficu si no sa miserina zoronada ◊ acomi tristu a zorronada anzena! ◊ mi fato carchi bruncone de linna candho no mi essit zoronada ◊ collidila, sa zoronada, candho essit! ◊ chircaimus a Fulanu a sa zoronada pro ispilire olia Traduzioni Francese journée de travail Inglese day Spagnolo jornada, jornal Italiano giornata Tedesco Arbeitstag, Tagelohn.

«« Cerca di nuovo