abbaunzaméntu , nm Definizione su abbaunzare, su imbrutare, ammarciare pruschetotu s'onore Sinonimi e contrari intrullamentu Etimo srd. Traduzioni Francese action de troubler Inglese turbidity Spagnolo enturbiamiento Italiano intorbidiménto, imbrattaménto Tedesco Trübung, Beschmutzung.

acaída , nf Definizione sa citia, sa firmada chi unu faet foedhandho Sinonimi e contrari cagliada, cedada, citida Etimo srd. Traduzioni Francese action de taire Inglese action of being silent Spagnolo callada Italiano atto di tacére Tedesco Schweigen.

aciòni , nf: (a-ci-o-ni) antzione assione, atzione, atzioni Definizione su fàere, operatzione, ma prus che àteru pentzada coment’e manera de fàere, calecuna cosa pagu de bonu chi si faet a ccn.; acioni balet fintzes coment'e ingestu, movidedha de sa manu o de sa conca cun calecunu significau Sinonimi e contrari faghidura, fata, fatura 1 / acínnidu, micada Frasi cussa est un'antzione chi nos aus a arregodare! ◊ assiones bonas no ndhe faghet, cussu: est sempre dadu a su malu fàghere ◊ sos babbos puru, ignorantes, si ponent a baldiones, marchendhe sas atziones chi faghent sas damigellas! ◊ cun s'assione chi mi at fatu, deo torro a domo sua? mai! ◊ ndh'apo fintzas birgonza de bos nàrrere sas assiones chi mi at fatu cussu, semper imbreagu! 2. totus funt aspetendi su dotori po dhu pregontai, ma issu est telefonendi e dhus fait s’acioni de abarrai citius (A.Simbula)◊ bastat s'acioni, no sigas! Traduzioni Francese action Inglese action Spagnolo acción Italiano azióne di particolare rilièvo comportamentale Tedesco Untat.

aferritadúra , nf Definizione est sa marcadura de su bestiàmene fata a ferru abbrigau; su segare cosa a ferros e, in cobertantza, su nàrrere male de s'àteru Sinonimi e contrari malcadura / aferritamentu, allimbamentu, tragàgiu Etimo srd. Traduzioni Francese action de marquer, médisance Inglese branding, slander Spagnolo marca, herrado Italiano marchiatura, maldicènza Tedesco Kennzeichnung, übles Gerede.

àmbulu , nm Definizione sa capacidade o fortza de andhare; su movimentu de su brasciolu dormindho su pipiu; s'incannada po brinchidare Sinonimi e contrari passu / bantzicadura, nannicadorju Frasi esso a mi chilcare trabàgliu, ca so ancora in edade e s'àmbulu no mi mancat ◊ cussu est cadhu chi tenet àmbulu ◊ su pitzinnu, a nitzuledhu, fit sighindhe s'àmbulu de su brassolu candho sa mama lu fit ninnendhe ◊ mancari triziledha comente paret at s'àmbulu bellu de trabagliare Etimo srd. Traduzioni Francese action de marcher, balancement Inglese walking ability, rocking Spagnolo ambulación, balanceo Italiano capacità di camminare, dondolìo Tedesco Fähigkeit zu laufen, Geschaukel.

atafiaméntu , nm Definizione su papare a meda, impresse, papada manna Sinonimi e contrari abbentrada, abbrentosicada, abbrentosichedhada, abbuzada, atatamacada, atatina, isbuserigada Etimo srd. Traduzioni Francese action de gaver Inglese big-feed Spagnolo atracón Italiano scorpacciata Tedesco Fresserei.

atzoladúra , nf Definizione su fàere is atzolas, is madassas, sa lana filada o àteru filu a lobos mannos a matzu Etimo srd. Traduzioni Francese action de faire des écheveaux Inglese skeining Spagnolo el aspar el hilo Italiano matassatura Tedesco Legen in Strähnen.

bolluzadúra , nf Definizione su bolluzare Sinonimi e contrari avolotamentu Etimo srd. Traduzioni Francese action de troubler Inglese muddiness Spagnolo enturbiamiento Italiano intorbidaménto Tedesco Trübung.

cagliàda , nf: callada Definizione su s'istare mudos, citios, su si firmare de foedhare Sinonimi e contrari acaida, cedada, citida | ctr. faedhada Frasi sa cagliada est risposta ◊ fit a chistionu, ma comente li ant nadu cosa at fatu sa callada Etimo srd. Traduzioni Francese action de se taire Inglese action of being silent Spagnolo callada Italiano atto di tacére Tedesco Schweigen.

cantàda , nf Definizione su cantare, ma fintzes sa manera de cantare / c. de sèi = a gara de improvisadores, a sa campidanesa Frasi cantas cantadas fatas in cussas festas! ◊ calincunu at iscritu s'istória de sa cantada campidanesa Etimo srd. Traduzioni Francese action de chanter quelque chose Inglese singing Spagnolo acción de cantar Italiano cantata Tedesco Gesang.

clàmu , nm: cramu Definizione su acusare una fura, giare sa chèscia; su tzerriare, pedire agiudu Sinonimi e contrari chensa, denúntzia / agiutóriu Etimo srd. Traduzioni Francese action de dénoncer un vol, réclamation Inglese complaint Spagnolo denuncia, llamamiento Italiano denùncia di còsa rubata, reclamo Tedesco Anzeige, Beschwerde.

comunèlla , nf: cumonella Definizione cumonéssia, ma prus che àteru nau a disprétziu: su si pònnere impare in cosas pagu de bonu Sinonimi e contrari cumonéssia Frasi contra a sa religione sos eréticos sunt in comunella ◊ su mundhu oe est unu burdellu niedhu chi at fatu comunella cun s'inferru ◊ a mie no mi aggradant custas cumonellas! Traduzioni Francese action de s'accointer Inglese clique Spagnolo camarilla Italiano comunèlla Tedesco Vereinbarung.

cucutadúra , nf Definizione su pònnere su cugudhu Etimo srd. Traduzioni Francese action d'encapuchonner Inglese hooding Spagnolo el encapuchar Italiano incappucciaménto Tedesco Aufsetzen einer Kapuze.

faína , nf Definizione css. cosa o trebballu chi si faet, abberu o a giogu, in bonu o in malu, pentzau prus coment'e atividade útile, su fàere, bistu fintzes coment'e arresurtau, prodotu, òpera Sinonimi e contrari afainu, afare, afatzendha, berza, fainamentu, impreu, mungíliu, òbera, tarea, trabàgiu | ctr. chistionu, ciarra Modi di dire csn: f. a ischina de pisci = zenia de triballu fatu de pàrrere un'ischina de pische; donai, intregai f., pònniri in f. = dare triballu, pònnere a triballare, a fàghere; f. de màniga = isterzu de terra cun asas (brocas, frascus, istangiadas, brúnias, còngius); f. oberta = isterzu de terra largu (scifedhas, discus); f. istangiada = isterzu prus bonu, de colore birde, prus che àteru pro bellesa (brocas pintadas); fai fuedhu e f. = sa nada sa fata; maistru de f. fata = bantaxeri chi fait crei cosa sua su trabballu de is àterus Frasi isse traballat s'oro e sa prata e campat dae cussa faina ◊ sa faina tua est a istudiare! ◊ fadei bosatrus, pighedhu, no est faina mia: dèu mi nd'isciacu is manus! ◊ sa faina issoro est s'annúntziu de su regnu de Deus ◊ sos disocupados sunt chentza faina 2. za l'as fata sa faina, a segare cudha broca!… Cognomi e Proverbi prb: faina a su noti bregúngia a dedí ◊ faina de pisedhos alzola de catedhos ◊ is ainas faint is fainas Etimo ctl. faina Traduzioni Francese activité, action, travail Inglese activity, work, action, function Spagnolo faena, trabajo, tarea, obra Italiano attività, azióne, lavorìo, faccènda, funzióne, cómpito, òpera Tedesco Tätigkeit, Angelegenheit Funktion, Rolle, Arbeit, Werk.

fàta , nf Definizione su fàere, sa cosa chi si faet, s'òpera Sinonimi e contrari acioni, òbera / mirabí Modi di dire csn: si no est gai, fata! = si no est gai ite li faghet?, chi no est aici no fait nudha, no importat; dare una fata = cumentzai unu trabballu ma sentza de dh'acabbai, lassare a mesincumentu, a rugos, fatu in parte; a sa fata de sa die = obrescendi Frasi morint sos sonnos a fata de die! ◊ est una rosa atraente e de valore, de númene e de fata ◊ cussa fémina est Allegria de nòmene e de fatas ◊ deo ndhe tenzo sa lumenada, àtere sas fatas ◊ su babbu li at dadu su sestu de sas bonas fatas, a su fizu ◊ li ant dadu una fata, a sa faina, e si che sunt andhados ◊ meda bi cheret a bodhire figu a ue no lompes… leas un'unchinu e fata! Etimo srd. Traduzioni Francese action Inglese act, action Spagnolo acción, acto Italiano azióne, atto Tedesco Tat, Handlung.

fatúra 1 , nf Definizione su fàere, mescamente nau de sa manera, e fintzes su àere o su èssere fatu Sinonimi e contrari acioni, faghidura, fata, fatesa / faitzioni Frasi custas sunt faturas de macu: putzidha, no si faghet gai, no! ◊ de custas faturas no ndhe fatat, ca un'ómine che a isse, fatu a síndhigu, iscumparet pro cantu si agatat! ◊ po is malas òperas nostas, po is faturas e pentzamentus nostus Cristus est mortu in cruxi 2. chie naschet cuadru, morrer tundhu no podet, ca est àtera fatura! (A.Serra) Etimo srd. Traduzioni Francese action, traits Inglese action, features Spagnolo acción, facción, rasgo Italiano azióne, fattézza Tedesco Handlung, Zug.

feriméntu , nm Definizione su fèrrere, su fàere ferias Frasi fiat ómine de corazu, ma connoschiat su perígulu de su ferimentu Traduzioni Francese action de blesser Inglese wounding Spagnolo herimiento Italiano feriménto Tedesco Verletzung.

féstu , nm Definizione su sestare, su segare a misura s’orrobba po dha cosire a bestimentu Sinonimi e contrari sestu Traduzioni Francese action de couper, de tailler Inglese cut Spagnolo corte Italiano tàglio Tedesco Schnitt.

fiagàda , nf: fragada Definizione su fiagare, suspia de fragu Sinonimi e contrari nuscada Frasi sa cosa murigada pudescit sa fragada Etimo srd. Traduzioni Francese action de flairer Inglese sniff Spagnolo olfateo Italiano annusata Tedesco Riechen.

fiagaméntu , nm Definizione su fragare Sinonimi e contrari fiagadura Etimo srd. Traduzioni Francese action de flairer Inglese smelling Spagnolo olfateo Italiano odoraménto Tedesco Riechen.

«« Cerca di nuovo