ammachiàe, ammachiài, ammachiàre, ammachiàri , vrb Definizione fàere a macu, essire fora de sèi, no èssere giustu de conca; fàere dilliriare de su dolore, pigare o pèrdere su sentidu, dilliriare, pèrdere sa conca o fàere disatinos po una fémina o àtera cosa chi praghet meda Sinonimi e contrari abbaradhare, ammacare*, dischissiare, fatzellare, irbariare, ischissiai, issentire Frasi su soli faiat ammachiai cixaredhas e cucumeus in is istuas ◊ ma ita ti ses, ammachiendi, chi no trabballas?! 2. ti ses ammachiau de cussa pitzoca e as resone: no bi ndhe at àtera prendha chi incantat che a issa ◊ portat is pius niedhus arrullaus chi faint ammachiai ◊ torramí su sentiru ca mi as ammachiau! Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo enloquecer Italiano ammattire Tedesco verrückt werden.

caciàciu , nm Sinonimi e contrari bambioco, baosone, deleadu, locu, solocu | ctr. giusdisciosu, sàbiu Etimo itl. cazzaccio Traduzioni Francese fou, stupide Inglese mad Spagnolo loco Italiano matto, stòlido Tedesco Wahnsinnige, Dummkopf.

dessessídu , pps, agt: desessidu, disessidu Definizione de dessessire; chi est macu deunudotu, foras de se Sinonimi e contrari afoglietadu, dischissiau, disvariadu, ilvariadu, irzudissiadu | ctr. atinadu Traduzioni Francese fou Inglese crazy Spagnolo desatinado Italiano dissennato Tedesco unverständig.

dessessíre , vrb: disessire Definizione andhare a fora; essire fora de se, fàere a macu, a irbariadu Sinonimi e contrari essire / ammachiae, dischissiare, irbariare, iscansae Etimo srd. Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo enloquecer Italiano ammattire Tedesco den Verstand verlieren.

dischissiàre , vrb Definizione tocare a conca, essire macu, irbariadu Sinonimi e contrari ammachiae, delliriare, dessessire, irbariare, iscansae, ischissiai, issentire, istinare Frasi sas féminas nos faghent dischissiare (S.Spiggia)◊ a mimme cussas mazinedhas de zocadores mi fachiant dischissiare ◊ si sunt dischissiandhe de su pessamentu ca su frade no at iscritu prus Etimo spn. Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo desquiciar Italiano impazzire, andar fuòri di tèsta Tedesco verrückt werden.

fogliàdu , pps, agt: vogliadu Definizione de fogliare; chi s'est ammachiau, chi no faet atentzione Sinonimi e contrari allabentau, allampadu, disairadu, foglietadu / cdh. fugliatu 2. sa fémina est fogliada mariposa chi atrait dogni lumera (P.Mossa) Terminologia scientifica ntl. Traduzioni Francese étourdi, fou (devenu) Inglese heedless, gone mad, crazy Spagnolo descuidado, despistado, enloquecido Italiano sventato, sbadato, impazzito Tedesco zerstreut, verrückt.

fogliàre , vrb: vogliare Definizione furriare is crebedhos, su si ammachiare Sinonimi e contrari ammachiae, dilliriai, fatzellare, foglietare Etimo ctl. follejar Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo enloquecer, volverse loco Italiano impazzire, pèrdere il sénno Tedesco verrückt werden.

ilvariàdu , pps, agt: irbariadu, irvaliatu, irvariadu, irvariatu, isvariadu, isvariatu Definizione de irbariare; chi at pérdiu su tinu, chi no est giustu de conca, chi est macu deunudotu; conca maca, chi faet o est faendho cosas a machine; chi ndhe andhat macu po calecuna cosa Sinonimi e contrari ammachiau, afoglietadu, desessidu, dischissiau, disvariadu, fariadu, ilgiradu, issentidu, macu | ctr. atinadu 2. irbariadu macu, a ue cheres andhare?! ◊ pariant fiotu de isvariados fuidos dae manicómiu ◊ cussos fiados sunt che irvariados rasighendhe sa terra a sa sicura! ◊ cudhos irvaliatos credent fintzas sas fàulas 3. est ilvariadu fatu pro sa bòcia ◊ s'imbreacu zuchet sas ancas a tratzu, sa tremuledha, sos chervedhos irvaliatos Terminologia scientifica ntl Traduzioni Francese fou, passionné Inglese gone mad, crazy, keen, out of one's mind Spagnolo loco, alocado, apasionado Italiano impazzito, pazzo, fòlle, scalmanato, appassionato Tedesco verrückt, wahnsinnig, begeistert.

irbariàre , vrb: irvaliare, irvariare, isvariare Definizione essire dae tinu, no arrexonare prus, essire macu deunudotu; dhu narant fintzes in su sensu de fàere atentzione a ccn. àtera cosa po abbacare dolore, dispraxere, afrigimentu Sinonimi e contrari ammachiae, dessessire, fatzellare, ibariae, ilgirare, iscansae, issentire, istinare, vogliare / disaviare, istrabiare 1 | ctr. atinai, atoare Frasi medas imbriagos irvàriant ◊ sas frebbas lu faghent isvariare ◊ sempre sàbia e prudente ses istada ma custa bolta ses isvariendhe ◊ sa vetzesa lu fit irvalianne ◊ totu su tempus colatu in galera l'at irvaliatu ◊ azummai ndhe irbàriat de su dannu chi at tentu in famíllia 2. at cumpresu cantu mannu fit su dolore suo e at chircadu de l'irbariare nàndheli cosa ◊ aggràssias chi mi sezis imparandhe: sinono s'àsiu mi diat irbariare! Etimo spn. Traduzioni Francese délirer, devenir fou Inglese to go mad, to rave Spagnolo desvariar Italiano vaneggiare, impazzire Tedesco irrereden, verrückt werden.

irzudissiàdu , agt Definizione chi no portat giudítziu, chi est chentza cabu, chi no cunsiderat e ne faet su giustu, chi no faet sa cosa a dovere Sinonimi e contrari | ctr. acuntzentau, benatinadu, giudisciosu Frasi macu irzudissiadu, a ti pònnere cun cudh'iscaminada! Etimo srd. Traduzioni Francese fou Inglese mad Spagnolo descabezado Italiano dissennato Tedesco unsinnig.

iscansàe, iscansàre , vrb: iscansiare, iscantzai, iscasciare, iscassare, iscassiare, scantzai Definizione cambiare camminu, pigare àtera istrada, intrare a unu logu passandho in su camminu o in s'orruga, tirare una cosa a una parte; trantzire a una parte, fintzes lassare una cosa; pèrdere su sentidu, ammachiare po ccn. cosa Sinonimi e contrari cansai 1, ilmanchinare, irvertzare, stressiai / ammachiae, dischissiare, ischisciai 1, fatzellare, irbariare, vogliare Modi di dire csn: i. dae sedha = rúere dae cadhu; iscasciare a rídere = imbucare a ríere; iscasciare de una régula, de unu pretzetu, de una leze = iscassedhai, fartai Frasi candho pioet, iscàscias trazendhe cantu agatas ◊ no iscantzu prus de s'arrastu miu: su sardu in su coru dèu mi allogu! (M.Pani)◊ custu caminu che iscàssiat a Ulíana ◊ no si arrimant in su caminu vonu e iscàsciant in gúturos ◊ recuindhe semus iscansiados a sa funtana ◊ lu timiant e iscassaiant caminu si l'imbeniant ◊ no iscasses dae sa leze! 2. mergiani iscantzat s'arbei e ndi pigat s'angioni!◊ no est arrennésciu a iscantzai unas cantu iscoitadas de zirónia! 3. Fulana pro pagu no est iscasciada candho l'at lassada s'ammoradu ◊ sas rúndines fuent iscasciadas ◊ de unu chi s'est iscassatu narant "Meschinu!"◊ seo a dolore de conca iscassianne! 4. mastru Tilipu iscàsciat a rídere, cantu at intesu su contu ◊ dae custu lutrinzu no si podet iscasciare Etimo srd. Traduzioni Francese tourner, sortir, esquiver, devenir fou Inglese to sidestep, to go mad, to deviate Spagnolo doblar, torcer, apartarse, enloquecer Italiano deviare, scansarsi, impazzire Tedesco abweichen, ausweichen, wahnsinnig werden.

iscasciàdu , pps, agt: iscassiadu, iscassiau, iscassatu Definizione de iscasciare / i. fatu = macu deretu Sinonimi e contrari ammachiau desessidu, dischissiau, disvariadu, fariadu, ilgiradu, ilvariadu, iscassoletadu, issentidu / cdh. scasciatu 2. che fit betzu: como fit un'àrvure iscasciada ◊ o coro iscasciadu, ite cheres chi ti feta pro ti bíere acuntentadu? ◊ sàltiant a brincos urulendhe che iscasciados ◊ si fit pesatu a boches che iscassatu ◊ comente est iscassiadu, est capatze chi fatzat una cosa gasi! ◊ o est su mundhu chi est girandhe a tortu o est iscasciada sa pessone! Traduzioni Francese fou (devenu) Inglese deviated, gone mad Spagnolo enloquecido Italiano deviato, impazzito Tedesco abgelenkt, verrückt geworden.

ischissiài, ischissiàre , vrb: schisciai 1 Definizione fàere a ischíssiu, essire fora de sèi, pèrdere sa conca po calecuna cosa (dolore, amore, àteru), pràghere meda Sinonimi e contrari abbaradhare, ammachiae, delliriare, dessessire, dischissiare*, fatzellare, irbariare, iscansae, issentire Frasi si est ischissiendi a dolori de dentis ◊ s'immensu de su creadu t'ischíssiat s'ànimu ◊ no m'ischissis su sentidu! ◊ m'ischíssiu chi non ti biu! 2. gatu a pisci ingustada bandat ischissiada candu pigat su fragu!(S.Corona)◊ ballus, befas, cantus e sonus sunt divertimentus chi ischíssiant sa genti Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go crazy Spagnolo enloquecer Italiano impazzire Tedesco verrückt werden.

màcu , agt, nm Definizione chi o chie no est tanti giustu de conca, débbile de conca, chi tenet maneras de fàere unu pagu istrambas, pagu sàbias, faet machines: a bortas si narat a sa bona po su pagu imprastu o sa pagu abbistesa chi unu tenet / min. machedhu; genias de macu: m. alleporizadu, a ischíglia, codhacinu, fissadu; m. límpiu, aibbau = macu deretu, própiu chi no ndhe faghet una zusta, fintzas de manicómiu; m. durche = macu ma no de manicómiu, tontatzu, cun carchi pecu mannu a sa mente ma de naturale bonu; m. che cadhu = bambu che ludu, chentza imprastu perunu, chentza abbistesa nudha Sinonimi e contrari abbatuabbatu, ilvariadu, locu, mancante, médiu 2, scimpri, tontu | ctr. abbistu, cabosu, sàbiu Modi di dire csn: m. che cadhu, che crabu, che una crócua, che una tolla = macu meda; machixedhu!… = machillotu meda, chi at fatu tontesa manna; betàresi a m. = fai finta de èssiri macu, fàghere su macu; parare m. = essire macu, irbariare; fait su m. po no pagai sa staria = si betat a macu, faghet fintas pro no fàghere su chi depet; èssere o andhare m. pro (o de) una cosa, po ccn. = disigiai una cosa o a ccn. a ammachiadura, meda, un'ira; abbaidare che m. = coment'e abbabbalucaus, coment'e incantaus; m. segadu ’e crèschere = chi no at callau a ciorbedhu, pagu sàbiu; macu macu, …= bell'e chi paret macu…, mancari macu siat…; fàghere che su m. a su túcaru = si bi lu ponent in dainanti no ndhe lassat Frasi no fit macu che cabadhu, comente nabant! ◊ ih, machedha, goi ti at impressionadu su diauledhu? ◊ cussu, macu e no sàbiu, at fatu comente li ant nadu ◊ cudhu, ne macu e ne sàbiu, bi at crétidu ◊ zeo so restadu a buca abberta che macu ◊ annare cun macos est a zúchere diàulos a bènnere ◊ su macu est a ue l'afilat 2. tocat cussu macu de Efighedhu e si ponit a brullai cun santu Sidori ◊ su macu, aite mi faghes custas brullas?! ◊ candu sa meri est maca cumandat sa serbidora ◊ maca afrodhiera coment'e a tui no ndi apu biu mai! 3. mi annotat che macu, che chi mai si tatet de mi bíere ◊ su maridu si la pompiabat che macu ◊ ndhe andhat macu pro sos ballos ◊ si betat a macu po no pagai sa staria ◊ su bagadiu est macu po su ballu ◊ est macu e pérdiu po una fémina ◊ macu macu, at seberadu sa menzus chi bi fit! Cognomi e Proverbi prb: scit prus unu macu in domu sua chi no unu sàbiu in domu allena ◊ a peràulas macas origras surdas! Etimo ltn. maccus Traduzioni Francese fou Inglese crazy Spagnolo loco Italiano matto, pazzo, fòlle Tedesco verrückt, Verrückte, Narr.

«« Cerca di nuovo