abbadhàre , vrb Definition su si fàere a badhu, intostare coment’e callu o corgiolu Synonyms e antonyms acorgiare, acorzolare, aggadhare, incallire Etymon srd. Translations French devenir calleux English to harden Spanish encallecerse, curtir Italian incallirsi German schwielig werden, sich verhärten.

abbandhàre , vrb: abbandhiare Definition pònnere o lassare abbandha, a una parte (fintzes po chistire) Synonyms e antonyms apaltare, assolae, chirrare | ctr. abbamare, amedhare, aunire Sentences pro èssere segura cussa cosa cheret abbandhada ◊ daghi sas fozas de su fiore si abbandhant, in tzertas àrbures, abbarrat su frutu ◊ oriolos mannos ant ghiadu sa zente marranera e pro cussu, pesso, sunt tucados abbandhendhe sa preítia chena pore de arguais ◊ abbandhatiche! Etymon srd. Translations French mettre de coté, s'écarter English to withdraw to put aside Spanish apartar, poner aparte Italian métter da una parte, appartarsi, estraniarsi German zur Seite legen, sich zurückziehen.

abbaradhàre , vrb: abbaredhare Definition su si lassare pigare cun calecunu sentidu de amore forte meda po ccn. o calecuna Synonyms e antonyms abbelare, alleriare, ammorare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai / ammachiae Translations French s'embéguiner English to take a fancy Spanish enamorarse Italian invaghirsi German sich verlieben.

abbarbeàre, abbarbiài, abbarbiàre , vrb: abbrabiai, abbrabiare, barbiai Definition fàere sa braba; in cobertantza, cullonare Synonyms e antonyms afaitai Sentences seo andhadu po mi abbrabiare ◊ at abbrabiau a lepa ◊ ita ti creis, ca mi depu abbrabiai in conca?!◊ is piciocas immoi si abbràbiant is cambas… 2. est tontu e abbarbiau de totus! Etymon srd. Translations French se raser English to shave, to make up Spanish afeitarse Italian ràdersi German sich rasieren.

abbelàre , vrb: abbeliare Definition agiummai coment'e pònnere o portare unu velu in is ogos de no pòdere bíere bene is cosas, nau in sensu de si lassare pigare de unu sentidu forte meda, pruschetotu de amore po una fémina o po un'ómine Synonyms e antonyms abbaradhare, ammorare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai / abbalaucare, abbengare, ammodoinai, asturdire, atolondrai, scilibriri, stontonai 1 Sentences no tenzo pasu finas a candho ti abbelat su mundhu chi ti daet su binu Etymon srd. Translations French s'embéguiner English to take a fancy Spanish encapricharse Italian invaghirsi German sich verlieben.

abbentràre , vrb: abbrentare Definition papare, betare a bentre a meda, a tropu, tzatzare; portare su bestiàmene a pàschere, po si tzatzare Synonyms e antonyms abbentruscare, abbidhiai, abbiscarzare, abbuselcare, abbuzare, aelcare, apasterare, atatamacare, imbrentai, mascare, tesciare / atatare Sentences cussu puzone est semper chin su pitu apertu pessandhe a s'abbrentare ◊ ponzesint sa peta e s'abbentresint cun fàmine caninu ◊ su sirbonedhu aiat sutu e si fit abbrentadu ◊ a s’abbentrare est avesu de porcos: su mannicare a serentis est de ómines ◊ si fit meda, de su produtu si ndhe abbrentaiat ca su cummérciu de oe no che fiat! 2. a pitzinnedhu aio duas vacas e andhao dogni die a las abbrentare 3. issu abbrentau a binu e sa famíglia a fàmine! ◊ fimus bene abbrentadas e cuntentas e amus cantau e ballau 4. tue abbrentas sa zente a fàulas! Etymon srd. Translations French se bourrer s'empiffrer, se gaver English to stuff oneself Spanish llenarse, atiborrarse Italian rimpinzarsi German sich vollstopfen.

abberàre , vrb: averai 1, averare Definition nau pruschetotu de sèmenes, fàere bellu, grussu, ingraniu bene; arresurtare berus, nau de ccn. cosa chi si ibertàt de tempus innanti, profetizada, o nada innanti de acontèssere Synonyms e antonyms abbasolare, achiare, ammadurae, ciòmpere, còmprere, crompire, ingranire, lòmpere Sentences su trigu at averadu, no at averadu ◊ sas ispigas sunt averadas ◊ donzi cosa naschet e averat ◊ avera tega, budrone, fruta e ranu e mulgat late a rios su pastore! (Sozu) 2. totu si averesit a puntinu cantu narzesit su mastru divinu ◊ faghe chi potemus bídere su Regnu tou averadu! ◊ isperat chi si averent sos sónnios ◊ su bisu chi at fatu no si est mai averau ◊ at cumpréndiu chi fut arribbada e averada sa fini Etymon itl? Translations French mûrir English to ripen Spanish madurar, cumplirse Italian maturare, avverare, cómpiersi, inverare German bewahrheiten, reifen, sich bewahrheiten.

abberchedhàre , vrb Definition fàere che berchedha (totu bentre), giare a papare o a bufare meda, tzatzare Synonyms e antonyms abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, imbrentai Sentences tue, dutore, ti abberchedhas: fumas che turcu, màndhigas che boe, bufas e pones fatu a sas munnedhas! ◊ unu grodhe atacat a manigare ua finas a si abberchedhare: si che at fatu sa mata che túmbaru! Etymon srd. Translations French se bourrer, s'empiffrer, se gaver English to stuff oneself Spanish llenarse, atiborrarse Italian rimpinzarsi German sich vollstopfen.

abbetiàe, abbetiài, abbetiàre, abbetiàri , vrb: betiare, vetiare Definition arrespòndhere, foedhare ancora arrespondhendho contras a su chi narat s'àteru, sighire a foedhare torrandho a nàrrere sa cosa giai nada; prnl., pigaresidha a bétia, annervare Synonyms e antonyms aconchizare, acorrochinare, arrebbecae, atoliai, briare, certai, profidiai, reotare, rempicare, tencinare, tostoinare / achibberare, acroconai, collobbiare, contierrare, inchibberare, inchighiristai, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Sentences dh'iat abbetiau: No, tui no mi as a isciacuai mai is peis! ◊ faint unu fillu unu fillastu e nemus porit abbetiai! ◊ no po abbetiai, ma cussus fiant malloredhus, no cruguxonis! ◊ cudhu Fulanu fadiat de sangunau "Marongio" e dèu a abbetiai: "Marongiu!" ◊ su mere de sa tanca abbétiat pro no lia tzèdere, ca cheret cussa puru ◊ e cudha a narri carei, abbetiendu torra: No dhu est! ◊ abbetiendi, sighiant a tzerriai "cafei" cudha cosa chi cafei no fiat ◊ sa filla abbetiàt, ma su babbu no dha creiat etotu 2. abbetiaus chi candu si fuedhant e s'iscriint duas línguas, sunt duas culturas chi si agatant faci apari ◊ ti bollu biri abbetiendidhu in faci! Translations French s'obstiner, s'entêter, objecter English to obstinate, to object Spanish empeñarse, reñir Italian incaponire, replicare, obiettare, altercare German streiten, sich versteifen, einwenden.

abbibbirinài, abbibbirinàre , vrb Definition abbasciare piegandho is cambas, coment’e cicindhosi in pitzu de is carrones Synonyms e antonyms abribidhai, abribidhincare, apatai, apibiredhare, apimpirinare, aprapiedhai, sterriedhai 2. abbibbirinau fura: dh'at a isciri cussu ita fut fendi! ◊ gioghendi a pingiadedhas si poniaus abbibbirinadas cun is manus in chintzu e is cuidus a inforas Etymon srd. Translations French se blottir English to crouch Spanish agazaparse Italian accovacciarsi German sich zusammenkauern.

abbidhiài , vrb Definition papare meda, agiummai coment'e bogare su bídhigu, s'imbíligu, de cantu est prena sa bentre Synonyms e antonyms abbentrare, abbentruscare, abbiscarzare, abbrentosicare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, afraschedhare, atatamacare, imbrentai Etymon srd. Translations French se rassasier English to shift oneself Spanish atiborrarse, hartarse Italian satollarsi German sich sättigen.

abbiscarzàre , vrb Definition prènnere bene s'iscàrgiu, papare meda Synonyms e antonyms abbentrare, abbrentosicare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, imbrentai, sgagliubbai Etymon srd. Translations French se bourrer, s'empiffrer, se gaver English to stuff oneself Spanish llenarse, atiborrarse, hartarse Italian rimpinzarsi German sich vollstopfen.

abboniàre , vrb Definition essire bonu, erricu, istare méngius de salude e de prupas; a logos, rfl. passare s'arrennegu, sa fúria / a. a ccn. = chircare de l'iscusare, de lu difèndhere Synonyms e antonyms agiuventare, assusai, imbonire, impannitzirisí | ctr. allassorie, indisichire Sentences sa pira como est abboniendhe 2. za si sunt abboniados, cun totu cussu interessu chi lis ant lassadu! 3. unu tempus fit a malu tretu, ma dae candho est sanadu si est fintzas abboniadu 4. sa nonna si fit arrennegada meda ma daghi si est abboniada at torradu a dimandhare sa neta Etymon srd. Translations French prospérer English to flourish Spanish prosperar, gozar de buena salud Italian prosperare German sich bessern, gedeihen.

abbrancài, abbrancàre, abbrancàri , vrb Definition aferrare e mantènnere cun fortza; arrapiare, furare Synonyms e antonyms acafai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggafai, aggarrai, agguantai, barrancai, carrabbusai; arrapare 2, furai Sentences si abbrancat a su truncu che sa edra ◊ dh'iant abbrancau e fatu dh'iant mòrrede atzogau ◊ si narat cosa dh'abbrancu! 2. no est piús domo mea, ma àrvule ruta inuve totus colant e abbrancant (G.Chironi)◊ su capedhu mi ndi dh'at abbrancau cussu piciocu! Etymon srd. Translations French saisir English to grip Spanish agarrar Italian abbrancare, aggrapparsi German mit den Krallen packen, sich festhalten.

abbratzetàre , vrb Definition pigare a s'abbratzeta Etymon srd. Translations French prendre bras dessus, bras dessous English to be arm in arm with s.o. Spanish cogerse del brazo Italian prèndere sótto bràccio German sich einhängen.

abbrentài , vrb rfl Definition atrotogiare coment'e bogandho sa bentre, comente faet su linnàmene friscu Synonyms e antonyms abbajonare, allachedhare, atrotiai | ctr. istirare Scientific Terminology fst Etymon srd. Translations French plier English to bend Spanish alabearse, combarse Italian piegarsi, incurvarsi German sich biegen.

abbrentosicàre , vrb Definition papare a meda, fàere una papada manna, fàere sa bente che a unu brentósicu; arribbiri, prènnere sa bentre Synonyms e antonyms abbentrare, abberchedhare, abbidhiai, abbrentusinare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, afraschedhare, atatamacare, imbrentai, sgagliubbai 2. so colau a butecaria a pedire purgativos pro su cabadhu, ca s'est abbrentosicau Etymon srd. Translations French faire un plat English to gut Spanish atiborrarse, tragar Italian spanciare German sich vollessen.

abbrovinàre , vrb Definition nau de linnàmene, atrotigare Synonyms e antonyms colembrai, agionedhare, atrotiai Translations French bomber, courber English to bend Spanish pandearse, combarse Italian imbarcarsi German sich krümmen.

abbuàre , vrb: abbubare, buare Definition cuare in sa buada, istare o abbarrare coment'e cuaos Synonyms e antonyms abbusare 1, acuae, acusciare, afufai, ammacionai, ammagare, atanai, atracare, atupare, impertusare, incalancare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istugiai, tudai / asciuconare Sentences chie l'ischit ite s'abbubat in sa mente de su poeta in cada mamentu de sa die e de sa note? (G.Piga) Translations French se terrer, se cacher (fig) English to go back Spanish esconderse Italian rintanarsi German sich verkriechen.

abbudhonàre , vrb Definition nau pruschetotu de su chelu chi si ammontat de nues e de sa cara de unu chi perdet su bonumore; papare tropu Synonyms e antonyms annuai 1, incuculare / abbudhai, satzai Etymon srd. Translations French obscurcir, assombrir English to darken Spanish obscurecer Italian rabbuiare, rannuvolarsi German bewölken, sich verfinstern.

«« Search again