Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bàsca , nf Definition caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau Synonyms e antonyms caldesa, caldura, calentori, calura | ctr. friscura, fritu Idioms csn: sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe Sentences fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai! Surnames and Proverbs smb: Basca Etymon ctl. basca Translations French chaleur étouffante English heat Spanish calor, ardor Italian caldo intènso German Hitze.

càdriu , agt: càrdiu, càtriu, cràdiu 1, cràtiu Definition si narat de una cosa ca est lisa; de una cosa o de unu chi ch’essit o tzucat in lestresa, airau, cun fortza (ma, segundhu ite, fintzes crispu, coment'e ufrau, es. tita prena de late) Synonyms e antonyms chídrinu, crispu, fruscu 1, ghidhitu | ctr. selenu, lenu Idioms csn: conchi cràdiu = conchi ispilidu, ispinniau; dàrendhe una cràdia e una lena = donaindi una frida e una callenti (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa; tita càrdia = crispa, prena; travàgliu cràtiu = apretadu, meda, fatu impresse; sole cràtiu = forte, pitziosu Sentences a canno intenno unu dopiete cràdiu chi pariat unu vallu! ◊ sa balla ch'essit cràdia dae su fusile ◊ candho mi at bidu assupríndheli a fuste za ch'est essidu cràdiu! ◊ a s'ispronizada su cadhu ch'est essidu a passu cràdiu Etymon srd. Translations French intense, agile, leste English quick, intense Spanish intenso, ágil Italian intènso, scattante German stark, flink.

críspu , agt: grispu Definition nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza Synonyms e antonyms arraspinosu, arraspiosu, faratzosu, rafiganzosu, raspitzu / càdriu, chíbbalu, chídrinu, intrusciadu, lestru | ctr. lísiu / acalamau, lenu Idioms csn: dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu Sentences sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas 2. si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu 3. mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras) 4. no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju) 5. l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire 6. sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe! Surnames and Proverbs smb: Crispu Etymon ltn. crispus Translations French crêpé, rêche, hérissé, accéléré, intense English wrinkled, intense, bristly, quick Spanish crespo, intenso, rápido Italian créspo, rùvido, ìspido, accelerato, intènso German kraus, rauh, schnell, stark.

frigidúmene, frigidúmini , nm: frizidúmene, frixidúmini Definition fritu forte meda; su èssere fritos de sentidos Synonyms e antonyms frigilidade, fritore, frizidore, frixidadi Sentences tempus mau, balla: arratza de frigidúmini!…◊ cussus animaledhus funt mortus de frixidúmini ◊ frixidúmini e nébida isceti dh'ammantat!…◊ est faendho temporadas de frigidúmene Etymon srd. Translations French froid pénétrant English intense cold Spanish frío intenso, frigidez Italian fréddo intènso, frigidità German bittere, Kälte, Gefühllosigkeit.

ganía , nf Definition gana manna, disígiu meda, prus che àteru de genia sessuale Synonyms e antonyms gana / insoadura Sentences sa gania disizosa de su càntigu e s'irbadhinamentu de sa cursa che li fint pigados a conca ◊ a dommo de sa gania ch'est andhau su fàmmene… Etymon srd. Translations French grand plaisir sexuel English intense lust Spanish libídine, lujuria Italian intènso desidèrio sessuale German Geilheit, Begierde.