chènsa , nf, nm: chènscia,
chénsciu,
chèscia,
chésciu,
chessa 1,
chéssia,
ghessa Definition
totugantu su chi unu narat o giaet a bíere de dolu, de dispraxere o discuntentu de isse etotu o de un'àteru o de calecuna cosa: si narat fintzes de is animales (es. de is angiones o crabitos seberaos chi istant a iscràmios ca bolent sa mama)/ min. chescedhu
Synonyms e antonyms
abbogu,
crèscia,
irrínghiu,
lamenta,
repita,
tzirchinzu
Idioms
csn:
dare sa chensa = abbogàresi, chensciaisí cun s'autoridadi, dare sa denúntzia; dare chensas, èssere in chessa = chesciaisí, murrungiai; chéssias pranticosas = prantu de chie si chessat
Sentences
a sa chèscia li rispondhet a tènnere pascéscia! ◊ sa morti est s'úrtima chèscia de sa vida ◊ si tue no mi aias betadu s'ala, inoghe no che fia paradu: però una chènscia ti dia cherrer fàghere ◊ canno su pitzinnu furaiat cosa, sos meres nche giuchiant sa chessa a sa mama ◊ ti la picas una chessa!…
2.
sa pobidha pranghiat s'isposu cun tzúnchios e chescedhos chi isperrànt su coro
Etymon
srd.
Translations
French
plainte
English
complain
Spanish
queja,
lamento
Italian
lagnanza,
laménto,
reclamo
German
Klage,
Beschwerde.
intzúnchidu, intzúnchiu , nm Definition
genia de boghe chi si faet fintzes a buca serrada coment'e chesciandhosi de unu dolore
Synonyms e antonyms
ciúnchiu,
túnchiu,
tzurrúnchiu
Sentences
de sa domu ndi arribbàt unu prantu a singurtus e a intzúnchidus ◊ est tota sa noti a intzúnchius ca dh'increscit s'iscraxu, po sa satzarura chi at fatu
Etymon
srd.
Translations
French
gémissement
English
moan
Spanish
lamento
Italian
laménto
German
Klage.
pibía , nf, nm: pibinu,
pibiu,
píbiu Definition
genia de píulu, de boghighedha coment'e lamentu, chèscia po dolore, genia de dispraxere, de annicu; cosa chi si narat o chi si faet coment'e lastimandho
Synonyms e antonyms
agémenu,
ciúnchiu,
ghémida,
intzúnchidu,
lambrighitu,
píliu,
piugnu,
túnchiu,
tziunzu
/
carigna,
làstima
Sentences
de fiza tua intendhe sa boghe in pibiu, dolente, lastimosa, dae ora continu giama giama! ◊ no l'intendhes su pibiu de una criadura chi est giamendhe? ◊ beni duncas, no vivas in pibinu, friti sa testa in s'amorosu sinu (P.Mereu)◊ su trenu fait tzichirriai is frenus in d-unu pibinu de ferru cun ferru
2.
puzones chi allegrent su manzanu cun sas milli pibias delicadas! (A.Casula)◊ dogni puzone torrat a cantare in su nidu pibios de amore (S.Serra)◊ in custa terra mai perunos pibios as retzidu ◊ torra, Nina, cun sos carignos tuos e pibios! ◊ su pitzinnu fit pesadu a pibinos mesu visciadu e unu pagu mandronatzu
Surnames and Proverbs
smb:
Pibiu
Etymon
srd.
Translations
French
pépiement,
plainte,
pleurnicherie
English
peeping,
whining
Spanish
pío pío,
gemido,
lamento
Italian
pigolìo,
laménto,
piagnucolìo,
lamentazióne,
querimònia
German
Gepiepe,
Gewimmer,
Gejammer,
Jammern,
Wehklage.
túnchiu , nm, nf: (su t. = sutúnchiu) ciúnchiu
túncia,
túnciu,
túnghiu,
tzúnchiu Definition
genia de boghighedha coment'e a lamentu po dolore, ma fintzes po gosu, cuntentesa; sa boghe de su cane candho dh'ant atripau; cosa chi si narat a lamentu; genia de sonu lamentosu / su túnchiu de sa morte = póleu, sórriga, su sorrogu de chie est morindho
Synonyms e antonyms
agémenu,
ghémida,
intzúnchidu,
pibia,
píliu
/
chensa,
coroju,
murrunzu,
órulu,
teroju,
torunzu
/
múliu
Sentences
túncios de piantu cuades istratzendhe tràmulas sicadas a s'àrvure de su coro ◊ no che lis at essidu unu túnciu ◊ si ch'est andhadu a coa bàscia, a túnciu e a murrunzu
2.
finamentra innoghe sa zente est a túncia fata contra a sa mala amministrascione
3.
no sempre sos túnghios de su bentu li fiacabant su sonnu (G.Piga)
Etymon
srd.
Translations
French
gémissement,
glapissement
English
whimpering
Spanish
lamento,
quejido,
aullido
Italian
gèmito,
mugolìo
German
Stöhnen,
Winseln.