catedhína , nf Definition catzedhos medas; nau in cobertantza de su feduliu puru, de is iscolanos e àteros piticos Synonyms e antonyms catedhàmine Sentences cussa essit a ziru sempre cun sa catedhina de sos fizos ifatu ◊ su mastru fit cun sa catedhina de sos iscolanos Etymon srd. Translations French troupe de petits chiens, groupe de gens English a group of little dogs, sequence of people staying behind like dogs Spanish banda de cachorros Italian insième di cagnolini, codazzo di persóne German Gruppe von Hündchen, Schwarm.

catífa , nf Definition su tapeto chi si ponet in s'artare, in crésia Scientific Terminology prdc Etymon ctl. catifa Translations French tapis d'autel English altar carpet Spanish sabanilla de altar (catifa) Italian tappéto dell'altare German Altardecke.

catòne , nm Definition druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a múrigu a múrigu, tostau àrridu candho est fridu Synonyms e antonyms gató Scientific Terminology drc Etymon itl. gató Translations French gâteau aux amandes English sweet made of honey and almonds Spanish dulce de almendras Italian croccante (alle màndorle, alle nocciòle) German Krokant.

caulàtzu , nm Definition una genia de erba chi faet in mare (àliga a fògia larga); a logos, chima modhe de erbas Synonyms e antonyms latiamarini, luponi Scientific Terminology rba, Ulva lactuca Etymon srd. Translations French algue marine qui ressemble à la laitue English sea lettuce Spanish lechuga de mar Italian lattuga marina German Meerlettich.

cavallizéri , nm Definition sordau, a cuadhu, armau cun armas ligeras Translations French chasseur à cheval English cavalryman Spanish soldado de caballería Italian cavalleggièro German leichter Ritter.

cèpa , nf: cepra, gepa Definition cocoroni o preta de sàmbene, orrugu de sàmbene cagiau; linna a tauledhas fines / intèndiri arrancu de cepa = sapíresi in perígulu Synonyms e antonyms drúlluru 2. sa cepa pigosa de s'anima si tiat solovrare 3. su baulu de su mortu fut fatu a tàula cepa Etymon chd. gjeppa Translations French caillot de sang English blood clot Spanish coágulo, grumo de sangre Italian coàgulo, grumo di sàngue German Blutgerinnsel.

ceresiadàma , nf Definition genia de mata po bellesa, nada deosi po su frutighedhu orrúbiu cotu ma toscosu chi faet Synonyms e antonyms belladonna 1 Scientific Terminology frs, Solanum pseudocapsicum Translations French pommier d'amour English Jerusalem cherry Spanish cerezo de Jerusalen Italian pómi d'amóre German Korallenstrauch.

che , avb: chei, chi 3, nce Definition avb. de logu indefiniu, no sèmpere reale (pentzandho a unu innanti e a unu apustis de su èssere de una cosa): prus che àteru inditat istesiamentu de ue unu est (o si narat pentzandho a logu atesu de ue unu est), ma fintzes logu inue unu est: postu apustis de unu vrb. in impr. e totu a unu chentza àteru elementu (es. prn.) si fúrriat in chei e inditat sèmpere logu apresu a chie est foedhandho e a bortas si ponet totu a unu fintzes cun àteru avb. de logu (es. cudhàeche); a logos, si portat aifatu su pron. pl. lis, narant chis: candho che agabbat de múrghere che acósiat sos mojos e bi chis betat sas pedras (C.Frau)◊ semus andhaos paris a bi chis leare s’immurzu (che lis = bi chis)/ a./c.: sa /c/ de cuménciu de custu che no càmbiat mai sonu agatandhosi apustis de vocale: za ch'est = nr. zachèste, ti che fist aviada = tichevíst aviada, mi che cheria cue = michegheriagúe (ma, comente si podet bíere, lassat cambiare sonu a sa cunsonante de cuménciu de su foedhu chi portat ainnanti, giustu segundhu sa régula de is cuns. mudòngias); andhare, bènnere, torrare a che unu (nau sèmpere de gente)= anch'e unu, a su logu aundi est ccn. Synonyms e antonyms abinche, ci Sentences si no si lu tentant, che lis furant su bestiàmine ◊ su culurgione dhu faet mannu: prus de deghe no che ndh'istat in su canistedhu! ◊ che li ant segadu s'anca ◊ si che at béndhidu totu ◊ custu che lu leo a domo ◊ che so pigadu in montes ◊ ch'est essidu in América ◊ no ti che fist aviada? ◊ che li so andhadu acurtzu ◊ mi ch'est fuidu de manos ◊ bogachelu a fora! ◊ noche tucamus a sa festa ◊ so andhendhemiche a domo ◊ mi che ghiro a bidha ◊ che la frundho cantu mi andhat sa manu ◊ una mama preghendhe at isperadu pro unu fizu rútuche in su putu (G.Fadda)◊ torrachei a mi agatare! ◊ benichei candho cheres, a domo! ◊ intrachei linna, a su fogu!◊ su pane si faet còghere in su colostru fintzas a chi dhu suspiri ◊ bisonzat de chi dha bogare a fora! ◊ - it'ora ch'est? - che sunt sas bàtoro! 2. su chi ses chirchendhe ch'est ◊ fradile tou si ch'est bidu? ◊ in custa domo abberichei a cambiare s'ària! ◊ inoghe sunt triballendhechei ◊ lu so aisetendhe ma no si ch'est bidu ancora ◊ sa pisedha che àltziat in s'iscala ◊ che colat tempus meda faghindhe custa cosa ◊ che a issa no nce n'aiat àtera! ◊ si no che fut istada sa mama, su pipiu no aiat ischípiu ite fàere ◊ mi che cheria cue!◊ amamia fintzas a candu no mi chi morzu 3. su pane si ch'est intostadu, s'abba si ch'est sica, su fogu si ch'est mortu e sa linna agabbada, su nie si ch'est sortu, che ant iscontzadu sa domo ◊ cumpresa che l'as! ◊ apo a godire candho che so mortu (L.Loi)◊ si ch'est faghindhe tardu ◊ non che arrennessiat mancu a che bogare faedhu 4. menzus chi sias vénniu tue a che mene ◊ fit cumbintu de andhare a che fémina onesta (G.F.Sedda) Etymon ltn. hinc(e) Translations French y, en English there Spanish allí, ahí, de él (de ella, de ellos, de ellas), de eso Italian ci, ce, ne (avverbi di luogo) German dort.

cherbíu , nm, nf: chervia Definition cedha de crebos, medas Etymon srd. Translations French harpaille English deer herd Spanish manada de ciervos Italian branco di cèrvi German Rudel Hirsche.

chinnichínni , nm Definition genia de male, candho unu istat sèmpere aperindho e serrandho is ogos (chinnidura de s'ocru) chentza si ndhe pòdere istare Synonyms e antonyms giogulana Etymon srd. Translations French tic nerveux des yeux English a nervous eye tic Spanish tic nervioso de los ojos Italian tic nervóso espresso con gli òcchi German Augentick.

ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definition min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos Sentences a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau Translations French genre de pâtes courtes English a kind of macaroni Spanish clase de pasta corta Italian un tipo di pasta córta German eine Art Makkaroni.

civèra , nf: sivera, tzivera Definition genia de létia de is mastos de muru (e picaperderis) po portare o carrugiare perda o àteru chi dhis serbit trebballandho, o fintzes una genia de càscia de pònnere in su carru Scientific Terminology stz Etymon ctl. civera Translations French civière English handbarrow Spanish angarillas de albañil Italian sòrta di barèlla per materiali German Trage.

coàcia , nf, nm: coàciu 1, coatza Definition sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas) Synonyms e antonyms coitza, cúmmiru, punta Sentences sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French extrémité de la queue, croupion English rump Spanish extremidad de la cola Italian estremità della códa, codrïóne degli uccèlli German Bürzel.

coaciólu , nm: cuaciou, cuatolu Definition genia de pigione de abba, cun is peis prus addasegus: in Sardigna passat s'ierru ma no nidat Synonyms e antonyms catzolu, gangorredha 2. oi in su mari aici pàsidu gei fait a fai su cuaciou! Scientific Terminology pzn, podiceps nigricollis Etymon srd. Translations French petit grèbe English grebe Spanish somormujo de cuello negro, zampullín cuellinegro Italian svasso pìccolo German Schwarzhalstaucher.

cociulàju , nm Definition piscadore de cóciula, de gioga de mare Sentences in tretu in tretu calincunu cociulaju, aciuvau in s'àcua, iscrucullat s'arena foxosa cun su ciuliru ◊ su cociulaju est remendi in su ciu andendi a fai arregorta Scientific Terminology prf Etymon srd. Translations French pêcheur d'arches English mussel fisher Spanish pescador de almejas, mariscador Italian pescatóre di arsèlle: arsellante German Muschelfischer.

cocoinínni , nm Definition bellei de cuadhu (sa sitzia, o pupúntzula froria, groga, si ponet a fàere collanas a is boes e a is cuadhos, in festas de beranu) e fintzes cagarantzu masedu, prus piticu de su pudésciu e bonu a papare (su coromedhu de su cambu, ispuligau) Synonyms e antonyms concuda, pabarantzolu Scientific Terminology rba, Glebionis segetum Translations French chrysanthème des blés English crysanthemum, corn daisy Spanish corona de rey, mohino, santimonia Italian ingrassabùe German Chrysantheme, Saat-Wucherblume.

cocoràtza , nf Definition càlixi o capedhu de muru: una genia de erba chi faet in is calancas de is muros Synonyms e antonyms alighemuru, calichemuru, capedhemuru, cocorroi, salighemuru Scientific Terminology rba, Umbilicus rupestris Translations French ombilic de Vénus English venus navelwort Spanish ombligo de Venus Italian ombelico di Vènere German Nabelkraut.

coedòpi , nf Definition coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe Scientific Terminology rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus Etymon srd. Translations French queue de rat English rat tail Spanish cola de zorro, fleo de los prados Italian codolina German Ackerfuchsschwanz.

cogàlzu, cogàrzu , nm: corcarju, corcàrgiu, crocarzu, crogàgiu, crogàgliu, crogàrgiu, crogarzu, crogaxu Definition ispétzia de cullera de corru po usu de is pastores in su cuile: dha faent de sa punta de unu corru de boe o de su mascu de is brebès, o fintzes de linna mannas / ungras de cogarzu = tropu longas; tocare su corcarju a ccn. (nadu brullendhe) = tocare sa manu Synonyms e antonyms collàrgiu, cragallu, giogalzu, locarzu, pilita / cdh. curredha Sentences no ndi dhu ant a bodhí mancu a crogaxu! ◊ in su cubile bi at abbarrau corcarjos e fruales ◊ a sos oto annos fio crapitarju: tandho li desi ghetu a su corcarju, a su recotu, a sa bituera (P.Piga)◊ e chie leat tirudhas, tirudhones, palas de forru e cogalzos! 2. segadichelas cussas ungras de cogarzu! Surnames and Proverbs prb: chie faghet trudhas faghet cogarzos ◊ chie zuchet corcarju papat late! Scientific Terminology ans Etymon ltn. cochlearium Translations French cuiller de corne English horn spoon Spanish cuchara de cuerno Italian cucchiàio di còrno German Hornlöffel.

colàrdine , nm: coràrdile Definition agriore, abbruxore de istògomo Synonyms e antonyms coràrghidu, coràssidu, fogóriu Scientific Terminology mld Etymon srd. Translations French brûlure d'estomac English heartburn Spanish ardor de estómago Italian brucióre di stòmaco German Magenbrennen.

«« Search again