abbàtu 1 , nm: abbatzu 1 Definition cosa abbatada, murigada a forte; àbba cun mele, agiummai coment'e saba, de comente si sàmunat sa chera de is abes; a logos, mustu / múrghere a unu che chera de abbatu = isfrutaidhu, pigaindedhu sa cosa, totu, comenti faint is allurpius Synonyms e antonyms abbamela Sentences sa chera si lavat chin s'abba e si faghet s'abbatu o abbamele budhíndhela e consumíndhela fintzas a ghelare Etymon srd. Translations French fouetté, -ée, mixé, milk-shake English beaten, shake Spanish batido Italian frullato German Mix, Mixgetränk.
agiolotàre , vrb: agiorotare, axolotare, azolotare Definition murigare e bulugiare, avolotare sa cosa, mòvere a meda, pònnere avolotu Synonyms e antonyms atrepillai, scambillai, stragamullai, studugai, trumbugliai | ctr. asseliai, apasigare Sentences nos sunt agiorotendhe totu sas abbas ◊ su cúrrere de su riu agiolotaiat sas abbas isbatèndhelas dai pedra in pedra 2. cantu chi ses agiorotendhe, bae a fàghere su chi ti apo nadu! ◊ est agiolotadu che undha ◊ unu gherreri no si podiat azolotare in cara de sa zente e in cara de sa mama at agguantadu a su prantu Etymon srd. Translations French remuer, troubler, agiter English to make sluggish, to paddle, to shake Spanish enturbiar, alborotar Italian diguazzare, intorbidire, agitare German trüben.
assachitài , vrb: assachitari, atzachitai Definition mòvere su sacu po dhu prènnere méngius, ponendhodhoe cosa, mòvere che sacu, camminare unu pagu a iscutuladura; iscutulare, mòvere a cropu, fintzes betare o iscúdere a terra Synonyms e antonyms ascioculare, assaconare, assucare, ghirghidhare, insaculare, iscotzinare, iscutuai, issachedhare, issucare, nannigare, resacare, sachedhare, saculare, saidare, sciachitai, sucariare, tzantziare Idioms csn: Sentences custu cuadhu assachitat s'ómini ◊ est abarrau foras de sentidu de comenti dh'ant assachitau a terra ◊ ge dhoi eus atzachitau pagu, comenti currèt sa màchina!…◊ si assachitat s'istrexu po nci càpiri prus cosa 2. po fai a biri chi iat cumpréndiu, iat assachitau tres o cuatru bortas s'aforru Etymon srd. Translations French secouer English to shake Spanish sacudir Italian scuòtere, sobbalzare German schütteln, aufspringen.
assachítidu , nm Definition móvia a cropu Synonyms e antonyms ghighinada, resacu, sachedhada, sachedhonzu, trémida Sentences intr'e un'assachítidu e una frenada, fiaus arribbaus a s'istatzioni Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish tumbo, sacudida Italian scòssa, sobbalzo German Stoß, Sprung.
estremessíri , vrb: stremessiri Definition trèmere totu de s'assíchidu Synonyms e antonyms atidhidai, istrementire, sadhie, trèmere Etymon spn. Translations French sursauter English to shake Spanish estremecer Italian sussultare German zusammenfahren.
ghighinàda , nf Definition su ghighinare, su prugare; movimentu coment'e su chi si faet cun su chiliru prugandho Synonyms e antonyms mobinada 2. li est andhau dae bandha de palas a supra pro li dare una bella ghighinada ◊ apo dau una ghighinada a Pepeu chi si nche ischidat isprasumau Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish sacudida Italian scòssa German Ruck.
ghighinàre , vrb Definition mòvere a cropu, a iscutuladura; mòvere de una parte a s'àtera o faendho fàere giros a sa cosa; dhu narant fintzes po mòvere is sentidos Synonyms e antonyms chindhalare, sachedhare, scedassai, trumuinare Sentences ghighinare su chilibru, s'orju in sa canistedha ◊ bidia a mimme etotu ghighinandhe un'ispada che paladinu anticu 2. su coro, a tzocos gurdos, mi ghíghinat sa carena ◊ s'iscabessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro Etymon srd. Translations French secouer, agiter, brandir English to shake, to stir, to brandish Spanish sacudir, agitar Italian scuòtere, agitare, brandire German schütteln, schwenken, schwingen.
innaigài , vrb: innaigare Definition indrúchere o abbasciare is naes càrrigas de una mata, tròchere o andhare de un’ala a s’àtera che is naes de is matas Synonyms e antonyms allancare, annaigare, bantzicare, iscotzinare, iscutuai, saidare, stontonai, tambulare, tòmbere Sentences innàigat una mata de pira pro ndhe betare a terra Etymon srd. Translations French secouer, chanceler English to shake, to stagger Spanish contonear Italian scuòtere, barcollare German schütteln, schwanken.
irghinitàda , nf: irghitinada Definition su irghitinare Synonyms e antonyms assachitadura, iscutinada, sachedhada, saidada Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish sacudida Italian scòssa German Stoß.
irghinitàre, irghinitiàre , vrb: irghitinare, irghitzunare Definition iscutulare o iscabbúllere su preugu, iscutulare po che fàere orrúere a terra css. cosa (fintzes in su sensu de s'iscabbúllere de unu); illimpiare su laore Synonyms e antonyms ispiogare / ischitinare, ischitzilliare, iscotzinare, sachedhare, saidare, scotulai / ispagiare 2. pro si l'irghitinare li at dau una bella ispinta e cudhu est falau a terra che pirastru ◊ irghithinàtebbos e ischitatebboche dae su sonnu! Etymon srd. Translations French secouer English to shake Spanish sacudir Italian scuòtere German schütteln.
ischisinàda , nf: ischixinada Definition su ischisinare; cropu chi si giaet a forte Synonyms e antonyms illempiada, ischixinadura, limpiamentu, samunada / addobbada, arropada, bultzonada, ischichinada, isciuta, istrilla, trempa 2 2. s'ischixinada de sa gafetera a chelvedhos e già l'apo tassidhadu: sa cara pariat unu panetone! Etymon srd. Translations French bousculade, coup English shake, stroke Spanish sacudida, golpe Italian scossóne, percòssa German heftiger Stoß, Schlag.
isconchinàre , vrb: sconchiai Definition mòvere sa conca po nàrrere chi una cosa no est deasi, chi unu no est de acórdiu, giare cropos cun sa conca Synonyms e antonyms isconchidare, isconculare, scorrociai, tzilibbecare, tzurumbecare Sentences sas betzighedhas si sunt cheghentanne, isconchinanne e a tremuledha Etymon srd. Translations French secouer la tête English to shake one's head Spanish mover la cabeza Italian scrollare il capo German den Kopf schütteln.
iscotulàda , nf: iscutulada*, iscutzulada, scutulada Definition su iscotulare; fintzes cropu de calecuna cosa Synonyms e antonyms assachitadura, ghirghidhada, irghinitada, iscutinada, sachedhada, saidada / cumerada 2. su burricu si pesat cun is duas cambas de segus e donat una grandu iscutulada ◊ a iscutzuladas de palita de tzidha, cudhu gatu si fit dadu bandhidu ◊ dona un'iscutulada a sa tialla ca est prena de pimpiralla de pani! Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish sacudida Italian scòssa German Stoß, Erschütterung.
iscotzinàre , vrb: iscurtinare, iscurtzinare, iscutinare, iscutzinare Definition mòvere sa cosa a cropos o iscúdere coment'e po che dhi fàere orrúere su chi portat atacau; lassare andhare, fintzes bogare, istesiare calecuna cosa o a ccn.; èssere a úrtimos de calecuna cosa, acabbandho Synonyms e antonyms acinnicai, assucare, innaigai, ischitinare, iscutuai, issucare, sachedhare, sucariare, sutrinnare / caciare, iscabbúllere / acabbae Idioms csn: i. foza = lassare andhare o pèrdere sa foza; i. fiore = lassare rúere su fiore (chi lassat su frutu seberadu); i. olia, landhe = iscúdiri olia, làndiri; iscutinaresindhe sas manos (de carchi cosa o chistione)= acabbai de si nd'interessai, lassai pèrdiri, no nci pentzai prus (itl. lavarsene le mani) Sentences est rutu a terra, si ndhe pesat e si ndhe iscotzinat su prúere ◊ iscútinache sa tiaza fora! ◊ su bentu iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare ◊ sas àrbures sunt iscutinendhe fiore, foza ◊ apo iscotzinadu sa chisina 2. nues gràvidas de abba sunt prontas a iscutzinare pro su sidi de sa terra 3. los zuto alliados, cussos malafatores, no mi los poto iscutinare! ◊ si che rues in manos de zustíssia za ti l'as a iscutinare gai! ◊ candho si nche iscutzinabat sas umbras malas dae su cherbedhu, tandho torrabat in sèsi 4. sa figu est iscutinendhe: àteras pagas dies e no che ndhe at prus! Etymon srd. Translations French secouer, gauler, chabler English to beat down, to shake Spanish sacudir, zarandear, varear Italian scuòtere, scrollare, bacchiare German schütteln, rütteln, abschlagen.
iscutinàda , nf: iscutzinada Definition su iscutinare; cropu chi si giaet iscutulandho Synonyms e antonyms assachitadura, ghirghidhada, irghinitada, sachedhada, saidada, scutuladura / cdh. trinicata Sentences mi at aggarrau a sos pilos e mi dat un'iscutzinada (A.G.Solinas)◊ dae un’iscutinada a sa tiaza ca bi at parfaruza! Etymon srd. Translations French secousse English shake Spanish sacudida Italian scòssa, scrollata German Schlag, Schütteln.
iscutuài , vrb: iscutulai, iscutulare, iscutzulare, scotulai Definition mòvere a cropu sa cosa po che dhi fàere orrúere su chi portat in pitzu (es. àliga); pigare a cropos, iscúdere Synonyms e antonyms ghirghidhare, innaigai, irghinitare, isciúdere, iscotzinare, issucare, sachedhare, saidare, sucariare Sentences si ndh'est pesau addoloriu iscutulàndhesi su ludu dae dossu ◊ tanti no s'intendhet candho s'iscutulat sas iscrapas!…◊ dona crobba, no dh'iscutulis a terra cussa cosa!◊ seus annaos a iscutulare is lintzolas 2. cussu mi at iscutuau a caróngiu Etymon ltn. *excutulare Translations French secouer English to shake Spanish sacudir Italian scuòtere German schütteln.
sachedhàda , nf Definition su sachedhare; móvia a forte, a corpu Synonyms e antonyms acinnicada, assachítidu, ghirghidhada, irghinitada, iscollizada, iscutinada, saculada, saidada, saigada, scianchitu / cdh. trinicata Sentences custu postale andhat totu a sachedhadas ca s'istrada est totu a fossos Etymon srd. Translations French ballottement, cahotage English shake Spanish sacudida Italian trabalzóne, scossóne, scrollata German heftiger Stoß, heftiger Ruck.
sachedhàre , vrb: assachedhare Definition mòvere o pigare a iscutuladura, a cropu, a tremidura forte, nau fintzes de unu po s'arrennegu Synonyms e antonyms assachitai, assucare, ghirghidhare, irghinitare, iscutuai, issucare, saculare, saidare, sansiae, sucariare Sentences apo bidu su bolu de sas columbas, seghendhe s'aera frimma, sachedhendhe sas alas ◊ sa cosa in s'isterzu, segundhu it'est, cheret sachedhada ca afallat e bi ndhe cabet de prus ◊ si sachedhas s'àrbure, sa pira ndhe ruet Etymon srd. Translations French secouer, locher English to shake Spanish sacudir Italian scuòtere German schütteln.
saidàre , vrb Definition mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte; in cobertantza, iscúdere, atripare, fàere ischidare fintzes in sensu morale Synonyms e antonyms acinnicai, assachitai, innannigare, irghinitare, iscotzinare, iscutuai, nannigare, saigare, sainare, tzantziare Sentences su bentu forte sàidat sas àrbures ◊ su bentu disestradu torraiat tzochedhendhe in sas bentanas, trummentendhe àlvures, saidendhe elva e pelcossendhe su bestiàmine (P.Foragizzu) 2. si no ti ndh'essis ti sàido sas costas, oe! 3. no fuo in sónnios e arrabbato che s'àbbile atrivida chi pesat bolu pro saidare sas cusséntzias pasugadas (C.Puddu) Etymon ltn. exagitare Translations French secouer English to shake Spanish sacudir Italian scuòtere German schütteln.
sansiàe, sansiài , vrb: sansiari, santziai, santzinai, tzantzigare Definition giare unu movimentu de andhetorra a cosa apicada o fintzes posta in terra ma de pòdere mòvere chentza dificurtade, èssere a su move move, pagu firmu; saidare, mòvere a forte, a iscutuladura a duas bandhas; bogare o fàere intèndhere dinare po pagare Synonyms e antonyms bantzicare, chigliare, intzainnai, lachedhare, sachedhare / saidare, tzannigare / pagai Idioms csn: santziai su frenu a su cuadhu = mòere su frenu, coment'e pro lu chèrrere abbiare, fàghere andhare e gai; andai sàntzia sàntzia = nadu de traste iscossiminzadu, èssere male frimmu; èssiri sàntzia sàntzia = èssere a su moe moe, coment'e bantzighendhe Sentences est totu s'ora santziendi su bartzolu ◊ totu est tremi tremi, is pubas sàntzia sàntzia mi parru in mesu mari (L.Porcedhu)◊ acabbadha de ti santziai, ca mi fais benni gana maba puru! ◊ a su cuadhu dhi sàntziat unu ferru ◊ su barsolu portat is pes atundhaus po dhu sansiari 2. sàntziat sa mata po ndi arrúiri su frutu ◊ in sa mata is nais funt santziendi ◊ su bentu est santzinendi is gurdonis 3. chi no sàntziant munera no dhui impérriant, me in su magasinu! Etymon srd. Translations French balancer, secouer English to shake, to swing Spanish balancear, sacudir Italian dondolare, scuòtere German schaukeln, schütteln.