Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agiolotàre , vrb: agiorotare, axolotare, azolotare Definition murigare e bulugiare, avolotare sa cosa, mòvere a meda, pònnere avolotu Synonyms e antonyms atrepillai, scambillai, stragamullai, studugai, trumbugliai | ctr. asseliai, apasigare Sentences nos sunt agiorotendhe totu sas abbas ◊ su cúrrere de su riu agiolotaiat sas abbas isbatèndhelas dai pedra in pedra 2. cantu chi ses agiorotendhe, bae a fàghere su chi ti apo nadu! ◊ est agiolotadu che undha ◊ unu gherreri no si podiat azolotare in cara de sa zente e in cara de sa mama at agguantadu a su prantu Etymon srd. Translations French remuer, troubler, agiter English to make sluggish, to paddle, to shake Spanish enturbiar, alborotar Italian diguazzare, intorbidire, agitare German trüben.

assaltanàre , vrb: assaltinare Definition fàere assicare a giagaradura / sonnu assaltinadu = avolotadu, assolocadu Synonyms e antonyms acicai, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, ispantamare, ispramai, issaltanare, istrementire Sentences càglia, chi mi assaltanas! Etymon srd. Translations French épouvanter, agiter English to frighten, to upset Spanish asustar Italian spaventare, agitare German erschrecken.

ghighinàre , vrb Definition mòvere a cropu, a iscutuladura; mòvere de una parte a s'àtera o faendho fàere giros a sa cosa; dhu narant fintzes po mòvere is sentidos Synonyms e antonyms chindhalare, sachedhare, scedassai, trumuinare Sentences ghighinare su chilibru, s'orju in sa canistedha ◊ bidia a mimme etotu ghighinandhe un'ispada che paladinu anticu 2. su coro, a tzocos gurdos, mi ghíghinat sa carena ◊ s'iscabessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro Etymon srd. Translations French secouer, agiter, brandir English to shake, to stir, to brandish Spanish sacudir, agitar Italian scuòtere, agitare, brandire German schütteln, schwenken, schwingen.

sainài, sainàre , vrb: saniare, saniari Definition mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte, a santziadura Synonyms e antonyms assachitai, irghinitare, iscotzinare, iscutuai, nannigare, saidare*, tzantziare Sentences tandu s'ispíritu malu, sainendidhu e abboxinendu a forti, fut essiu de cuss'ómini (Ev)◊ dh'iat sainau de una parti a s'atra e dh'iat ghetau a terra ◊ totinduna sa terra si sainàt e su presoni tremiat finas a is fundamentas ◊ su sàina sàina de sa linna at iscràfiu sa sedha Translations French secouer English to stir Spanish sacudir Italian scuòtere, agitare German schütteln.

surrulài , vrb: surrullai Synonyms e antonyms mòere, salargiare, trambuscare, trumbugliai Sentences andu anch'est Arrosica a mi dha surrullai bèni bèni: oi dhi cantu s'alleluja! ◊ custus óminis funt surrullendi sa citadi ◊ nadendu surrullat s'àcua prus a lestru ◊ surrulit is brebeis! ◊ at agatau totu su logu infoxau e surrulau Translations French troubler, bouleverser English to shake Spanish agitar, revolver Italian agitare, sconvòlgere German erregen, verwirren.

tranchinàre , vrb: trancuinai Definition su fàere de cambas de is pipios piticos; su istare sèmpere faendho, girandho, ammungiandho, impreaos in calecuna faina, fintzes atèndhere a ccn. Synonyms e antonyms afateriai, arcobai, cuntronai, fainare / peleare Sentences a su chertu de sa vida sa boghe tua annanghes: ries, apunzas, tranchinas, pianghes (G.Fiori)◊ est sempri trancuinendi, no asséliat mai ◊ su pische est friscu, est movendhe ancora s'irgutolu, tranchinendhe morimori 2. no ndi podit prus, scerada: totu cussas féminas bècias boint trancuinadas! ◊ no fait prus a dhu trancuinai, cussu pipiu: ariseu no dhu podemu apaxiai, prangendi circhendi sa mama! Translations French agiter English to wave, to shake Spanish patalear, bregar Italian dimenare, agitare German schlenkern, hin- und herbewegen.

trumbugliài , vrb: trumbullai, trumbuxai Definition nau de abba o cosas deasi (ma fintzes de su tempus) mòvere a iscutuladura forte a manera de pònnere in avolotu sa cosa faendhodha mòvere, pesare su fundhurúgiu, su búdhidu, imbrutare: nau de gente (e fintzes de sa mente, de s'ànima), su dha pònnere in pentzamentu e avolotu po calecuna chistione de una manera chi no si cumprendhet comente podet acabbare; pesare burdellu, avolotu, pònnere in pentzamentu Synonyms e antonyms abbuligiai 1, abbussiare, arrebbulliai, intrullai, istriulare, sciambullai / agiolotare, atrepillai, scambillai, stragamullai, studugai, trogomingiai, trumuinare | ctr. assantai, pasai Sentences tzia Anna ndi portat su matzamedhu trumbullau ◊ callentamí unu tzichedhu de gafei, ca mi ses fendi trumbullai s'istògumu cun cussas chistionis ◊ sceti ca mi arragodat su sannori… mi trumbullat s'istògumu, mi trumbullat! (E.V.Melis) 2. chi sa cosa si trumbullat, gei si fatzu s'atzinnu dèu! ◊ sonnu trumbullau chei custu no nd'iu fatu ancora ◊ oi est totu trumbullau in custa terra nosta: sa família, sa bidha, su fuedhu ◊ chi dh'agatu gei mi dhu trumbullu dèu etotu, a sou a sou, a su sannori! Translations French troubler, bouleverser, agiter English to make turbid, to stir, to upset Spanish enturbiar, alborotar Italian intorbidare, sconvòlgere, agitare German trüben, stören, aufregen.