achè , avb, nm: achelu Definition foedhu chi narant po ammostare una cosa; cositedha de pagu contu, fintzes iscusa, iscórtziga / no cumprèndhere un'achè = no cumprendi una cibudha Synonyms e antonyms acodhu, addeallu, ajallu, allodhu, midhu / arraghèscia, bóciga Sentences mih sa luna, achè su chelu cun su mare adhae adhae chi si basant! ◊ achela, in su giardinu anzenu annidada che columba ferida, che umbra de manos réndhidas! (L.Massa) 2. si agato un'achè ti che bogo dae sas terras mias! ◊ devo dare su contu a su sótziu meu e no cherzo chi bi nascat unu achè Translations French voilà!, rien, prétexte English here it is!, trifle, excuse Spanish he aquíahí, aquíahí tienes Italian ècco!, nonnulla, pretèsto German hier, nichts.

acò , iscl Definition foedhu chi atzitzat s'atentzione de unu po abbaidare una cosa chi acontesset Synonyms e antonyms lah!, mih! Sentences acò sos castanzeris! ◊ acò s'animale! ◊ acò su mare de Sardigna biaitu e su chelu sou sempre giaru! ◊ acò s'astru de arghentu ispannendhe dogni nue, acò sa luna! 2. e acò chi sa mama si est detzisa de presentare su fizu sou a s'isposa ◊ acò chi un'arveghe si chírriat dae s'ama, leat filu a s'ala de sos anzones e ndhe sèberat unu Etymon ltn. eccu(m) hoc Translations French voici!, voilà! English here it is! Spanish he aquíahí Italian ècco! German hier, da ist.

acódhu , avb, iscl: acollu 1 Definition est innòi, est bénniu, si bit Synonyms e antonyms addeallu, allodhu, midhu Sentences a s'arbeschidorza acodhos, sos piratas! (G.Sanna)◊ chie tenet dinaris de avassu, de los impiegare acolla s'ora! ◊ che passat una die, duas, tres… a candho acollu totu caratzadu! ◊ si chircas unu padronu, su padronu acollu inoghe! Translations French le voici, le voilà English here he is! Spanish ¡helo aquí! Italian èccolo! German Gastfreundschaft, Heim.

acómi! , iscl Definition seo innoghe, seo prontu, ma nau pruschetotu chentza prexu Sentences acomi torra su padronu tou: s'última iscurrizada nos faghimus! ◊ acomi tristu a zorronada anzena! Translations French me voilà! English here I am! Spanish ¡heme aquí! Italian èccomi! German da bin ich.

acòndhe! , avb: aconne Definition acò + ndhe Synonyms e antonyms ècondhe!, mindhe! Sentences no bastaiat unu, acondhe un'àteru, de batu, a màulu postu! ◊ che fut apenas essidu unu, acondhe un'àteru chircandhe sa fiza! Etymon srd. Translations French en voilà English here they are! Spanish ¡aquíahí tienes otro! Italian èccone! German da sind welche!

addèa! , avb Definition foedhu chi narant po ammostare una cosa / addèadi! = addea a tui!, addèabbos! = addea a bosatrus!, addeaghi = eco chi… Synonyms e antonyms ecoghi Sentences e addea chi li parfeit de bídere una cosa chi si assimizaiat a un'ou! Etymon srd. Translations French voici!, voilà! English here it is! Spanish ¡he aquí, ahí! Italian ècco! German siehe da!

allochélu , avb Definition allodhu in cudhane, adheni! Synonyms e antonyms alloncedhu, billuchelu, mianchelu, millichelu Etymon srd. Translations French le voilà! English here he is! Spanish ¡helo aquí! Italian èccolo! German hier ist er!

allódhu , avb, iscl: allollu Definition foedhu chi si narat, coment'e inditandho, po unu o calecuna cosa chi essit, si biet o benit totinduna Synonyms e antonyms achelu, acodhu, addeallu, adhicoe, ajallu, edheà, ellodhu, lallodhu, lalu, midhu, mirodhu Sentences allodhu, dh'apu biu s'istedhu brincadori! ◊ nosu iaus a bolli: pedia sa gràtzia, allodhu in pratza! ◊ mellus a narri "allodhu" che "alloncedhu" ◊ nomenau su molenti… allodhu presenti! Etymon srd. Translations French le voilà English here he is! Spanish ¡helo aquí! Italian èccolo German hier ist er!

allondhédhu , avb Synonyms e antonyms allodhu, bidhu, midhu Etymon srd. Translations French le voilà English here it is! (he) Spanish ¡helo aquí! Italian èccolo German hier ist er!

currellài, currellàre , vrb: currigliare, currillai, currillare, currilliai, currizare, currullai, currullari Definition andhare a giru, istare a su curre curre, currendho de unu corrígliu a s'àteru; cúrrere aifatu a unu po dhu cracare / currillare cun s'unu e cun s'àteru = currilliai avatu de s'unu e de s'àteru Synonyms e antonyms currirzare, curritai, incorrillai, iscurrizare, scurrellai / perseghire / cobèrrere Sentences cun s'alta fantasia a currellare allargade su bolu, o versos mios (A.Casula)◊ s'istúdiu est s'iscusa po currellai in citadi ◊ est a totu dí currellandu ◊ Nanni recuit istracu de currizare ◊ sos crios istant currillandhe ◊ su sirbonedhu essit de sa foxina po currullari 2. mi ant currelladu che un'assassinu ◊ cussu currizat sas féminas ◊ a issus dhus bolia currullai fintzas a candu, médius, iant ascurtai ◊ las currizat che lupu chi giompet a s'anzone ◊ ite ti apo fatu, chi mi curriglias?! ◊ ancu lu currígliet s'espe! ◊ l’ant currigliadu e tentu ◊ citeisidha, chinonca is mortus si ndi pesant de sa tumba e si currulant! 3. apu fatu currullai sa conilla Etymon srd. Translations French courir English to run here and there Spanish correr Italian córrere qua e là German hier und da laufen.

dhòe, dhòi , avb, prn: dhue, dhui, idhoi Definition foedhu po inditare unu css. logu inue dhue at calecuna cosa, o a inue si movet; coment'e prn. podet inditare css. cosa cun verbos chi suponent coment'e movimentu a una filada, a una bandha Synonyms e antonyms be, dhia, dhi 1 Sentences su cras est su mundu prus bellu, sa fantasia dhoi bisat fortuna e saludi ◊ dhoi fut sa genti surruschiendu ◊ in cussu logu dhoi essit cosas màuas ◊ inue dhue at abba frisca? ◊ seu nàsciu in Seulu e dhue seu bíviu ◊ in sa pitzinnia nostra dhue fuit una lughe de incantu ◊ si no dhue pentzat issu pentzaedhoe bosàteros a dhi cricare fémina! ◊ incaraisidhoi a biri! ◊ cessu, curridhoi: ge dh'eus fata!…◊ cumandha e baidhoe! ◊ in su sartu dhue at margianes e sirbones 2. dhoi fàciu s'acostiada mancai a iscurigadórgiu ◊ no permitit prus a nisciunus de dhui ghetai nudha in cussa terra ◊ ajó ca dhoi andaus nosu! 3. un'àtera borta pentzadhoe bene a su chi faes! ◊ dhoi càstiu dèu a cussa cosa ◊ a is cosas chi naras tui dhoi creu ◊ dhue ndhe cheret de passiéntzia a dhu cumprèndhere!… Etymon ltn. illoc(que) Translations French y English here, there, us Spanish aquí, allí, ahí, nos Italian ci, vi (avb. stato in luògo, mòto a luògo), ci (prn.) German dort, da.

eàllu! , iscl: eddeallu Definition ea + lu (o + la) Synonyms e antonyms allu 2! / achelu!, acoghi!, ajallu, edheà!, millichelu! Sentences ealla chi che lórumu si est fata! ◊ in sa labia chi est tota lascinzu, pro pagu chi ti fides, ealla fata! ◊ tota sa fortza tua ealla in cue! ◊ eallu a babbu ingruxadu, isarghendhe su trigu! ◊ eallu s'istedhu de chenadorzu! ◊ eallumiche betzu e chentza cojadu! ◊ s’ammorada mea ealla! Translations French voilà! English here he (she, it) is Spanish he aquí, he allí Italian ècco! German da!

edheà , avb Synonyms e antonyms achelu, acodhu, addeallu, allodhu, midhu Sentences edheà sa veridade! Translations French voilà English here it is (you are) Spanish he aquí, he allí Italian ècco! German da.

innòce , avb: innoche, innoe, innoga, innoge, innoghe, innòi, innoxe, innoxi, inoce, inoche, inoe, inoga, inoge, inoghe, inoghi, inoxe, noxi Definition su tretu o logu inue est chie est foedhandho, pigau fintzes in su sensu prus largu possíbbile (es. totu su mundu, sa Terra); tempus: cun sa prep. de, s'ora chi unu est foedhandho leau coment'e cuménciu de unu tempus inditau Synonyms e antonyms indhenongi, ineco, inècondhe, inolla, noche, nongi | ctr. cue, icudhei, innei Idioms csn: inòchendhe = inoche + ndhe: inòchendhe in ispíritu est restau; a inoche!, a inoche! = agitóriu!, benei a innòi a mi agiudai!; inoghe zosso = innòi in bàsciu; inoghe subra = innòi apitzus; de inoghe a… (tempus) = a cumentzai de immoi fintzas a… Sentences me innoge una cópia nodia est sa prus digna de ammiratzione ◊ Sardos, Sardos, a innoghe sa manu, Sardos totu, a innoghe su coro: s'unione, s'afetu est tesoro! (A.Casula)◊ beni a inoghe! ◊ labaidha, bireis ca est arrimada innòi?! ◊ cun cussu dinai me innòi in bidha podis pigai tantis terras ◊ largaisí de innòi, piciochedhus! ◊ fint partidos chie a innoghe, chie a incudhane ◊ candho morimus lassamus totu inoghe! ◊ innoga za mi aggradat, cun totu custas pitzocas! ◊ inoga che ant meighina pro donzi male ◊ torra a innoje prima de iscorigare! 2. de innoxi a unu paghedhu mi ndi torras isceda ◊ de inoghe a tandho za bi ndhe cheret!…◊ de innòi a ti ndi sapiri tui su mundu est francas a susu! 3. a inoche, a inoche chi mi sunt bochindhe! Etymon ltn. in + hoc Translations French ici English here Spanish aquí, ahora Italian qui, qua German hier.

peribellógu , avb Definition peri su logu, aifatu de su logu Synonyms e antonyms apetotu, totube Sentences at ispeigau peribellogu totus is cumpàngius ◊ mi tragat peribellogu sèmpiri de mali in peus Etymon srd. Translations French partout English everywhere, here and there Spanish por todas partes Italian dappertutto, qua e là German überall.

«« Search again