aconziminàre , vrb: conziminare Definition aconciare, agiustare a sa bona Synonyms e antonyms arragnare Translations French ajuster tan bien que mal English to repair as best one can Spanish arreglar a la diabla Italian aggiustare alla bèlla mèglio German so gut es geht instandsetzen.

aerósu , agt: agherosu, airosu 1, ariosu Definition chi tenet o leat ària o lughe meda; nau de malàidu, chi paret de s'intèndhere méngius, prus in cara bona / domu ariosa, dí ariosa Synonyms e antonyms scampagnosu Sentences at apertu portas e ventanas ca, mancari sa domo siat manna e agherosa, bi at fracu de inserru Translations French bien aéré, hautain English airy Spanish claro y aireado Italian arióso German luftig.

afílu , avb Definition a filu: comente si tocat, comente andhat bene, a dovere, de sa manera giusta / essire afilu = bene, zustu, dritu Synonyms e antonyms adderetu, bene Sentences no ndhe faghet una afilu ◊ custa lepa seghendhe no bi andhat afilu Etymon srd. Translations French bien, comme il faut English well Spanish bien, debidamente Italian per bène German gut.

ammatucàe, ammatucài , vrb Definition fàere a matucu, a mannu, fintzes fàere crèschere Synonyms e antonyms crèschere, immannitare Sentences immoi, candu ammatucant dhis còmporant su motorinu, a is fillus! ◊ a piticu fut donau a su giogu, ma comenti est ammatuchendi est prus sériu Etymon srd. Translations French grandir, bien pousser (fam.) English to grow up Spanish crecer de edad Italian divenir grandicèllo German halb erwachsen werden.

ammodàu , agt Definition chi tenet crabbu o manera in su fàere is cosas, in su tratare cun sa gente Synonyms e antonyms aggrabbadu, ammodidu, assetiosu, garbosu, imbodau, pertocu | ctr. burrincatzu, gavàciu, intrudhadu, mabigrabbau Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French bien élevé English polite Spanish de buenos modales Italian di buòne manière, gentile German manierlich.

ancoraschí , cng Synonyms e antonyms ancus, belle, macai Translations French quoique, bien que English though Spanish aunque Italian sebbène, benchè German obwohl.

aterechè , prep: atrechè Definition meda méngius, meda prus mannu, meda peus, totu un’àtera cosa / a/c. apustis de custu foedhu, sa cunsonante de cuménciu de su foedhu prus ainnanti no mudat mai sonu e antzis si afortit (aterechè fatu!… = aterechefatu!, aterechè brullas!… = nr. aterechebbrúllas, aterechè gai!… = aterecheggài) Synonyms e antonyms sinochè Sentences atereché gai si ndh'at bidu! ◊ aterechè isse bi ndh'at! ◊ aterechè brullas: totu abberu fit! ◊ aterechè chibudha bi cheret pro essire fortes!…◊ a Larentu nachi si l'est isparadu su fusile: aterechè brullas! (G.Ruju)◊ atrechè divertimentos: a traballare est! Translations French bien plus English something better Spanish mucho más Italian tutt'altro, bèn piú, bèn altro German alles andere, ganz anderes.

bellechí , cng Definition belle e chi… cun totu chi… (cun s'indic.) Synonyms e antonyms belle Sentences de cussa chistione no ndhe bogheint atzola mancu sos avocados, bellechí fint in duos! ◊ bellechí ses mannu, tue no mi binches! Etymon itl. bell'e che Translations French bien que, quelque, encore que English though (even) Spanish aunque Italian benchè, sebbène, quantùnque German obwohl.

bène , avb, nm, iscl: bèni, vene Definition manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu Synonyms e antonyms adderetu, afilu / meda | ctr. male Idioms csn: fai una cosa mellus bèni = menzus; bèniri a bèni = benner bene, a betu, andhare bene; su pagu bene de… = s'ispaciau de…, su colzu, su biadu de…; chèrrere unu bene macu = a ammachiadura, meda; bene fatu = chi est zustu, bonu, méritu (nadu de un'assione, de unu cumportamentu); fatu bene = chi est fatu cun arte, cun pratighesa, a régula (nadu de unu triballu o cosas gai); fai bèni e bai in galera! = faghe bene ma no aisetes recupessa (antzis est dàbbile chi ti torrent male); bene cun bene = bèni meda, própiu bèni, a fini a fini; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!, siscuru a mie!; bene pro me!… = (nau cun ironia) mali po mimi, a dannu miu Sentences sas cosas cherent fatas bene ◊ faghindhe goi mi ndhe agato bene, mi ndhe bido bene ◊ custu triballu comente l'as fatu no andhat bene ◊ mirai a bèni custu coru miu! ◊ oe no mi andhat bene a fàghere cussa faina ◊ bene meda: mi ndhe allegro! ◊ custu trabballu comenti dh'as fatu andat bèni 2. pro su bene chi ti cherzo tia fàghere donzi cosa ◊ podimis tènnere benes pro ndhe dare ◊ chi s'istrexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ lea sa meighina ca ti faghet bene ◊ est unu bene a prantare àrbures ◊ ci fiant centu ogus iscochendu su bèni po mali e su mali po sèi etotu 3. tandho si agataiat su pagu bene de Antoni 4. in su stani nostu nci sunt unu bèni de mangonis mannus ◊ mi paret chi est a arriscare unu bene de dinari chentza garantzia de su balanzu ◊ ant chistionadu unu bene de ora ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ che ndh'at, de bene de férula, inoghe!… 5. bene, bene meda, mi ndhe allegro! ◊ si annischitzais ca si nci ghetant a galera: a sa fruca iat a èssi mellus e prus bèni fatu! ◊ at fatu un'iscutinada de abba, ma bene cun bene no bi at próidu etotu ◊ mancu abbaidadu apo, bene cun bene! ◊ mi ponzo cudha cosa, bene pro me…, e guastu mi at sas manos! ◊ fato s'aconcada, bene pro me!…, e pérdidu ndhe apo totu ◊ como s'abba za che la tenimus ma, bene pro nois, comente ant créschidu sa pressione nos at fatu dannu! ◊ – E gopai no dh'agiudat? – Pagu bèni!… Surnames and Proverbs smb: Bene / prb: faghe bene e no mires a chie ◊ su fai bèni no est mai connotu ◊ su fagher bene no perdet mai ◊ a chie faet bene, bene tenet Etymon ltn. bene Translations French bien English well, good!, property Spanish bien Italian bène German gut, Gut.

beneméritu , agt Definition chi tenet méritos po cosa de bonu chi at fatu Translations French qui a bien mérité English well-deserving Spanish benemérito Italian benemèrito German verdienstvoll.

benighédhu , avb Definition min. de bene Synonyms e antonyms cdh. bearedhu Translations French assez bien English quite well Spanish bastante bien Italian benino German ziemlich gut.

beninàsciu , agt Definition nau de unu, chi est naschiu in bona fortuna, chi est de calidades bonas Translations French bien né English well-born Spanish bien nacido Italian bennato German von guter Geburt, gütig.

benòne, benòni , avb Definition bene meda Translations French très bien English very well Spanish muy bien, requetebien Italian benóne, mólto bène German sehr gut.

caràtere , nm: caràtile, caràtili, caràtiri Definition prus che àteru su naturale o naturalesa de su cristianu, ma fintzes arresurtau de educatzione e de imparu, bistu coment'e cumportamentu, maneras de fàere e de pentzare sérias, coment'e firmesa e seguresa de cumportamentu, naturale forte e síncheru / caràteres de istampa = líteras po iscritura de tipografia o de css. màchina, de bisura e genias diferentes Synonyms e antonyms naturale / firmesa Sentences cussu disonestu si at béndhidu onore e caràtere ◊ cussos sunt chentza caràtere: bae e fídadi, ti narant una cosa oe un'àtera cras! ◊ custa est fémina de caràtere e de sentidu ◊ su travàgliu li aiat acraritu su caràtile de s'ómine: unu cantu de pane! ◊ mi azis imparadu a no timire, a tènnere caràtere in donzi situassione e a mi ribbellare a sas cosas dortas (G.B.Fressura)◊ ti faint su bellu bellu ananti e sunt de caràtiri fraitzu prenus de ingannus! Translations French caractère bien trempé English temper Spanish fortaleza de alma Italian caràttere morale, fermézza nel pròprio comportaménto German Charakterstärke.

corregídu , agt: currígiu (cur-rí-gi-u) Synonyms e antonyms educadu | ctr. scurrégidu Translations French bien élevé English polite Spanish educado Italian corrètto, educato German wohlerzogen.

crarósu , agt: acrarosu Definition nau de logu, chi essit, faet a ispuntone, a bica de ue si podent bíere a craru logos atesu (e faet a dhu bíere de atesu) Sentences inie che at un'orroca, una punta, crarosa meda ◊ Piscinioi non si fut pràxia: fut tropu crarosa a sa bia manna e non boliaus èssi bias ◊ si biet de atesu ca est in logu crarosu ◊ est che bítula in sos puntos prus crarosos, abbaidandhe Etymon srd. Translations French bien visible English open to Spanish bien visible Italian espósto German gut zu sehen.

deguàpas , avb Definition bene meda / istare d. = menzus de gai no faghet Translations French magnifiquement, très bien English magnificiently Spanish muy bien Italian magnificaménte, benóne German herrlich.

educàu , pps, agt Definition de educare; chi tenet educatzione, crabbosu, bene chischiau, chi foedhat o faet cun arrespetu po s'àteru Synonyms e antonyms | ctr. malechischiau 2. e za no est educada, za: no siat chi l'intendhas nendhe machines!…◊ cantu est bellu est educadu, isse Translations French bien élevé English well-mannered Spanish educado Italian educato German erzogen, wohlerzogen.

ellonòno?! , avb Definition ello nono: foedhu chi si ponet po nàrrere eja cun prus fortza, coment'e chi dhue siat de s'ispantare solu a pentzare su contràriu Sentences - A bi cres tue, in Deus? - Ellonono?! ◊ - si aiat próidu su riu no si fit sicu! - ellonono! ◊ aicue bi andho, emmo: ellonono?! ◊ de cussa cosa ndhe cherzo deo puru: ellonono?! Translations French certainement, bien sûr English certainly Spanish ciertamente Italian certaménte! German ja gewiß.

èmmo, èmmu , avb Definition foedhu po fàere a cumprèndhere s'adduimentu arrespondhendho a una pregonta, ma nau cun fortza o fintzes abbetiandho / torrare o dare su Chi emmo = torrai sceda nendi ca ei Synonyms e antonyms ei, eja, embo | ctr. nono Sentences l'apo nadu chi emmo ◊ si ti dant su "Chi emmo" cras ti pones in viàgiu ◊ emmo chi est gai! ◊ emmo, berus est! 2. emmo, emmo, a mi che andho: no che abbarro prus cun bois, inoghe! ◊ emmo, emmo, comente cherzo deo fato! Etymon ltn. immo Translations French oui, bien sûr English yes, of course Spanish , ciertamente Italian , certaménte! German ja gewiß.

«« Search again