Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bène , avb, nm, iscl: bèni, vene Definition manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu Synonyms e antonyms adderetu, afilu / meda | ctr. male Idioms csn: fai una cosa mellus bèni = menzus; bèniri a bèni = benner bene, a betu, andhare bene; su pagu bene de… = s'ispaciau de…, su colzu, su biadu de…; chèrrere unu bene macu = a ammachiadura, meda; bene fatu = chi est zustu, bonu, méritu (nadu de un'assione, de unu cumportamentu); fatu bene = chi est fatu cun arte, cun pratighesa, a régula (nadu de unu triballu o cosas gai); fai bèni e bai in galera! = faghe bene ma no aisetes recupessa (antzis est dàbbile chi ti torrent male); bene cun bene = bèni meda, própiu bèni, a fini a fini; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!, siscuru a mie!; bene pro me!… = (nau cun ironia) mali po mimi, a dannu miu Sentences sas cosas cherent fatas bene ◊ faghindhe goi mi ndhe agato bene, mi ndhe bido bene ◊ custu triballu comente l'as fatu no andhat bene ◊ mirai a bèni custu coru miu! ◊ oe no mi andhat bene a fàghere cussa faina ◊ bene meda: mi ndhe allegro! ◊ custu trabballu comenti dh'as fatu andat bèni 2. pro su bene chi ti cherzo tia fàghere donzi cosa ◊ podimis tènnere benes pro ndhe dare ◊ chi s'istrexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ lea sa meighina ca ti faghet bene ◊ est unu bene a prantare àrbures ◊ ci fiant centu ogus iscochendu su bèni po mali e su mali po sèi etotu 3. tandho si agataiat su pagu bene de Antoni 4. in su stani nostu nci sunt unu bèni de mangonis mannus ◊ mi paret chi est a arriscare unu bene de dinari chentza garantzia de su balanzu ◊ ant chistionadu unu bene de ora ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ che ndh'at, de bene de férula, inoghe!… 5. bene, bene meda, mi ndhe allegro! ◊ si annischitzais ca si nci ghetant a galera: a sa fruca iat a èssi mellus e prus bèni fatu! ◊ at fatu un'iscutinada de abba, ma bene cun bene no bi at próidu etotu ◊ mancu abbaidadu apo, bene cun bene! ◊ mi ponzo cudha cosa, bene pro me…, e guastu mi at sas manos! ◊ fato s'aconcada, bene pro me!…, e pérdidu ndhe apo totu ◊ como s'abba za che la tenimus ma, bene pro nois, comente ant créschidu sa pressione nos at fatu dannu! ◊ – E gopai no dh'agiudat? – Pagu bèni!… Surnames and Proverbs smb: Bene / prb: faghe bene e no mires a chie ◊ su fai bèni no est mai connotu ◊ su fagher bene no perdet mai ◊ a chie faet bene, bene tenet Etymon ltn. bene Translations French bien English well, good!, property Spanish bien Italian bène German gut, Gut.

demàniu , nm: domàniu Definition propiedade púbblica de s'istadu Sentences su mare est totu demàniu ◊ custas tancas unu tempus fint de su domàniu Translations French domaine de l'Etat English state property Spanish propriedad del estado Italian demànio German Domäne, Staatsbesitz.

ispótigu , agt Definition chi est de ccn. e suo ebbia tanti de si ndhe pòdere serbire chentza impedu perunu de parte de nemos Synonyms e antonyms dispóticu Sentences custos sunt totu terrinos ispótigos Etymon itl. spotico Translations French propriété absolue English freehold property Spanish de exclusiva propiedad Italian di assoluta ed esclusiva proprietà German Alleineigentum.

propiedàde, propiedàdi , nf: propriedade, propriedadi Definition su èssere meres; totu su chi unu tenet, mescamente nau de domos e terrenos, bestiàmene o àteru Synonyms e antonyms finca, interessu, possessu, prédiu Sentences tèngiu in propiedadi totu cussus terrenus acanta de mari (G.Tatti) 2. dae meres torreint a teracos sentza decoro nen propriedades ◊ chie no at connotu propiedade de seguru at bisóngiu de cricare trebballu Translations French propriété English property Spanish propiedad Italian proprietà German Besitz.

realíncu , nm Definition propiedade reale o demaniale Etymon ctl. realenc Translations French domaine de l'Etat English state property Spanish propiedad del estado Italian demànio German Domäne.

repulitànu , nm Definition póveru chi no tenet siendha peruna Synonyms e antonyms pagapo Translations French indigent English without property (person) Spanish pobre Italian nullatenènte German Mittellose.