afedài, afedàre , vrb: fedare* Definition
fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas
Synonyms e antonyms
afigiare,
agnare,
fizolare
/
arratzare
/
achisciare
Sentences
custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau
2.
semus afedendhe sa robba
Scientific Terminology
vda
Translations
French
mettre bas,
faire ses petits (animaux)
English
to litter
Spanish
parir
Italian
figliare
German
Junge werfen.
agnadína, agnadínu , nm, nf: angiadina,
anzadina Definition
su angiare de su bestiàmene; is animaledhos apenas naschios; su tempus chi is animales funt angiandho
Synonyms e antonyms
agnamenta,
angiadura,
angiamentu,
anzera
2.
sas bamas como giughent s'anzadina ifatu
3.
un'annu, bénnida s'anzadina, sa menzus ebba chi teniat faghet unu bellu pudhérigu
Etymon
srd.
Translations
French
portée,
mise bas,
mettre bas,
agnelage
English
litter
Spanish
camada
Italian
figliata
German
Wurf.
agnàre , vrb: angiai,
angiari 1,
antzare,
anzare Definition
su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos
Synonyms e antonyms
afedai
Sentences
sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai
2.
is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus
Etymon
ltn.
*agniare
Translations
French
mettre bas,
faire ses petits,
agneler
English
to litter
Spanish
parir
Italian
figliare
German
Junge werfen.
angiadúra , nf: anzadura Definition
su angiare de su bestiàmene, sa sumana chi su tàgiu est angiandho
Synonyms e antonyms
agnadina,
anzera,
fizera
Sentences
at seperau sa lachinza dae su madricau in anzadura
Etymon
srd.
Translations
French
portée,
mise bas,
agnelage
English
delivery
Spanish
paridera
Italian
figliatura
German
Werfen.
chiscusína , avb: coscusina,
curcusina,
cuscujina,
cuscujinu,
cuscusina,
cuscusinu Definition
a c. = agiummai a iscúsiu, foedhandho a boghe bàscia bàscia / ríere, faedhare a cuscusinu o a cuscusina = a iscusi, a boxi bàscia, a s'acua
Synonyms e antonyms
acua,
iscúsia
Sentences
sos operajos fint befendhesindhe a chiscusina de su capiscuadra (N.Osu)◊ mastru Chicu si ndhe riet a cuscusinu ◊ bidindhe sos fizighedhos chentza manigare, girandhesiche pro no la bíere, a cuscusinu infundhiat sa farda cun rios de prantu ◊ fit mortu de risu, a cuscusinu
Translations
French
tout bas
English
in a low voice
Spanish
en voz baja
Italian
sottovóce,
sommessaménte
German
leise.
giòssa, giòsso, giòssu , avb, nm: zosso Definition
su logu in bàsciu / biajosso, avb. = in bàsciu, in zosso
Synonyms e antonyms
agiossu,
bàsciu,
imbàsciu,
ingiosso
2.
a s'intrada de sa domo issoro bi fit su giosso
Surnames and Proverbs
smb:
(De)iosso, (De)iossos, (De)josso
Etymon
ltn.
deorsum
Translations
French
bas,
en bas
English
down
Spanish
abajo
Italian
giù
German
belästigen,
unten (stato),
herunter (avvicinamento),
hinunter (allontanamento).
imbàsciu , avb Definition
in bàsciu
Synonyms e antonyms
bàsciu,
giosso
Sentences
fit abbaidendhe a imbàsciu dendhe sa manu a sos chi deviant pigare
Translations
French
bas,
en bas
English
down
Spanish
abajo
Italian
giù
German
unten.
mígia , nf: míngia,
miza Definition
genia de pinzos fine a bistire in peis e in cambas / genias de mígia: mígia grussa, fini, de lana, de seda, inciaspiada, rigada o traversada, sentza de peuncu; min. migigedha, migixedha; camminai a peis de mígia = chentza si fàere sapire
Synonyms e antonyms
caltza,
caltzeta
Sentences
unu tempus sos ómines a pes si poniant sas petzas: como sas mizas ◊ no ses bonu a t'isciacuai una pariga de mígias! ◊ fit cun sas mígias de seda e sas botedhas iscolladas ◊ sa fémina nci passàt su tempus fendu mígias de lana cun is busas ◊ dèu sigu a aprontai míngias ◊ tzia Antioga fait mígia a cincu busas
2.
ti ndi ses andau comenti as bíviu, a peis de mígia! (G.Contini)
Scientific Terminology
bst
Etymon
ctl.
mitja
Translations
French
chaussette (da uomo),
bas (lunga da donna)
English
sock,
stocking
Spanish
media
Italian
calza
German
Strumpf.
zòsso, zòssu , avb: giosso* Definition
su logu prus in bàsciu (ma a bortas fintzes solu a sa parte de is peis, es. in su letu): si ponet mescamente cun prep. (a, in, de)chi inditat movimentu o su istare
Synonyms e antonyms
agiossu,
bàsciu,
imbàsciu
| ctr.
asuba
Idioms
csn:
colare totu zosso = passai totu in su tretu a sa parti de asuta, in sa parti prus bàscia de unu logu; falare in z. = calai o ispostai a parti de bàsciu, faci a is peis
Sentences
so falendhe a zosso ◊ issos che sunt a in zosso e bae e ischi candho ant a pigare! ◊ custa cosa est pro zosso, cussa pro subra
2.
faladiche prus in zosso pro ti cuguzare sa conca, in su letu!
Translations
French
bas,
en bas
English
down
Spanish
abajo
Italian
giù
German
unten.