A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

lampósigu , agt Definition nau de una calidade de fae, pompósiga, chi faet a tega manna meda Synonyms e antonyms campólicu*.

lampósu , agt Definition chi lughet Synonyms e antonyms lúghidu, píghidu Sentences zughiat sa beste lamposa de cantu fit bruta Etymon srd.

lampréu , nm Definition sangunera o ambisue de mare, genia de pische chi assimbígiat a s'ambidha Scientific Terminology psc, petromyzon marinus.

làmpu , nm Definition iscarrigada de elétricu chi faent is nues cun lughe forte e fragassu mannu terrorosu (tronu): su foedhu s'impreat meda in su chistionu, deasi nau in mesu, po inditare meravígia, ispantu, o fintzes cun arrennegu in parte de css. cosa Synonyms e antonyms arbore 1, arràciu, saeta Idioms csn: fàghere che l. = lestru meda, impresse; lampus a sorigadura (o a sighidura)! = zenia de irrocu: chi lu currant sos lampos!; scendiai unu lampu, lampos = betare unu lampu, lampos Sentences fui pascendi is bacas a candu su celu si est fatu niedhu e cummentzat a proi… is lampus giogànt in mesu de is bacas e si seus fuius!◊ una die si fiat tzucada un'ira manna cun tronos e lampos e s'iscuriu fiat calau in totue ◊ sos lampos segant s'aera a donzi ala ◊ fiat fadendu lampus a sighidura chi pariat a dedia ◊ s'aera che inferru betat lampos chi assustant su terrinu ◊ parit una brebei isparada a lampus! ◊ li aiat inchisinatu unu lampu chi li fit falatu a sichitura ◊ no timu ne lampus e ne tronus de fronti a su nemigu 2. tota sa bidha est curta che lampu ◊ cara pitzinnia, tempus bellu che lampu ses boladu! ◊ candho at bidu su fizu iscadriendhe est curtu che lampu 3. un'istichida de lampu birdi!… 4. lampu a tostorrudu chi est, cussu! ◊ lampu a bona chi fit sa cosa comporada!…◊ ite lampu de cosa bi at in cue, chi no si bi podet parare?! Surnames and Proverbs smb: Lampus Translations French éclair English lighten, flash Spanish relámpago Italian lampo, baléno German Blitz.

làmpu 1 , nm Definition genia de pische: arrocali biancu o babbasuni Etymon srd.

lampúga lambúga 1

làmu làma

làna , nf Definition su pilu cracu e longu de is animales impreau apustis filau po tessíngiu, o fintzes deasi etotu po prenimentu de banitas e cabitzales: est cosa callentosa meda poite agguantat in mesu s'ària (chi est isolante); su pilu de su sutabbídhiu; àtera cosa chi si assimbígiat a sa lana naturale, ma de produtzione industriale impreada po isolante; su mucore chi creschet in is cosas isciustas; dhu narant fintzes in su sensu de arreghèscia, iscusa, chistione troboia, mala a cumprèndhere o a fàere / genias de lana: anzonina, de madrigadu; lana metzana, de madrigadu ma cussa de sa coa, de sas cossas, prus curtza = mulgulzu; lana de imbírdiu; lana o lanedha de perda, de àrbure o mata = lanaritzu, zenia de erba chi creschet subra de sas pedras o in sa corzola de sas àrbures a s'ala de s'umbra, itl. mùschio; lanedha de abba, lana de arriu = genias de lanaritzu birdi chi fait me in s'àcua abarrada; lana chi fait me in su pani = afungu, nabra Synonyms e antonyms pilu Idioms csn: una lana = totu sa lana chi si tundhet de unu fiadu (e goi si narat plurale puru: duas lanas = sa lana de duos fiados); angioni a l. pratzia = mannu, cun sa l.longa de resurtare betada a parte e àtera dae su filu de s'ischina; bogare lanas de una cosa = fàghere atzola, arrennèsciri; no arrennèsciri a ndi fai ni casu e ni lana, de una cosa, de unu = ne crau e ne tzou, no resessire a la dominiare a dovere; istènnere lanas = bogai contus, pònniri chistionis; no si perdet in lanas = no si perdit in chistionis, bandat a su chi prus dh'interessat; pigai a unu a lanas de asegus = aferrare a purpedhas de culu; èssiri che lana in mesu de is ferrus = èssere in apretu mannu, in dificurtade, agatàresi male; àere lanas de graminare = runzas de ratare, chistiones inzotosas Sentences una tupada de lana ◊ sa lana si tundhet, si sàmunat, si bàrminat, si filat e si tesset ◊ at fatu unu cambúsciu de lana de arbei: ge pítziat pagu!… 2. no arrennesciat a ndi fai ne casu e ne lana de cudha "gioventù fascista" chi andàt che un'arei de brebeis tzopas ◊ ognune si bàrminet sa lana sua! 3. chin d-unu muntone de lanas nche lu aiant conchinatu a fàchere su sínnicu ◊ isse si colaiat sa die istennenne lanas e chene travagliare, eperò carcunu lu crediat abberu ◊ onzi vorta chi venzo bi at chistiones novas e vetzas: no est petzi su mare… bi at peri lanas de graminare… Surnames and Proverbs smb: Lana Etymon ltn. lana Translations French laine, toison English wool, fleece Spanish lana, zalea Italian lana, vèllo German Wolle, Rohwolle.

lanadúra , nf: allanadura* Synonyms e antonyms lanaritzu, lanidura Sentences sas pedras sunt cuguzadas de lanaritzu e lanaduras de colore grogu o imprateadu.

lanaítu, lanaítzu , nm Definition cosighedha finevine, coment'e lana, chi faet s'orrobba a su friga friga Synonyms e antonyms lanivitu*, pilibili, pinninnia Translations French duvet English down Spanish pelusa Italian lanùgine German Flaum.

lanàju , nm Synonyms e antonyms istratzaju, istratzeri, istratzuleri Etymon srd.

lanarítzu , nm Definition genia de erba, lanedha chi ponet in pitzu de is orrocas e matas in logos a palas a sole Synonyms e antonyms allanadura, lampedra, nuscu 1 / cdh. petralana Sentences li pariat de bídere su presépiu cun sos anzonedhos in mesu de su lanaritzu birde Translations French mousse, lichen English lichen, moss Spanish musgo, liquen Italian mùschio, lichène German Moos.

lanarràngiu , nm Definition lana de arangiolu, genia de tela finevine chi faent is arangiolos Synonyms e antonyms beluemuru, leperangiolu, naparangiolu, napemuru, tadharanu, telaemuru, telaragna, tirinnia Etymon srd.

lanàsta , nf Definition genia de bobboi chi paschet sa lana e àtera orrobba puru Synonyms e antonyms arna, àrrala, arrentza, càmula 1, carignàtula, nàstala, papagalledhu, tingiolu Scientific Terminology crp, tinea tapetzella Etymon srdn. Translations French mite English moth Spanish polilla Italian tarma German Motte.

lancalànca , avb Definition èssere l. = megai de…, apuntapunta a… (a logos: a s'inghíria inghíria chentza ndhe atuliare, faendho finta de fàere ma chentza fàere etotu); andhare l. = abbellabbellu, a passu a passu; zúchere a unu l. = a su tene tene, curríndheli ifatu pro lu sighire Sentences s'ómine nostru como nos lu leamus lancalanca pro bídere ite li at a cumbinare ◊ l'aiat bistu fachinne sa mala faina e l'aiat sichitu lancalanca (A.Pau) Etymon srd.

lanchè , nf Definition genia de tela de cotone Synonyms e antonyms anchina.

lància , nf: lansa, lantza Definition genia de arma longa e puntuda intrada in punta de una pértiga; s'agu de s'abe; genia de barca chi in is naves serbit a s’apretu, candho sa nave est afundhandho / leare de lantza e de punta = leare a mal'ogru, a tírria, alliare faghindhe male Synonyms e antonyms puncione / fritza / balca Sentences tirat bentu astraosu chi intrat che lantzas ◊ dhu pungit Longeu bestantancedhi una lansa in su coru 2. acurtu su capitanu e marineris umpare sa lantza betant in mare 3. so isperiguladu fatu ca su mere mi at leadu de lantza e de punta ◊ li apo nadu chi in s'itevàghere fit istentosu e mi at leadu de lantza e de punta (G.Ruju) Translations French lance, aiguillon, chaloupe, canot English sting, lance Spanish lanza, aguijón, lancha Italian lància, pungiglióne German Lanze, Boot, Stachel.

lanciafénu , nm Definition fuis fuis fenu, genia de animaledhu, parente de is tzilighetas (e prus mannu), chi trisinat coment'e unu coloru ma portat bàtoro peis pitichedhedhos Synonyms e antonyms colobredhu, lantzinavenu, lissialissiaebra, saltiavenu, schiligavenu.

lanciòni , nm Definition genia de gànciu grae meda chi si betat a su fundhu de su mare po poderare prus firma una nave o una barca Synonyms e antonyms àncara, ancarrone Etymon itl. lancione.

lancíta , nf: lantzita, lentzeta Definition genia de puntighedha pitica de is arrellòrgios po inditare s'ora; aina pitica segante meda impreada in chirurgia po operare Sentences sos chirurgos chin manu dura e pesante sa lantzita ant impitadu Etymon srd. Translations French bistouri English lancet Spanish bisturí Italian bísturi German Skalpell, Zeiger.