A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

àta àssa 1

atabarradòre , nm Definition chini atabarrat sa cosa Etymon srd.

atabarràre , vrb: atavarrare Definition su si aposentare, su si fàere meres a prepoténtzia, pigare a s’aferra aferra, a fura fura Synonyms e antonyms abbrancai, acafai, acabarrare, aciapai, afarrancae Sentences fint donnos propietàrios de tancas atavarradas chin lezes fatas aposta pro issos.

atabàzu , nm: atamàzidu, atamazu Definition avolotu e moida, sonos a meda Synonyms e antonyms atacazu, carralzu, chimentu, mamudinu, tifitanu Sentences sa bama est in atamazu, recuindhe ◊ s'atamazu de su bentu indrughet sos ozastros muilanne ◊ candho si pesaiat s'atamazu fint órulos, colpos, tichírrios e piantos Etymon srd. Translations French tapage English uproar Spanish estrépito, jaleo Italian strèpito, chiasso German Lärm.

atabbacài, atabbacàre , vrb: tabbacai* Definition pònnere tebbacu in nares Sentences su babbu iat atabbacau e luegu iat incumentzau a isturrusciai ◊ candho atabbacàt issa ndhe cumbidàt a totus.

atabbellàre , vrb Definition pònnere is tabbellas in su logu po sinnalare un'órdine (es. chi no si podet cassare) Sentences ant atabbelladu sa cussorza pro no bi colare neunu Etymon srd.

atàbbia afàbbia

atàbbida , nf, nm: atàpida, atàpidu Definition atapamentu de calecuna cosa, atumbada; bàtida de su coro forte, lestra Synonyms e antonyms addóbbida, atapada, bàtima, batimentu, irdóbbita, istrampada Sentences atàbbida de zannas, de balcones 2. sero s'atàbbida de su coro tou ◊ s'ómini tenit un'ispédhiu mannu de lompi a dogna istella, a s'atàpidu eternu e a is bias de is celus (S.A.Spano) Etymon srd. Translations French palpitation English palpitation Spanish palpitación Italian palpitazióne German Herzklopfen.

atabidàre , vrb Synonyms e antonyms aciapuai, atapai 1, atumbae Etymon srd.

atacadítu , agt Definition chi si atacat, chi atacat cun facilidade Synonyms e antonyms apicigosu, apitzigaditu, apodhosu, atacadore, piculosu, pigaditu, pitziculatu Sentences una musca est abbarrada ingaitzada in su belu atacaditu de su ranzolu Etymon srd. Translations French gluant English sticky Spanish pegajoso Italian vischióso German klebrig.

atacadòlza, atacadólzu , nf, nm: atacadorza, atocadolza, atocadorza, tacadoza Definition genia de pigione bellu, froriu, mannu, chi a bicadas istampat is truncos tuvudos e dhue faet su niu: in Sardigna nidat e faet abbitu in dónnia tempus; un’arratza (dryobates minor buturlini) est prus pitica Synonyms e antonyms bicalinna, bicamata, pertunghemuru, pertungheustes, picabica, picuaméndula, pítau, pitigone, pitulatrunca, tocafuste, tochedhadòrgia Sentences s'atacadorza pertunghet su chercu (G.Fiori)◊ s'intendhiat unu fracassu pariat chi bi aiat milli atocadorzas ◊ s'intendhet isbicadas de atacadorzas e muizos de tudones Scientific Terminology pzn, dryobates major harterti Etymon srd. Translations French pic English woodpecker Spanish picamaderos Italian pìcchio German Specht.

atacadòre , agt: atacadori Definition chi atacat, chi serbit po atacare, po aciúnghere duas cosas Etymon srd.

atacadórgiu , nm: atacadorju Definition tretu inue una cosa atacat a un'àtera Synonyms e antonyms atacadura Etymon srd. Translations French attache English junction Spanish enganche, acometida Italian attacco German Verbindungsstelle.

atacadòri atacadòre

atacadòri 1 , nm Synonyms e antonyms cuscusoni Scientific Terminology rba, Xanthium spinosum Etymon srd.

atacadórju atacadórgiu

atacadòrza atacadòlza

atacadúra , nf Definition su atacare; su tretu inue una cosa si atacat o est atacada a un'àtera Synonyms e antonyms aciuntura, annodricadorju, atacadórgiu 2. s'atacadura de is cambas ◊ dh'iat atacau is peis aici bèni chi no si bidiat mancu sinna de atacadura Etymon srd.

atacài , vrb: atacare, atzacare Definition pònnere duas cosas impare a manera de pàrrere totuna, de andhare o abbarrare impare s'una cun s'àtera (e fintzes abbarrare, istare che apicigau, nau de ccn.); giare a pitzu, betare manu a ccn. o a una cosa; cumenciare o pigare a fàere una faina Synonyms e antonyms acollegai, afisciai, afraighinare, apicigai, apodhai, arbiare / acometare, assaltizare, atracae, colpire / apilicare / comentzari, temperare | ctr. ispitzigare / sessare Idioms csn: atacai certus, pletu = atacare a brigare, andhare in lite; atacàresi (nadu de ccn.) = imbucai a chistionai sentza de si ndi pòdiri iscabbulli Sentences cussa colla atacat fintzas bidru ◊ si atacat bene no ispítzigat prus ◊ sa edra si ch'est atacada a su muru ◊ su fillu si fut atacau in domu fintzas e chi no fut arribbau su para (F.Marcialis)◊ como mi ataco innoje: cummente passat mi nce tzaco apitzu e mi dha papo! 2. sos atacaos abbarrant chimbe e ses dies chin su tússiu ◊ a cussa fémina dh'enta atacara e furara ndi dh'enta s'oraria ◊ custas dies so atacadu a bula 3. e atacat a pròere, a frocare, a brigare, a cantare!… no sessaiat prus ◊ apustis de sa cursa de sos molentes atzacaiaus sos ballos ◊ atachiant a cúmeros, cussos molentes!…◊ candho si atacat a chistionare cussu no faghet prus a si l'ispitzigare! Etymon itl. Translations French accrocher, coller, commencer, attaquer English to assail Spanish pegar, atacar Italian attaccare, investire German befestigen, überschütten.

atacài 1 , vrb rfl: atacare 1, atacari Definition pònnere a manera de no si bíere, istare apartaos / giogai a ataca ataca = a cuare, a su cua cua; annare a s'ataca ataca = a s’atrega atrega, cua cua Synonyms e antonyms abbuare, aclisare, acuae, apatai, atrabentare, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, intuzare, istichire, istugiai, tudai Sentences bi at tantos logos de atacare ◊ dhui fut unu iscusórgiu atacau in d-unu cungiau: un'ómini dh'agatat e dh'atacat un'atra borta ◊ su caboni at biu unu margiani atacau, prontu po dh'aciapai ◊ po no dhus biri si funt atacaus apalas de una mata Translations French se cacher English to hide (oneself) Spanish esconderse Italian nascóndersi German sich verstecken.