abeliài , vrb Definitzione naendho de canes, apedhare, guguliare; nau de gente, betare tzérrios po dolore, dispraxere o dannu mannu (e fintzes ammachiadura); disigiare meda, forte, arrabiare Sinònimos e contràrios agruguai, agruinai, aguriai, guguliare, gurruliai, orulare, zarulare / intzunchiai / abbochinare, addorojare, ilvariare / apiliare, spedhiae 2. deo no nci dha fàciu prus, soe abeliandumí: in domu funt pigandusidha contras de mimi! (G.C.Mameli) 3. at abeliau sa filla totu sa noti, mischina, cudha fémina morendisí ◊ at abeliau una fita de síndria 4. ndhe leat is ogros in sàmbene, faet iscarfe e abéliat cun s'infinitzu Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurler, glapir Ingresu to howl Ispagnolu aullar, gañir, quejarse Italianu ululare, guaire Tedescu heulen, klagen.

abélidu, abéliu , nm Definitzione su apedhare o guguliare de is canes; foedhandho de gente, boghes de dolore; idea fissa, violu, oriolu Sinònimos e contràrios agrugu, agúriu, giàngiulu, gruju, gurrúliu, órulu, zàrulu / pedine 3. ndi teneis unu de abéliu po sa binnenna!…(E.Nieddu) Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurlement Ingresu howl Ispagnolu aullido, queja Italianu ululato, guaito Tedescu Heulen, Klage.

agrúgu , nm Definitzione boghe de animale, mescamente su gúgulu de su cane; fintzes boghe de persona pranghendho Sinònimos e contràrios gruju, gurrúliu, órulu Frases s'agrugu de su cani 2. est a agrugus tzerriendi ca dhi est mortu su mairu ◊ scerau, cussu piciocu: est mortu a agrugus! Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurlement Ingresu animal howl Ispagnolu grito de animal, gañido Italianu urlo animalésco Tedescu Schrei, Heulen.

aguriài , vrb: agurjai, grujai Sinònimos e contràrios agruguai, agruinai, agrumiai, agulluriai, guriai, gurruliai, orulare Frases s'intendiat sa sirena coment'e unu cani aguriendu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurler Ingresu to howl Ispagnolu aullar Italianu ululare Tedescu heulen.

arrulliài , vrb Definitzione fàere s'arrúlliu, istare a gúgulos Sinònimos e contràrios agruguai, agruinai, agrumiai, agulluriai, borulare, gurruliai, orulare Tradutziones Frantzesu aboyer, hurler Ingresu to bark, to howl Ispagnolu aullar Italianu latrare, ululare Tedescu kläffen, heulen.

arrúlliu , nm Definitzione genia de apedhare chi faent is canes, a boghe longa Sinònimos e contràrios abélidu, agrugu, gruju, gurrúliu, órulu Frases s'intendit arrúlliu de canis ◊ a illargu s'intendiat s'arrúlliu de unu cani Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurlement Ingresu howl Ispagnolu aullido Italianu ùlulo Tedescu Heulen.

grúju , nm: gúriu, gurju Definitzione su grujai, gugúliu, sa boghe lègia prelongada de su cane, ma fintzes tzérriu pibinosu de pipiu Sinònimos e contràrios abélidu, agrugu, arrunzu, gurrúliu, órulu / boche, grida Frases s'intendit su gurju de su cani, s'intendit s'iscràmiu de s'istria 2. s'intendiat prantu de féminas e gúrius de pipius Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurlement Ingresu howl Ispagnolu aullido Italianu ululato Tedescu Heulen.

mughilàre , vrb: ammuilare, muilare, muliare Definitzione su abboghinare de animales mannos, pruschetotu boes e bacas; si podet nàrrere fintzes de su bentu forte o àteru sonu naturale Sinònimos e contràrios borrighinare, corraxinai, corrinai, irruilare / abbubbiai, corrighinare, corrinai Frases sas bacas paschendhe in sa tanca antziabant sa conca e muliabant pompiandhe a nois ◊ unu boe nighedhu a utos mughilandhe in trocos de canes arrajolados 2. múilat sa traschia cun su bentu, punghet chi paret limadura de ferru Terminologia iscientìfica bga Ètimu ltn. mugilare Tradutziones Frantzesu mugir Ingresu to bellow Ispagnolu mugir Italianu mugghiare Tedescu muhen, brausen, heulen.

múghilu , nm, nf: múila, múilu, múlia, múliu Definitzione borróinu, sa boghe comente dha faent is boes e is bacas, ma fintzes su zúmiu o súrbiu forte de su bentu Sinònimos e contràrios agróniu, irbéulu, irrúilu, orrúinu / frúschiu, muizu, zúmiu Frases tue no ses ómine ch'iscultat sa múila de su bentu ◊ s'intendhent múilos porosos de fogu ◊ in su múilu de su bentu desoladu s'úrulu de unu cane, fortzis fertu, beniat dae tesu ammesturadu (P.Sulis)◊ su múghilu de su boe ispojoladu Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mugissement Ingresu bellow Ispagnolu mugido Italianu mùgghio Tedescu Muhen, Brausen, Heulen.

urulàre , vrb: orulare Definitzione guguliare, genia de apédhidu longu chi faet su cane coment'e a lamentu; fintzes su corrighinu de is bentos Sinònimos e contràrios abeliai, agruguai, agrumiai, arrulliai, borulare, gurruliai, gurulai, intzunchiai, torojare, torrunzare Frases candho canes in corte intendhes urulendhe no as calma peruna (A.Dettori)◊ sos canes urulendhe fitivu mi aterriant su reposu ◊ in domo de Petenaju unu catedhu urulabat acurtzu de su mere: sas féminas pranghiant a supedhu 2. úrulat in tundhu sa tempesta subra a su monte e muet sa foresta ◊ su bentu che istupat fúrridu, urulendhe che cane, in sas carrelas Ètimu ltn. *urulare po ululare Tradutziones Frantzesu hurler Ingresu to howl Ispagnolu aullar Italianu ululare Tedescu heulen.

«« Torra a chircare