aggàntzu , nm Definitzione cosa a ue agganciare, nau fintzes po iscusa, cosa chi si narat o chi si faet coment'e iscusa Sinònimos e contràrios acantzadorju, achirru / arraghèscia, irbortu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu point d'appui Ingresu hold Ispagnolu agarradero, asidero Italianu appìglio Tedescu Haltepunkt, Vorwand.
arragasciósu , agt: arreghesciosu, reghesciosu Definitzione chi agatat o chi bogat arreghèscias, iscusas, cosa de nàrrere Sinònimos e contràrios iscoticosu, isteculosu / briganteri, brigantinu, brigàntzulu, contzigosu, pletista, pretadori / mendheosu Frases no dh'emu a èssiri crétiu chi tui fiast aici arreghesciosu e de istògumu débbili! ◊ in bidha nosta seus pagu arragasciosus 2. una dí arreghesciosa de próinas Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu querelleur, litigieux Ingresu quarrelsome Ispagnolu pendenciero Italianu pretestuóso, riottóso Tedescu als Vorwand dienen, streitsüchtig.
cóntia , nf: cóntiga, cóntziga, córtziga Definitzione su chi si faet o si contat, no sèmpere po su malu, po s'iscarrigare de calecuna cosa, unu pagu a ingannia e deosi iscusa o intzimia de male Sinònimos e contràrios abbétia, arraghèscia, atema, atilla, códias, cótiga, cracanibi, filistocu, insemia, iscodulete, iscórtziga, iscóticu, iscúgia, istibbu 1, mendhea, pillamone, pirríchia, rusas Maneras de nàrrere csn: cóntiga a fóigu = imbrollu; cricare córtzigas = circai arreghèscias Frases lasset a una parte sa cóntia! ◊ su regnu de Deus no est fatu pro chie innanti andhat e posca torrat in daisegus pro cóntigas umanas ◊ sas cóntigas las bogat su malu pagadore ◊ l'apo pretziadu a bènnere cun sa cóntiga de tastare s'abbardente ◊ custas no sunt resones ma cóntzigas! ◊ morte no benzat: cóntziga no mancat! Tradutziones Frantzesu prétexte Ingresu excuse Ispagnolu pretexto Italianu pretèsto, scusa Tedescu Vorwand.
iscoticósu , agt Definitzione chi bogat iscóticos, chi cricat iscusas Sinònimos e contràrios arragasciosu, isteculosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu querelleur Ingresu quarrelsome Ispagnolu quien busca pretextos Italianu pretestuóso Tedescu als Vorwand dienen, streitsüchtig.
istíbba , nf, nm: istibbu 1, istubbu Definitzione cosa chi si narat tanti po s'iscabbúllere de su chi no si bolet fàere / bogare istibbos = bogai frocus Sinònimos e contràrios arraghèscia, atilla, camàndula, cóntia, filistocu, frocu, iscóticu, iscúgia, pirríchia Frases chie fit già imperaulada, chie deviat atèndhere in domo, chie si deviat fàghere monza, chie li bogaiat àteras istibbas e neune lu cheriat! ◊ a dare siat: de istibbos no ndhe boghedas! ◊ no ndhe boghent de istibbos pro s'iscundhire: sunt a betiapare in donzi cosa! ◊ apo bogadu istibba e no bi so andhada a s'interru sou, ca no lu podio bídere!◊ est semper tirandhe istubbos pro non fàchere su chi depet Tradutziones Frantzesu prétexte Ingresu pretext Ispagnolu pretexto Italianu pretèsto Tedescu Vorwand.
manècia , nf Definitzione parte de unu trastu, de un'apertura, fata adata po dha pigare cun sa manu; nau in cobertantza, iscusa po nàrrere o fàere su chi unu bolet / tatza a m. = tatzone, tatza manna cun s'asa Sinònimos e contràrios asa / maníglia Frases leat sa fodhe a sa manècia 2. tue ses transosu e a donzi corve agatas sa manècia sua! Ètimu itl. manecchia Tradutziones Frantzesu poignée Ingresu handle Ispagnolu manivela Italianu manìglia Tedescu Handgriff, Vorwand.
tròga , nf, nm: trogu Definitzione cosa chi si cuncordat a iscusi e cun malítzia, po pigare s'àteru in trampa, o fintzes chi si faet o narat coment'e iscusa, fàula Sinònimos e contràrios abberintu, afrascu, estremagiogu, imbovu, imbusta, ingànniu, mangalofu, màngana, marrufa, tramòglia, trampa, trapassa, trassa, trobinzu / arraghèscia, frocu Maneras de nàrrere csn: bocare trogas = bogare mendheas, bogai frocus, circai forrogus, arreghèscias; pigai a ccn. a trogus de pilus = a pilos, a tzufos de pilos; fai calincuna cosa in troga = in trampa; pònnere a ccn. a sa t. = a cumprou, fàere cufessare su chi ant fatu Frases su babbu at perdonau is trogas de sa filla chi fiat fastigendi a iscusi ◊ sa mama no si est acatada de is trogas chi at cumbinau sa filla cun s'isposu ◊ cussu t'imbodhicat in sa troga parada de sa droga ◊ est imparendi trogas e trassas po no arrui cun is óminis ◊ est chin s'aficu, poi de tantas proas de su viver in trogu fitianu, chi tramunadu torret su beranu (G.A.Salis)◊ si filu, dèu filu a trogus ◊ andat peri is bidhas cun promissas e trogas e ndi pinnigat is piciochedhus ◊ totu custu prantu minudu no at a èssiri un'àtara troghixedha tua? 2. a cudha fémina dha pigant a trogus de pilus, dha impellint e si pistat s’ossu de s’ogu (P.Alcioni)◊ at agganfau su piciochedhu a trogas de pilus ◊ funt certendi… ge nau ca si pigant a trogus de pius! Sambenados e Provèrbios smb: Troga Ètimu spn. droga Tradutziones Frantzesu prétexte, imposture, duperie Ingresu excuse, fraud Ispagnolu pretexto, impostura, estafa Italianu pretèsto, impostura, imbròglio Tedescu Vorwand, Betrug, Schwindel.