isperràche , agt: isperraghe Definitzione
nau de unos cantu frutos, chi sa prupa istacat bene de s'ossu
Sinònimos e contràrios
abbelzinu,
abberigiolu,
ispitzigaditu,
sperradori
| ctr.
duraghe,
rósigu 1
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui se détache facilement du noyau
Ingresu
that can be easily opened
Ispagnolu
fruto que se deshuesa fácilmente
Italianu
spiccàgnolo
Tedescu
leicht vom Kern lösbar.
nasédhu 1 , nm Definitzione
parte de su granu ue custu est atacau a sa tega, aintru (nau prus che àteru de sa fae): si narat fintzes de unos cantu frutos (es. castàngia) sèmpere po su tretu ue funt atacaos aintru; parte de unos cantu frutuàrios (es. pira, mela), sa de mesu cun su sèmene, foras sa prupa, totu impare cun su culatzu (ue si est sicau su frore, a parte de fundhu) e su bicu o tenaghe chi atacat a su cambu de sa mata
Sinònimos e contràrios
apiconi,
orrúncinu,
pitu 2,
tanache,
tanàsiche
Frases
su papu de sa fà portat su nasedhu, sa scròcia e, in mesu, duas perras
Sambenados e Provèrbios
smb:
Naseddu
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pétiole,
trognon
Ingresu
stalk,
core
Ispagnolu
pedúnculo,
corazón
Italianu
picciòlo,
tórsolo
Tedescu
Stengel,
Stiel,
Kern,
Kerngehäuse.
óssu , nm Definitzione
parte de aintru de sa carena animale fata de sustàntzia tostada meda (càlciu), de colore biancàciu, intrau o agguantau s'unu a s'àteru cun pedhutos fortes e a manera de fàere giogu in is annoigadòrgios (ammontaos de modhímene), permitindho a sa carena de si agguantare e a is músculos de fàere fortza: agiummai totu funt inditaos coment'e s'ossu de… (de sa còscia, de su bratzu e àteru): in sa carena umana funt 206 o 207; de sa petza chi si papat, sa parte chi si fúliat e po cussu bista coment'e su contràriu de sa prupa, s'arrefudu, cosa de fuliare; segundhu su frutu, parte de mesu, tostada, chi portat su chiu o sèmene / min. ossichedhu / genias de o.: de olia, de moriscu (su chi abbarrat de s'ispiga irranada), de morisca, de péssighe, de cariasa, de pruna, de linu (sa parte de mesu chi candho est àrrida si segat e che andhat lassandho su filu)
Sinònimos e contràrios
pisu
| ctr.
carre,
pècia,
prupa
Maneras de nàrrere
csn:
ossus de búngiu = su primu annugradorzu de sos pódhighes; su modhímene de s'o. = ossu modhe, itl. cartilàgine, zenia de ossu in colore de beladina, lísiu lísiu chi cuguzat sa conca o punta (o fintzas incàsciu) de un'ossu a manera de fàghere zogu bene paris cun s'àteru; zúghereche su fritu in ossos = àere leadu fritu gai meda de no resessire a si che lu bogare mancu caentèndhesi ora meda; zúghereche una cosa in ossos = fàghere tot'unu cun sa carena, èssere azummai parte de su naturale de sa pessone; contaresili sos ossos, a unu, a unu fiadu = èssiri marriu marriu, zúghere sa pedhe imboligada a s'ossu; torrai a s'ossu = illanzigare meda; agatai o. in sa frisciura = èssere mendheosu, agatare difetos fintzas inue no bi ndh'at
Frases
dhi at ghetau unus cantus ossixedhus a us'e cani! ◊ portat doloris a dogna punta de ossu ◊ in donzi peta bi at ossu ◊ est romasu chi si li contant sos ossos ◊ coida dimónia, ispódhia is cambas ca no ses totu a un'ossu!
2.
sa morisca est tot'ossu: no bi at impurpidu ca no li at próidu ◊ bi at melaeranu chi zughet ossu modhe, àtera lu zughet tostu
3.
intendint su frius aintru de is ossus ◊ soi torrada a s'ossu po su dispraxeri
Terminologia iscientìfica
crn, rbr
Ètimu
ltn.
ossum
Tradutziones
Frantzesu
os,
noyau
Ingresu
bone,
stone
Ispagnolu
hueso
Italianu
òsso,
nòcciolo
Tedescu
Knochen,
Kern.