Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

càmbu , nm: cammu Definitzione su trunchighedu de is erbas (segundhu s'erba, sirba, cambigiolu), ma fintzes is cambighedhos de una mata; gente coment'e parte, pasia, de unu pópulu, de calecuna calidade de cosa / min. cambixedhu, cammitu / cambu de fà sicau, de frori, de infertura Sinònimos e contràrios arrampu, camba*, nae / silva / arrampile Frases sa mata est prima sèmini e poi cambu ◊ su tallu arromigat s'ispina de is pardus ingroghius tra perdas e cambus sicus ◊ rosa de cambu sanu, frisca e bella ◊ ant presentadu medas cambos, ma unu solu est fioridu ◊ is matas funt movenno is cammos cumment'e canno dhue at bentu 2. cuss'àrbure at ispartu sos cambos chi faghent un'umbra manna ◊ sa culumba est torrada cun su cambu de s'olia in buca ◊ as a biri sa matixedha cun is cambus càrrigus de muneda 3. is cambus de su pópulu de Israeli fuant doxi ◊ ti apu a fai un'iscritu chi no dhu at a abarrai cambu de bestiàmini e ni de lori! ◊ no mi arregodo sos cambos de su frore chi depo cantare Sambenados e Provèrbios smb: Cambus Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu tige Ingresu stalk Ispagnolu tallo Italianu gambo, stèlo Tedescu Stiel.

cannaínza, cannaínzu , nf, nm, agt Definitzione cosa a usu de fune, su cambu longu longu e fine de unas cantu erbas (es.: pisu, intretzu, mimira, fintzes pigionàciu), ma podet èssere fintzes una fune fine; nau de ccn., artu meda e iscarritzinu, istrígili (e dhu narant de animales puru) Sinònimos e contràrios cannàile, sirba / giangalloi, iscalandrone Frases cannainzu meda at fatu su basolu, ma basolu pagu! ◊ apo intritzatu cannainzas fatas de zuncu 2. za ndhe at fatu de cannainzu, cussu zòvanu: no colat in za zanna de cantu est artu! 3. bi aiat unu fiotu de fiados cannainzos Tradutziones Frantzesu tige mince et très longue Ingresu very long and thin stalk Ispagnolu tallo sutil y largo Italianu stèlo o fusto lianóso, sottile e mólto lungo Tedescu langer und schmaler Stiel.

coscovàtzu , nm: cuscubatzu, cuscuvatzu Definitzione iscopa de àchina o de sarmentu, sa carena, su chi abbarrat de unu gurdone de àghina apustis istacaos is pibiones; fintzes totu su chi no est granu, foedhandho de su laore Sinònimos e contràrios iscovàtzulu, iscopu 1, iscovile, sporra / cerfa, chercuzu, coamaderzu, múndulu 2. issos regollint su ranu e a nois lassant su cuscubatzu Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu râpe, criblure Ingresu grape stalk, riddling Ispagnolu orujo, salvado Italianu graspo, vagliatura Tedescu Traubenstiel, Spreu.

iscovàtzulu , nm Definitzione iscopa de àchina o de sarmentu, sa carena, su chi abbarrat de unu gurdone de àghina apustis bodhiu su pibione Sinònimos e contràrios coscovatzu, iscovile, iscopu 1, sporra Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu râpe Ingresu grape stalk Ispagnolu racimo Italianu graspo Tedescu Traubenstiel.

nasédhu 1 , nm Definitzione parte de su granu ue custu est atacau a sa tega, aintru (nau prus che àteru de sa fae): si narat fintzes de unos cantu frutos (es. castàngia) sèmpere po su tretu ue funt atacaos aintru; parte de unos cantu frutuàrios (es. pira, mela), sa de mesu cun su sèmene, foras sa prupa, totu impare cun su culatzu (ue si est sicau su frore, a parte de fundhu) e su bicu o tenaghe chi atacat a su cambu de sa mata Sinònimos e contràrios apiconi, orrúncinu, pitu 2, tanache, tanàsiche Frases su papu de sa fà portat su nasedhu, sa scròcia e, in mesu, duas perras Sambenados e Provèrbios smb: Naseddu Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pétiole, trognon Ingresu stalk, core Ispagnolu pedúnculo, corazón Italianu picciòlo, tórsolo Tedescu Stengel, Stiel, Kern, Kerngehäuse.

picantzólu , nm Definitzione s'apicone o bicu chi portant unos cantu frutos (es. mela, pira, figu) Sinònimos e contràrios nasedhu 1, tanache Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pétiole Ingresu stalk Ispagnolu cabillo Italianu picciòlo, gambo di frutta Tedescu Fruchtstängel.

pítu 2 , nm Definitzione pitzu, puntighedha, css. cosighedha longhita e fine chi assimbígiat a unu bicu (es. parte de fògia, de frutuàriu comente si atacat a su cambu, sa punta de is titas)/ su p. de sa limba = genia de filighedhu asuta de sa punta de sa limba (itl. frènulo); figu piti longa (calidade birde) = chi portat nasedhu longu Sinònimos e contràrios nasedhu 1, tanache / cabígiu Terminologia iscientìfica rbr, crn Tradutziones Frantzesu pétiole Ingresu stalk, petiole Ispagnolu pecíolo, pedúnculo Italianu picciòlo Tedescu Stiel.

scovíi , nm: iscovile*, scovíle, scovíli Definitzione iscopa de àchina o de sarmentu, sa carena de unu gurdone de àghina, su chi abbarrat apustis bodhios is pibiones (ma si narat de àteru frutuàriu puru, es. cheréssia): a logos est fintzes sa tupighedha de s'isparau Sinònimos e contràrios coscovatzu, iscovàtzulu, sporra Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu rafle Ingresu grape stalk Ispagnolu racimo Italianu graspo Tedescu Traubenstiel.

sílva , nf: sirba, sirva 1 Definitzione s'iscova o truncu de unas cantu erbas (es. pisu, síndria, melone, crucuriga) chi creschent a cambu longu meda chi s'isterret in terra o si che artzat segundu su chi agatat (es. raiga): unu tempus fut fintzes su matedu, su padente Maneras de nàrrere csn: mardi de sirba = sirva, sughe sirvonina, sa sue de su porcrabu; sa sirba de sa bértula = su mesale, s'ala de mesu, tra unu fodhe e àteru; èssere a sirba sua (nadu de ccn.) = èssiri educau mali de no fai contu de su chi narant is àterus, fai comenti dhi acucat, su chi dhi parit e praxit a tostorrímini Frases sas pumatas ant fatu bonas a sirba ma ndhe sunt cumprindhe pagas ◊ su basolu zughet sa sirba gàrriga de fiore ◊ sa sirba de sa curcuriga no si che acadhat a sas àrbures ◊ custu melone est totu sirva Sambenados e Provèrbios smb: Silva, Silvas, Sirva Ètimu ltn. silva Tradutziones Frantzesu tiges des cucurbitacées Ingresu stalk Ispagnolu tallo de las cucurbitáceas Italianu fusto delle cucurbitàcee e sìmili Tedescu Stamm der Kürbisgewächse.