achétu , nm Definitzione cuadhu piticu de tempus, giòvono Sinònimos e contràrios cabadhu, cuadhedhu / achetone Frases su pariglianti est prontu a brincai acanta a un'achetu ◊ una die l'aferrei a montes, a bídere su coile, a gropera de s'achetu ◊ est istripizendhe che un'achetu muscadu Terminologia iscientìfica anall Tradutziones Frantzesu petit cheval Ingresu small horse Ispagnolu potro Italianu cavallùccio, pulédro Tedescu Fohlen, Pferdchen.

aferritài , vrb Definitzione segare orrobba o paperi a ferros; in cobertantza, nàrrere male de s'àteru Sinònimos e contràrios afolfigare, aforticare 1, slinguai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coupailler, médire Ingresu to cut into small pieces, to speak badly Ispagnolu tijeretear, cortar, hablar mal, criticar Italianu sforbiciare, tagliuzzare, sparlare Tedescu zerschneiden, schlecht reden.

alchítu , nm Definitzione min. de alcu, arcu piticu Tradutziones Frantzesu petit arc Ingresu small arch Ispagnolu arco pequeño Italianu archétto Tedescu kleiner Bogen.

altarítu , nm: artaritu Definitzione min. de altare, artare minore, su chi faent inue si firmat sa crufessone, passandho passandho in is orrugas; logu adatu po arrimare cosa (es. is màrigas) 2. unu cassadori po s'ibasai iat postu in pissu de un'artaritu su sirboni mortu chi portàt a pala Tradutziones Frantzesu petit autel Ingresu small altar Ispagnolu altar menor Italianu altarino Tedescu kleiner Altar.

ampudhíta, ampudhítu , nf, nm: ampullita Definitzione min. de ampudha, ampulla minoredha, chi leat pagu (a pònnere profumos, campiones de licores, o àteru)/ min. ampudhitedhu Sinònimos e contràrios ambuledha, ambulita, ampulledha, butigliedhu, flacone Frases ci no arreiant abba in buca no arrenesciant a prènnere s’ampudhitu Tradutziones Frantzesu petite bouteille Ingresu small bottle Ispagnolu ampolla Italianu bottigliètta Tedescu Fläschchen.

anedhúciu, anedhútzu , nm Definitzione min. de anedhu, anedhu piticu Sinònimos e contràrios anedhixedhu Tradutziones Frantzesu petite bague Ingresu small ring Ispagnolu anillo pequeño Italianu anellino Tedescu Ringlein.

angúdha , nf Definitzione crobedha, cugutu o raga de su landhe, ue portat su nasedhu (ue su landhe est atacau a su cambu) Sinònimos e contràrios càliga, cocotu, croghedha, curcuvedha Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu cupule du gland Ingresu small dome Ispagnolu cúpula, cascabillo Italianu cupolino della ghianda Tedescu Eichelkopf.

archète , nm: architu Definitzione arcu minore o cosa fata a bisura de arcu; aina po piscare coradhu / èssere de archete (nau de ccn.)= àere àlchida, àrchidos, fortza Sinònimos e contràrios archizone 2. apo sos annos mios ma so de archete! Sambenados e Provèrbios smb: Archittu, Architto Terminologia iscientìfica dmo, ans Ètimu ctl. arquet Tradutziones Frantzesu petit arc Ingresu small arch Ispagnolu arco pequeño Italianu archétto Tedescu kleiner Bogen.

arretzixèdha , nf Definitzione min. de arretza, arretza pitica Tradutziones Frantzesu petit filet Ingresu small net Ispagnolu redecilla Italianu reticèlla Tedescu Netzchen.

assabédhu , nm Definitzione gancitu po cannacas, cadenas, asas, fintzes po limbatzu de is sonàgias Sinònimos e contràrios gantzitu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite agrafe Ingresu small hook Ispagnolu ganchete, corchete Italianu gancétto Tedescu kleiner Haken.

assaédhu , nm: assedhu Definitzione tacita o turnu, genia de ferru (o àteru) tundhu e curtzu chi permitit a duas cosas intradas apare de girare, de fàere giogu (ma si ndhe ponet fintzes in su giuale po arrèschere is loros) Sinònimos e contràrios asciedha, ispículu / ossiedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit pivot, petit tourillon Ingresu small pivot Ispagnolu pernio Italianu perniétto Tedescu kleiner Zapfen.

barchighèdha , nf: barchixedha Definitzione min. de barca, barca pitica Sinònimos e contràrios barchita Tradutziones Frantzesu petit bateau, batelet Ingresu small boat Ispagnolu barca, bote Italianu barchétta Tedescu kleines Boot.

bartzíta , nf Definitzione min. de bartza, bàrcia pitica Sinònimos e contràrios bratzichedha Tradutziones Frantzesu petit bassin, bassinet Ingresu small basin, tub Ispagnolu pila Italianu vaschétta Tedescu kleine Wanne.

basighédhu , nm Definitzione min. de basu, prus che àteru nau deasi a sa bona Sambenados e Provèrbios smb: Basigheddu Tradutziones Frantzesu bise Ingresu small kiss Ispagnolu besito Italianu bacétto Tedescu Küsschen, Küßchen.

bendhijólu , nm: bendhiolu, bendiou, benniolu, vendhijolu Definitzione chie bendhet cosa, prus che àteru cosas de pagu contu; a logos est ue bendhent a bufare Sinònimos e contràrios bendhidore, bendhiolante, bendhuleri / botighinu, cilleri | ctr. comporadore Frases e si ghetat sa grida: chini bollit comporai patata e pisu, andai a pratza ca dhui est su bendiou! ◊ su benniolu est banninne frófighes, pètenes, aguzeris e agos de banita 2. si che sunt aggrodhados in calchi bendhijolu e si sunt fatos a unu trummentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vendeur ambulant Ingresu small retailer Ispagnolu quinquillero Italianu rivendùgliolo Tedescu Krämer.

beradítos , nm pl: biraditos, viraditzu Definitzione s'istentina fine / biraditos altarados = itl. ileite Sinònimos e contràrios beladitos, busellos, garaitzos*, iltentina, mannaditzus, stintinigu Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu intestin grêle Ingresu small intestine Ispagnolu intestino Italianu intestino tènue Tedescu Dünndarm.

bollònca , nf: buglianca, bullanca, bullonca, bulluca Definitzione busciuca o bubburuca de abbruxadura, de sabone, de abba, de salia; fintzes fruschedha, gurone Sinònimos e contràrios bobbollonca, bubbulica, bubburuca, buciuca, bodhonca, fiodha, ilfiodha, impudha / babballuca Frases in manu zuchiat una bollonca chi si at fatu fachendhe unu zirante ◊ est cun sas ancas prenas de bolloncas ca nch'est colau in mesu de s'urtiga ◊ rimédios e ispannos sanant dogni bullanca ◊ is bullucas s'isciopant 2. sas leadas in giru chi mi as fatu sunt bullancas de sabone! ◊ su pisci est annadendi fadendi bullucas in sa bratzita ◊ sighit cun is ogus su fui fui de bulluchedhas de saboni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cloque, bulle, ampoule, vésicule Ingresu small blister Ispagnolu burbuja, ampolla Italianu bólla, vescichétta Tedescu Blase.

botichédhu , nm Definitzione min. de bote Sinònimos e contràrios botaredhu, botuledhu, lamedhutza Tradutziones Frantzesu petite boîte Ingresu small tin Ispagnolu botito Italianu barattolino Tedescu kleine Dose.

botíta, botítu , nf, nm Definitzione min. de bota 2 Frases bi at unu paju de botitas rujas subra de unu muntone de botitas de pisedhos ◊ comporeit botitos a tacones altos Tradutziones Frantzesu petit soulier Ingresu small shoe Ispagnolu zapato pequeño Italianu scarpétta Tedescu Schühchen.

brandhichèdha , nf Definitzione min. de brandha Tradutziones Frantzesu petit lit de sangle Ingresu small camp bed Ispagnolu catre pequeño Italianu brandina Tedescu kleines Feldbett.

«« Torra a chircare