matzítu , nm Definitzione min. de matzu, matzitedhu Tradutziones Frantzesu bouquet Ingresu small bunch Ispagnolu ramito (de frores) Italianu mazzolino Tedescu kleines Bündel, Sträußchen.

mesíglia, mesílla, mesíllia , nf: misíglia Definitzione genia de mesa pitichedha, ma a peis artos; si narat fintzes de unu mobbiledhu de aposentu de letu, pianu firmau in su muru cun o chentza isprigu (consola) Sinònimos e contràrios mesedha, mesichedha, mesita Frases fit una mesíglia de castanza ◊ apu lassau su sonetu in pitzu de sa mesíllia ◊ candho fimus in pagos manigaimus in sa mesilla ◊ su fogu in sagristia at abbruxau mesíllias e càscias Terminologia iscientìfica mbl Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu petite table Ingresu small table Ispagnolu mesita, mesilla Italianu tavolino Tedescu Tischlein.

minòre , agt, nm: minori Definitzione de duas o prus cosas, personas o àteru, sa chi tenet in calecunu piessignu prus pagu mannària; de cosas chi creschent, sa chi tenet prus pagu tempus; nau solu de gente, chi no est in tempus de tènnere totu su càrrigu de diritos, doveres, responsabbilidade, chi no at lómpiu is degheoto annos / a/c. custu foedhu, candho est impreau po distínghere númenes chi inditant su èssere piticu de una cosa, in DitzLcs. est incurtzau a min. e númenes deosi agiummai sèmpere acabbant in -edhu, -edha (es.: ómine, omin-edhu, fémina, femin-edha), ma podent acabbare in -ichedhu, -ixedhu e var. (is agt. po impiticare de prus sa calidade in méngua podent fàere in -edhedhu, -edhutzu, che a minore: minoredhu, minoredhedhu, minoredhutzu, e bolendho inditare custa calidade ancora prus in méngua si arrepitit -edh cantu si bolet faendho unu superlativu microscópicu…); sa méngua in -edhu, -ichedhu si faet no solu cun is númenes ma fintzes cun is agetivos e pps. po giare a cumprèndhere chi sa cosa o sa calidade no dhu'est própriu o fintzes chi funt esageraos (es. un'apretixedhu a bessí cun cussu frius po bagamundai!…◊ informadedhus funt, in custu logu…, no t'iscínt narri mancu s'oràriu de unu trenu! ◊ bellixedhu, tui, andendi a passillai a pantalonis segaus!…)/ sos minores = is fillus, s'úrtima generatzioni Sinònimos e contràrios acocoadu, bassu, minorache, minudu / giòvanu, piciocu, pisedhu 3 | ctr. mannu Frases est pisedhu minore e no podet zúghere su cabu de sa pessone manna ◊ coment'e ómine ghetabat pacu pupa, ma cantu fit minore de carena fit mannu de coro ◊ sa frommiga est un'animaledhu minore ◊ deo no apo a èssere mannu mannu ma no so mancu minore minore! (Mura)◊ abarra aundi t'ant biu de minori crescendi! 2. at modos de unu carriarzu, no rispetat ne minores e ne mannos ◊ a su minore za bi cheret pagu a che lu conchinare! ◊ su prus minore tenet bisonzu de su prus mannu ◊ depides dare auditu a su minore comente a su mannu (Deut.)◊ Luisi est su minore de fizos meos 3. sos minores no votant Sambenados e Provèrbios smb: Minore / prb: abba minore no girat molinu Ètimu ltn. minore(m) Tradutziones Frantzesu petit, mineur Ingresu small Ispagnolu pequeño, menor de edad Italianu pìccolo, minorènne Tedescu klein, niedrig, jung, Kleine.

minoredhédhu , agt Sinònimos e contràrios minoredhutzu, pirrichininiu Tradutziones Frantzesu très petit Ingresu very small Ispagnolu muy pequeño, minúsculo Italianu piccolíssimo Tedescu sehr klein.

minoríle , agt Definitzione chi est minore, unu pagu piticu Sinònimos e contràrios minorache, minudu, picochile Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu minuscule Ingresu small, tiny Ispagnolu minúsculo Italianu minùscolo Tedescu sehr klein.

mucadorédhu , nm: mucaloredhu, muncadoredhu, muncaloredhu Definitzione orrugu cuadrau de orrobba de portare in busciaca po innisire su nasu, limpiare is murros, o àteru; est fintzes muncadore piticu Sinònimos e contràrios pannigioledhu, pannutzedhu Frases cust'ómine comintzat a pránghede a borrighinos e si che at tirau su mucadoredhu de buzaca ◊ pònedi mucadoredhu in busaca, no ti bisonzet! 2. maridu e mulleri fiant a murrúngiu ca issa boliat pigai unu mucadoredhu de seda Tradutziones Frantzesu petit mouchoir Ingresu small hanky Ispagnolu pañuelo de bolsillo Italianu fazzolettino Tedescu Taschentuch (kleines).

obighédhu , nm: opighedhu, pighedhu Definitzione min de óbiga: genia de arretza pitica, intéssia craca, intrada in d-una frochidha de ferru posta in màniga Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu petit filet de pêche Ingresu small creel with a handle Ispagnolu red pequeña Italianu cóppo Tedescu Kescher.

ofédhu , nm Definitzione min. de ofu: nodighedhu chi si faet in sa lana filada (mescamente candho no est bona) Sinònimos e contràrios budhuca, burroni 1, murutuledhu, nodichedhu, tzurunga Sambenados e Provèrbios smb: Offeddu Tradutziones Frantzesu petit nœud Ingresu small knot Ispagnolu nudo pequeño Italianu nodétto Tedescu Knötchen.

ossichédhu , nm: ossixedhu, ussichedhu Definitzione min. de ossu, ossu piticu; a logos fintzes oliedhu, su frutu de s'ogiastu Tradutziones Frantzesu osselet Ingresu small bone Ispagnolu huesito Italianu ossicino Tedescu Knöchelchen.

pabarúncula , nf: paburúncula Definitzione fruschedha pitica, essidura; genia de cosa bianca, grassu, chi si arregollet in is gràndhulas de sa pedhe; fintzes orrughedhu de calecuna cosa segada, farinedhu Sinònimos e contràrios brúgula, buizola / cífrinu, fanialla, palfaruza Frases li at essidu una pabarúncula in buca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pustule, bouton d'acné Ingresu small red pimple in the face Ispagnolu pústula, grano Italianu pustolétta Tedescu Pickel.

palichèdha , nf: palighedha Definitzione min. de pala 1: pala pitica, aina po umprire terra, giarra, àliga e àteru Tradutziones Frantzesu petite pelle Ingresu small shovel Ispagnolu pala, paleta Italianu palétta Tedescu Schippchen.

palinèdha , nf: pallinedha, parinedha Definitzione min. de palina: de s'istrégiu ladu de fenu (est fatu de iscaria), est cussu piticu (unos baranta centímetros de diàmetru) e a costaos bàscios, prus largu in is oros Sinònimos e contràrios caistedha Frases Mariarosa at postu is cocòis e is modhitzosus in sa palinedha ◊ apicaus dhui at sedatzus po fai sa farra, parinedhas e crobedhas Terminologia iscientìfica stz Tradutziones Frantzesu petite corbeille Ingresu small basket Ispagnolu cesta pequeña Italianu canestrino Tedescu kleiner Korb.

paneríta , nf: parinita, paronita Definitzione genia de paneri Sinònimos e contràrios paneredhu Frases iscurtzas, a munnedha cugudhadas, in dies caldas e in dies fritas, cun córvulas, cestinos, paneritas in Tàtari intrant a una trumada ◊ atzendhe sos pensamentos e arríbbalos in una paronita de seda (Z.Zazzu) Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu corbeille, panier Ingresu small basket Ispagnolu cesta Italianu cestèllo Tedescu kleiner Korb.

pannighedhútzu , nm Definitzione min. de pannighedhu Tradutziones Frantzesu petite serviette Ingresu small napkin Ispagnolu servilleta Italianu tovagliolino Tedescu kleine Serviette.

pazichèdha , nf: Definitzione pàgia minuda, farinu de pàgia Tradutziones Frantzesu petite paille Ingresu small straw Ispagnolu paja fina Italianu pagliume Tedescu Stroh.

pedrischèdha , nf: pedruschedha, prediscedha, predischedha, preduschedha Definitzione orrughedhu de pedra, pedra pitichedhedha (upm), pedrighedha Sinònimos e contràrios pedrighina, pedrischédhula, perdixedha, predaredha, predusca Maneras de nàrrere csn: zúchere o pònnere p. in s'iscarpa = ficare carch'idea in conca, coment'e cosa chi no lassat in asséliu; intèndhere p. in s'iscarpa = tènniri calincuna cosa chi unu no podit baliai; èssere che pedrischedha in iscarpa = ifadosu meda Frases sa beridade ponet predischedha in s'iscarpa a chie de issa no est amantiosu ◊ sos Sardos esiliaos sunt preduschedha de rivu cussumada dae s'abba ◊ s'abba de su rivu trazat prediscedhas lúchidas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pierrette, caillou Ingresu small stone Ispagnolu piedrecilla, piedrecita Italianu pietruzza, sassolino Tedescu kleiner Stein.

peinchédhu , nm Definitzione peighedhu, pei piticu, pei de pipiu Sinònimos e contràrios pedighedhu, peúnculu Tradutziones Frantzesu petit pied Ingresu small foot Ispagnolu pie pequeño Italianu piedino Tedescu Füßchen.

piantòne 1, piantòni , nm: plantoni, prantone, prantoni Definitzione matighedha de prantare o prantada ma ancora pitica Sinònimos e contràrios arvuritu, matixedha, matutzedha Frases sos campos fint fatos a binzas e a ortos de prantones de frútora ◊ su procu ndi at bogau su mellus prantoni ◊ si che segas su prantone no faet prus sa mata! ◊ resurtadu metzanu, ca tue ses che prantone tropu abbadu!◊ su prantone est a dh'adderetzari a piticu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu arbrisseau Ingresu small tree Ispagnolu árbol pequeño Italianu alberèllo Tedescu Bäumchen.

pichícu , agt, prn: biticu, picicu, piticu, pitiu, pitzicu Definitzione chi (o unu chi) tenet pagu mannària: nau cun ironia, su foedhu podet bòllere nàrrere mannu, meda, ma fintzes própriu minore, antzis minore meda, nudha puru, fintzes segundhu ite si iat a bòllere (es.: piticu su fàmini!… = meda (nau de unu chi giai si biet ca tenet fàmene); piticu su prexu!… = pagu, própriu nudha (nau de unu chi giai si biet chi no est prexau)/ min. piticadhedhu, pitichedhedhu, pitierredhedhu, pitiedhedhu, pitiridhedhu, pitirrinchinu; famíllia pitia = cun totu is fígios minores Sinònimos e contràrios minore, minudu, picocu, pistirincu, pistiringhinu | ctr. mannu Frases s'ierru fait is dis tanti pitias chi apena orbésciu bis iscurigai ◊ est piticadhedhu aditzu si bit! ◊ su fuedhai meda fait sa dí pitia 2. at donau su bistiri a sa manna, sa rosa a sa pitica ◊ mellus a morri a pitiu po no sufriri a mannu tanti pena ◊ andat bèni po mannus e pitius 3. piticu s'arrogu de casu chi si at segau… agiummai no mi ndi lassat! Sambenados e Provèrbios smb: Pitiu, Pittiu / prb: mellus chi pràngiant is piticus chi no is mannus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit, moins grand, moindre Ingresu small Ispagnolu pequeño Italianu pìccolo, minóre Tedescu klein.

pingiadédhu , nm Definitzione min. de pingiada, padedha pitichedhedha Sinònimos e contràrios padedhutza, padezone, pingiorighedhu, pinzatolu Tradutziones Frantzesu petite marmite Ingresu small pan Ispagnolu cazo Italianu pentolino Tedescu kleiner Topf.

«« Torra a chircare