Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acarrognài , vrb Definitzione fàere a carogna, nau prus che àteru de fémina chi istat bruta, chi si abbitat cun ómines o àteru Sinònimos e contràrios acadhotzai, acadrangiai, allodrigai, insodrigai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devenir vache Ingresu to rot Ispagnolu envilecerse Italianu incarognire Tedescu zum Aas werden.

anneciàre , vrb: neciare* Definitzione pònnere nècias, magàngias, fàere guastu, pònnere neghe Sinònimos e contràrios ammaciae, nesicare Tradutziones Frantzesu abîmer, détériorer, ronger Ingresu to rot Ispagnolu estropear Italianu magagnare, cariare Tedescu verderben, angreifen.

bruvurínu , nm Definitzione pruinedhu; genia de maladia, mufa niedha chi ponet a su trigu Sinònimos e contràrios fodhebíssina, fogubíssimu, fungubíssimu, furcone, gurtizone Terminologia iscientìfica mld, Tilletia caries Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu carie du blé Ingresu rot Ispagnolu carbón hediondo Italianu càrie del grano Tedescu Kornfäule.

corrúmpere , vrb: currúmpere, currúmpiri Definitzione guastare, nau mescamente de su cumportamentu, de is ideas de unu, ma fintzes de cosas de papare Sinònimos e contràrios coeciare, ingolofiare / marcitai 2. s'arangixedhu chi apu postu suta de ispíritu est currumpendusí ◊ su binu si est corrúmpiu Tradutziones Frantzesu corrompre Ingresu to corrupt, to rot Ispagnolu corromper Italianu corrómpere, guastarsi Tedescu verderben.

frazicàre , vrb: frazigare Definitzione su essire pudrigau, fràzigu, nau de unas cantu cosas lassadas a tropu tempus; foedhandho cun arrennegu, abbarrare, istare a tropu e sentza de motivu sentza de fàere nudha candho unu serbit puru, o fintzes iscúdere de mala manera, apodhare iscudendho Sinònimos e contràrios abburdèschere, apudrigare, guastai Frases sa mela l'at chérfida arribbare ma si est frazigada ◊ si pioet candho su fenu est prontu, lu fràzigat totu ◊ cussa est un'ispina mala a frazigare 2. ti che ses frazigadu tota die in su tzilleri, ca tantu no ndhe tenias cosas de fàghere!…◊ pro cussu e pro cussu, menzus fràzigadi in domo! 3. sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade 4. si lu torras a tocare ti fràzico a su muru: ti l'imparo eo a ti pònnere chin sos piús minores! Sambenados e Provèrbios prb: abba currente no fràzigat bentre Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pourrir Ingresu to rot Ispagnolu podrir Italianu infracidire Tedescu faulen.

marcitài , vrb: martzidare, martzitare Definitzione fàere a sàngia, fàere sàngia, matéria, nau de freaduras, trincos e partes malàidas; nau de su casu, fàere, ammodhigare / pps. marcitau; cdh. malcitatu Sinònimos e contràrios ammagagnare, maltzire, prudicare Frases as a martzidare intro de sa losa ◊ comente poto martzidare in letu, si est die de maju festosa e lúghida?! ◊ sica ti podes restare, o sas fozas des lassare o in breve ti martzitas 2. su saltaredhu ponit in su casu martzu fintzas a candu est marcitau in totu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu pourrir Ingresu to rot Ispagnolu marchitar Italianu marcire Tedescu vereitern.

nenciadúra , nf Definitzione su èssere guastu, su portare male, guastu / n. de dentes, de ossos Sinònimos e contràrios frazigamentu, manciadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu carie Ingresu caries, rot Ispagnolu caries Italianu càrie Tedescu Karies.

ticài , vrb Definitzione nau de frutuàriu, fàere marcu, manciare, guastare, nau de gente ingòllere maladia; a logos nau de s'orrobba, pèrdere colore Sinònimos e contràrios demare, inticae, maciare | ctr. sanai / ilbiadire 2. s'olia ocannu si est totu ticada ◊ si pigais una mata bona, fintzas su frutu suu at a èssi bonu: si pigais una mata ticada fintzas su frutu suu at a èssi ticau (Ev.)◊ cussu apustis de annus emigrau ndi fut torrau a bidha cun cara mala e mesu ticau Tradutziones Frantzesu se remplir de vers Ingresu to rot Ispagnolu agusanarse Italianu bacare Tedescu anbohren.