ardúriu , nm: ardurzu, artória, artóriu, artúriu Definizione sa fortza, mescamente in sa carena, chi unu si paret de tènnere e chi tenet de fàere cosa, o fintzes su coràgiu, sa face; arremu de sa carena, sa carena etotu Sinonimi e contrari abbrétiu, ardura, balia, bidória, fiamore / ardile / melmu Frasi li est dófidu cussu corpu, li at leadu totu sos artórios ◊ sa morte de sa muzere li at leadu totu sos artúrios ◊ so chentza artúrios nudha de cantu so débbile ◊ si si fit cojada si aiat catzadu cuss'ardurzu! 2. no aiat ardúrios de escire pro no èssere arrestadu ◊ no aiat ardúrios de ndhe artziare sos ojos dai sa birgonza 3. s'animalatzu mi abbaidaiat cun ogros de fiamas e sa rúnzida chi li essiat dai corpus mi atraessaiat sos artúrios (G.Ruju) Traduzioni Francese vigueur, ardeur Inglese ardour Spagnolo vigor Italiano vigóre, ardóre Tedesco Kraft, Leidenschaft.

calentèsa , nf Sinonimi e contrari prospore Etimo srd. Traduzioni Francese vigueur, prospérité Inglese vigour Spagnolo vigor Italiano vigóre, prosperità Tedesco Kraft.

efétu , nm Definizione s’arresurtau de calecuna atzione, de unu fatu, de una càusa, su chi ndhe dipendhet o chi ndhe podet dipèndhere de calecuna cosa Frasi custa meighina faghet efetu luego ◊ lampu a efetu malu chi mi at fatu cussu fragu! ◊ proa a fàghere goi e abbàida s'efetu chi faghet ◊ leada o bogada sa càusa, mancat s'efetu puru Traduzioni Francese effet Inglese effect Spagnolo efecto Italiano effètto Tedesco Effekt, Wirkung, Folge, Kraft.

fòltza , nf: fòrcia, forsa, fortza Definizione càusa o capacidade de fàere o de cambiare calecuna cosa, unu trebballu, de fàere isfortzu, de agguantare unu pesu, de dhu mòvere o ispostare; su pòdere fàere un'ispesa, capacidade de sa volontade de lòmpere a un'iscopu, o de un'istitutzione de pigare decisiones e de dhas fàere arrespetare; sa capacidade de agguantu de unu css. materiale; corpus militare postu a giare atentzione in su logu, o fintzes àteras organizatziones / f. centrífuga = sa fortza chi, po comente si faet moliare o girare in tundhu una cosa, che dha faet essire atesu de su centru (es. sa pedra de sa frundha, fintzes una màchina in is furriadas); sa fortza contrària chi dha poderat de no si fuire, fortza centrípeta Sinonimi e contrari balia / energia / podere / carabbineri, malaboza, zustíssia | ctr. debbilesa Modi di dire csn: bogare sas fortzas = fai fortza; intrare fortzas = pònniri fortza, donai sustàntzia; pèrdere fortza = essire prus débbile, contare prus pagu; leare fortza = essire prus forte, contare de prus; proare sas fortzas = pònniri a fai isfortzu mannu a cantu si podit; a fortza de … = fendi sa própiu cosa tantis bortas; a fortza = a podestu, a poderiu, ammarolla; fortza paris! = incidu chi si faet candho in duas o prus personas depent fàere in su matessi istante unu movimentu o fortza chi arrechedit prus capacidades de una ebbia Frasi sos pitzinnos irgherrimiabant pro bocare sas fortzas ◊ custa est linna fràziga e de fortza no ndhe at ◊ nosu seus postus mali e non teneus fortzas chi bastint po arresístiri ◊ sa fortza de su bentu faghet mòere sas àrbures ◊ candho si trubbant sas fortzas de sa natura, e chie las frimmat?! ◊ màniga ca t'intrat fortzas! ◊ tra bronchita e asma no tegno fòrcia ◊ sa fortza in física si definit coment'e pesu pro ispostamentu 2. - e chie b'at? - sa fortza! - e tandho ispinghe! ◊ fit una bidhichedha chi contabat duchentas ànimas, si si poniant in mesu fintzas sos de sa fortza 3. tambene si aimus pótidu fàghere gai, ma no amus sa fortza!◊ za lu tia chèrrere istudiare, a fizu meu, ma bi cheret fortza! 4. a cojare no sunt cosas de fàghere a fortza ◊ a fortza de perricare che l'apo conchinadu! ◊ a fortza de colpus si ndi segat sa mata manna puru ◊ a fortza de abarrai cun babbu ti ses abbituada a pentzai cumenti a issu Etimo itl. Traduzioni Francese force Inglese strenght Spagnolo fuerza Italiano fòrza Tedesco Kraft, Stärke, Streitmacht.

isúfiu , nm: isúnfiu Definizione ària o alenu chi si bogat, nau mescamente de animales e fintzes in su sensu de fortza / leare a ccn. a isúfios = chentza crabbu Sinonimi e contrari ispaporada, isúlfida, súfiu 1, súlidu, tzúfiu / àlchida, impita Frasi aiat bidu su trenu a isúnfios, trazendhe una laghiza de vogones ◊ cussa batu mi est essida a isúfios ◊ a issa bi pranghet su coro bidindhe cudhu chena isúfiu perunu, lanzu che corru e cun sa cara groga 2. no tengu isúfiu, a fai cosa meda ◊ si est falendhe, est a punt'a mòrrere, ma de isúfiu ndhe zughet ancora! ◊ fit un'ominedhu de pagu isúfiu Traduzioni Francese souffle, force Inglese puff, strenght Spagnolo resoplido, fuerza Italiano sbuffo, fòrza Tedesco Schauben, Kraft.

pòssa , nf, nm: posse Definizione briu, fortza, capacidade de fàere, de pòdere Sinonimi e contrari balia, foltza / pògias Modi di dire csn: èssere in possa = in fortzas, àere fortzas de pòdere; èssere in posse de ccn. (fintzas "in p. meu/tou/sou e gai)= in pozos, suta de su cumandhu de ccn., èsserendhe meres; fàghere una cosa de posse meu, tou, sou, issoro = candho e comente cherzo o bido deo, tue, issos, desesi, de passei o de spontu miu, tuu, suu, insoru Frasi pitzinnu, arrea un'iscuta, ómine in possa! (G.Maieli)◊ s'avocadu fit betzu pro intrare in sos tribbunales, ma in possa e sàbiu a su puntu chi totu lu giamaiant ◊ manteniat sa vintza in possa che a s'ocru de sa cara (G.Albergoni)◊ su locu si fit prenau de zòvanos in possa, prenos de isperas 2. una fortza chi no est in posse meu no la poto dominiare Etimo itl. Traduzioni Francese force Inglese force Spagnolo fuerza Italiano pòssa, fòrza Tedesco Kraft, Stärke, Macht.

«« Cerca di nuovo