àbidu , nm: àidu 2, àlidu, àliru Definizione s'ària chi intrat a o chi essit de is prumones: si narat fintzes in su sensu de agiudu, cumpangia de un’àtera persona Sinonimi e contrari alentu, alenu, alidore, àlinu 1, ànidu, fiadu 1 / calore Modi di dire csn: torrare à. = alidai; segare s'à. = firmai de alidai; mobadia de s'àidu impressi o de s'àidu crutzu = maladia a prummones chi faghet a bàtima, a bémida, itl. asma Frasi ojamomia, s'àbidu mi est manchendi, innòi nci at àcua meda! ◊ lassamí torrai àbidu, assumancus! ◊ est assupandho ca est àlidi curtzu 2. est unu bentu budhidu, unu pudidore, chi segat s'àlidu 3. candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru 4. sa pessone sola istat male: un'àteru àlidu bi cheret, fintzas pro un'apretu! Etimo ltn. halitus Traduzioni Francese souffle Inglese breath Spagnolo aliento Italiano respiro Tedesco Atem.

alenàda , nf Definizione una torrada de àlidu Sinonimi e contrari alentada, alidada Frasi bíere, bufare a un'alenada Etimo srd. Traduzioni Francese haleine, souffle Inglese breath Spagnolo aliento Italiano alitata, fiato Tedesco Atem.

aléntu , nm: alientu, allentu 1 Definizione fortza prus che àteru de s'ànimu; s'ària chi andhat a e torrat de is prumones / pèrdiri s'alientu = isalidare pro currera, tropu pelea leada impresse, ma fintzas pèrdere su tinu Sinonimi e contrari àbidu, alenu, àlinu 1, coragi, foltza, piogu 1 / sentidu Frasi li est torrau s'alentu ◊ sa limba zuchet sos alentos de sos mannos ◊ su disprexeri mi ndi at pigau is alientus ◊ un'iscarrociada de cosa a conca, bis ca dhi torrat is allentus, a su macu! ◊ cuss'abba at torrau s'alientu a is massajos e a is pastores 2. no currit ispera ne alientu de bentu, no s'intendit súlidu 3. a s'ómini mellus de su mundu puru podit acuntèssiri de pèrdiri s'alientu ◊ dhu naras po mi fai inchietai o ses perdendi is allentus? Etimo spn. Traduzioni Francese esprit, cœur, souffle Inglese hearh, courage, breath Spagnolo aliento Italiano ànimo, respiro Tedesco Mut, Atem.

alénu, àlenu , nm Definizione s'ària chi intrat a o essit de is prumones portandho s'ossígenu a su sàmbene e leandhondhe s'anidride carbónica, sinónimu fintzes de fortza Sinonimi e contrari àbidu, alentu, àlinu 1, isalenu / foltza / alore Modi di dire csn: bogare, leare, torrare a. = bogare, leare, torrare àlidu, respirare; in d-un'à. = in d-unu sinnu; èssere de sete alenos, o àere sete alenos = èssiri forti meda, corriatzu; èssere a s'a. = morindhe (nadu de malàidu, betzu), finindhe, iscutinendhe (nadu de provista) Frasi fit faedhendhe asciuconada e cun s'alenu curtzu ◊ li est manchendhe s'alenu: est morzendhe! ◊ benindhe fia mancu, un'istante s'alenu mi est mancadu! (A.Dettori)◊ lu giamant e no faedhat, tantu li mancat s'alenu ◊ fut tocadu de partire dae sas iscolas po dare alenu a sa poesia a bolu! 2. sa domo sua est unu porchile: si b'intrades bos leat s'alenu ◊ no fit cosa de resístere cristianu: leaiat s'alenu su pudore 3. su "Chi eja!" a Zuanne nche li est essidu in d-un'àlenu 4. za morit cras, tziu Batore: est de sete alenos!… Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, haleine Inglese blow, breathe Spagnolo aliento, soplo Italiano sóffio, àlito, respiro Tedesco Blasen, Atem.

búfidu , nm Definizione s'ària chi si faet cun sa buca bogandhochedha de prumones a fortza; s'ària chi movet su bentu / in d-unu b. = in d-unu sinnu, in d-un'apenas de tempus Sinonimi e contrari bufada, bufetu, ispera 2, púfida, súlidu, súrbiu Frasi a búfidos che fodhe, zughet sos primones a lera de s'apretu Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, soufflement Inglese whiff Spagnolo soplo Italiano sóffio Tedesco Blasen, Windhauch.

isalénu , nm Definizione ariedha, movidedha de ària, fintzes sa chi si arrespirat, s'àlidu Sinonimi e contrari àbidu, alentu, alenu, àlinu 1 Frasi bois puru, bentos, débbiles isalenos, benides dae su nudha a s'ispensada ◊ deo e tue, solos, in serenu e rassignadu andhare, acantu acantu ambos passamus, cunfundhendhe intantu su tzocu tou in su meu isalenu Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese whiff Spagnolo soplido, soplo Italiano sóffio Tedesco Blasen.

ispèra 1 , nf: spera 1 Definizione ràgiu de sole, filighedhu de lughe, súlidu de bentu lébiu lébiu: in is negas, nudha, mancu pagu pagu Sinonimi e contrari luche / frina Frasi sos ojos apenas iscanzados lassant passare un'ispera de lughe ◊ s'úrtima ispera de sole innantis de iscurigare 2. si sedent in carrera ue giòvanos bi at e antzianos a leare s'ispera (A.Casula) 3. est nighedha sa note, chene trata de luna: no si biet ispera! ◊ no bi at mancu un'ispera in cussu logu: su bestiàmine est morindhe de su fàdigu Etimo ltn. spera Traduzioni Francese rayon de lumière, rayon de soleil, souffle de vent Inglese sunbeam, glimmer of light, breeze Spagnolo rayo de sol, soplo de viento, brizna Italiano filo di luce, ràggio di sóle, àlito di vènto Tedesco Lichtbündel, Sonnenstrahlen, Windhauch.

isúfiu , nm: isúnfiu Definizione ària o alenu chi si bogat, nau mescamente de animales e fintzes in su sensu de fortza / leare a ccn. a isúfios = chentza crabbu Sinonimi e contrari ispaporada, isúlfida, súfiu 1, súlidu, tzúfiu / àlchida, impita Frasi aiat bidu su trenu a isúnfios, trazendhe una laghiza de vogones ◊ cussa batu mi est essida a isúfios ◊ a issa bi pranghet su coro bidindhe cudhu chena isúfiu perunu, lanzu che corru e cun sa cara groga 2. no tengu isúfiu, a fai cosa meda ◊ si est falendhe, est a punt'a mòrrere, ma de isúfiu ndhe zughet ancora! ◊ fit un'ominedhu de pagu isúfiu Traduzioni Francese souffle, force Inglese puff, strenght Spagnolo resoplido, fuerza Italiano sbuffo, fòrza Tedesco Schauben, Kraft.

súbidu , nm: súlidu, súliru Definizione s'ària chi si bogat de prumones torrandho àlidu, mescamente fatu a forte, fintzes su surbare de su bentu: a bortas, súrbiu, suspidura bufandho cosa Sinonimi e contrari àbidu, alenu, isúfiu, suidu, sulu, tzúfiu / bentu Modi di dire csn: èssiri unu s. (nadu de tempus/durada) = unu sinnu, una furriada de ogus; pigai o torrai súlidu = torrare àlidu, respirare coment'e pasendhe unu pagu faghindhe cosa; aspetai a súlidu tentu = azummai chentza torrare àlidu pro istare atentos Frasi at pérdiu su súlidu tzerriendi meda ◊ candu passu ingunis mi tocat de aguantai súliru, po no mi allupai de fragu de bassa 2. sa temporada mala est infruschendhe cun súlidos de bentu bidhiarzu ◊ su súbidu de su bentu 3. cussas dexi dis fiant istétias unu súlidu 4. cun d-unu súlidu nci at ingúrtiu unu pisu de préssiu… (F.Carlini) Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese breath Spagnolo aliento, soplo Italiano fiato, respiro, sóffio Tedesco Atem, Atemzug, Blasen.

suídu, súidu , nm: suiru Definizione s'ària chi intrat o essit de prumones arrespirandho Sinonimi e contrari àbidu, alenu, isúfiu, súbidu Modi di dire csn: torrai suidu = torrare àlidu; portai suidu crutzu = èssere a bàtima, a sufrata; súidu mau = umbra mala, carchi cosa chi faghet efetu malu, chi batit dannu Frasi nci abbrincat afannendu a suidu crutzu ◊ in s'aposentu s'intendit unu suiru cansau ◊ sa morti isfollat sa vida, contat is dis, is oras, is minutus, s'úrtimu suidu ◊ is animalis connoscint su meri a su súidu ◊ it'est mancau, su suidu a totus, chi no cantais prus?! ◊ lassamí setzi ca est mellus, ca seu giai assupendi a suidus longus! 2. in cussa bidha nci depit èssi calincunu súidu mau, totu cussa genti chi morit! ◊ fadeidhi giai sa beneditzioni po nci dhi andai su súidu mau! Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese breath Spagnolo aliento, respiración Italiano àlito, fiato, respiro Tedesco Atem, Atemzug.

sulàda , nf Definizione su sulare; fintzes genia de súrbiu chi faent unos cantu animales coment'e arrennegaos o timendho Sinonimi e contrari isufulada, sulvilada Frasi sa pampa a dógnia sulada de bentu tzacat e cincidhat ◊ a s'anzone mortu li at dadu duas o tres suladas pro l'iscolzare menzus 2. in sos beranos, candho bigiaiant sas bachitas, sas bórridas poniant sa paura a colpos de ramuzu e a suladas Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, ébrouement Inglese puff, snort Spagnolo soplo, bufido Italiano sóffio, sbuffata Tedesco Blasen, Schnauben.

súlida , nf Definizione súlidu bogau unu pagu a forte, coment'e po dispraxere o pentzamentu, impudu o àteru / bogare o betare súlidas, èssere a súlidas Sinonimi e contrari múschiu, píliu, pisintzu, tzíliu / ispíscidu, sútidu Frasi su pisedhu est a súlidas, comente fit pranghindhe ◊ debberone súlida, at torradu, s'àinu, comente l'amus irbarriadu! ◊ oe no est in dare: no li essit súlida! ◊ za ndhe tenes de ufas e afas: ite b'at, chi ses a súlidas?! Etimo srd. Traduzioni Francese halètement, souffle, soupir Inglese pant, breath, sigh Spagnolo jadeo, aliento, suspiro Italiano ànsimo, fiato, sospiro Tedesco Atembeschwerde, Atem, Seufzer.

súlu , nm: suru 1 Definizione s'ària chi si bogat in buca, pagu pagu de ària o de bentu Sinonimi e contrari súbidu Frasi s'orcu at addobbadu duos sulos e ndhe at torradu boes, carru, furchetas, bultedhos e fintzas su babbu e frades de Mariedha 2. sa vida est unu pubusone de bentu, unu sulu Etimo srd. Traduzioni Francese souffle Inglese whiff Spagnolo soplo Italiano sóffio Tedesco Blasen.

ufulàda , nf Definizione cropu de aera, de bentu; su ufulare Sinonimi e contrari irfrusada, mumada / úfulu Frasi sa nue de sa traschia che l'at zuta un'ufulada de bentu ◊ ufuladas de bentu sunt a frúschiu ◊ ufuladas de nuscos l'irfríssidant sa conca Etimo srd. Traduzioni Francese souffle, rafale du vent Inglese gust (of wind) Spagnolo racha, ráfaga Italiano sóffio, ràffica di vènto Tedesco Windstoß.

«« Cerca di nuovo