acoidài, acoidàre , vrb: acoitai, acoitare, acuitai, acuitare, coidai Definizione fàere sa cosa in lestresa, cantu prima, a presse Sinonimi e contrari apressare, illestrire, incoire | ctr. istentare Frasi s'atóngiu acoidendi pesat unu lentzoru niedhu de nuis ◊ tocat a s'acuitai ca no s'aspetant ◊ issu si fut acoitau a crocai ◊ acoita a torrai! ◊ acoitaisí a si ndi andai! ◊ acoitate ca tenzo de fàchere su pranzu! Etimo srd. Traduzioni Francese presser Inglese to hurry Spagnolo apresurarse, darse prisa Italiano affrettare, fare in frétta Tedesco sich beeilen.

afiliatàre , vrb: afiliotare Definizione fàere fine, acabbare impresse de fàere una cosa, nau sèmpere però po candho no si faet Sinonimi e contrari atoliare, spodhai Frasi no ndhe afiliotat nudha ◊ si est murrunzadu cun su sótziu ca cussu de cosa no ndhe afiliotat mai ◊ a candho a ti afiliotare bi ndhe cheret!… Traduzioni Francese se dépêcher Inglese to hurry up Spagnolo darse prisa, despachar Italiano sbrigarsi Tedesco sich beeilen.

debrèsse, debrèssi , avb: diabressi, drabessi Definizione coitandho, chentza pèrdere tempus Sinonimi e contrari allestru, impresse / cdh. dipressa | ctr. abbellu Frasi si fiat dépiu firmai diabressi, fadiau ca no fiat faina po issu ◊ fetzat debressi! Etimo srd. Traduzioni Francese vite, à la hâte Inglese in a hurry, soon Spagnolo de prisa Italiano in frétta, prèsto Tedesco schnell.

férnia , nf: frénia, frénnida, vérnia Definizione idea istrambeca, idea chi benit a conca totinduna, muta mala; fintzes coidu, presse; a logos fintzes arrebbentu de prantu mescamente de pipiu / èssere in frénia = furighedhosu, franedigosu Sinonimi e contrari acucada, bidhídhiri, brénnia, meleda / mota, spétzia / franédiga, furighedha Frasi li est bénnida sa frénnida de che catzare cudhu ◊ li est bénnida sa frénnida e andhadu est a féminas ◊ oi si dhi est móvia sa férnia e si est postu a trabballai (E.Nieddu)◊ candu dhi movit a férnia cussu nci fúliat totu puru!◊ lassa sa frénia e tene passéntzia! Etimo itl. vernia Traduzioni Francese inspiration Inglese inspiration Spagnolo inspiración, prisa Italiano ispirazióne, èstro Tedesco Inspiration, Eingebung, Erleuchterung, Einfall, Laune.

ilboligàre , vrb: ilvoligare, irbodhiare, irbolicare, irboligare, irvolicare, isbodhiare, isboligare, isvodhiare, isvoligare, ivoligare, sbodhiai Definizione apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau Sinonimi e contrari illorigare, ispirigare, istèrrere, istròbere, istrobillai, spodhai / acoidai, ispontziai | ctr. allomborae, imbodhiai / istentare Frasi at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua 2. aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore 3. si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!… Traduzioni Francese dérouler, démêler, déployer, se dépêcher Inglese to unwind, to roll into a ball, to lay, to hurry up Spagnolo devanar, extender, darse prisa Italiano svòlgere, dipanare, distèndere, spicciarsi Tedesco abwickeln, ausbreiten, sich beeilen.

illestríre , vrb: illistrire Definizione fàere prus lestru, impresse, fàere sa cosa in lestresa, cantu prima Sinonimi e contrari acoidai, allestai, allestrire, apressare, apressibbiri, illestrare, incoire | ctr. istentare Frasi comintzeit a timire e illestreit su passu Etimo srd. Traduzioni Francese accélérer Inglese to quicken Spagnolo darse prisa Italiano sveltire Tedesco beschleunigen.

imprèsse, imprèsses, imprèssi , avb Definizione in presse, in manera lestra, in pag'ora, chentza istentare, chentza ibertare Sinonimi e contrari acoitu, allestru, debresse, pressispressis | ctr. abbellu Modi di dire csn: a s'impresse = coitendhe, in lestresa; nàrrere, fàghere una cosa i. e coita = impresse impresse Frasi arvesche impresses cras e pone s'amore in su coro de totus! ◊ sa pisedhutza morzeit impresse, campeit una chida ebbia ◊ acota impresse sas cosas tuas, gàrriga totu e punna de torrare! Etimo srd. Traduzioni Francese vite Inglese hastily Spagnolo de prisa, rápido Italiano prèsto, in frétta, rapidaménte Tedesco schnell.

mòere , vrb: mòfere, mòghere, mòvere, movi, mòviri Definizione cambiare posidura, portare de unu logu o tretu a un'àteru, murigare; fàere cambiamentu, abbiare unu dolore; tzucare, rfl.pònnere in camminu, fàere viàgiu; fàere impresse / ind. pres. 3ˆ p. sing. mofet, moghet; cong. 2ˆ p. pl. moghetzas, movetzas; pps. móvidu, mófitu, mófiu Sinonimi e contrari irmoventare / andai, bènnere, caciare, cambiai, suncai, tocai 1 / coidai | ctr. firmai Modi di dire csn: mòviri s'istògumu = buluzare, fàghere a gana mala; movirisí po ternura = àere dolu, fàghere làstima; èssere a su moe moe = moindhe, pagu frimmu, candho goi candho gai; moindhe (nau de cosa chi si movit cun fuliesa manna) = frusiendi (bíere "múere") Frasi moe cussa pedra! ◊ sa pudheca est maseredha, mancu si movit candu dha tocas! ◊ su cane est moindhe sa coa ◊ moediche dae cue! ◊ non cherzo andhare in ancas chi mofent pro abbitúdine (L.Loi)◊ boe betzu, isfinidu, fadicadu, no si mofet ◊ a sa cosa prantada li cheret móida sa terra ca creschet de prus ◊ scerada est sempri crocada, non si podit movi, mancu pesai de su letixedhu ◊ no bos moghezas finas chi torro! 2. sa borta chi mi funta móvius is genugus fui abarrada sétzia unas cantu diis ◊ su tempus est móvidu, est moindhe ◊ no lu moent nen diàulos e nen santos candho si che tzacat un'idea in conca! ◊ sas berbeghes cherent móidas a pàschere 3. moe cun megus a cumandhu! ◊ mira ca soi fendi sa lómpia agante de Luiginu, po intendi si cras movit a Castedhu ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta ◊ arguai a tibe chi ti mogas! 4. zuto una dente a su moe moe: at a èssere menzus chi mi ndhe la feta tirare ◊ ti as a mòere carchi dente manighendhe cussa peta tosta! 5. mòfeti, sinono torrat a rosinare e nos infundhimos! ◊ mòedi, mih, ca no bi at ora! ◊ toca movidindi ca tèngiu fàmini! Etimo ltn. movere, moere Traduzioni Francese bouger, remuer, déplacer, détourner (dissuadere), se dépêcher Inglese to move, to shift Spagnolo mover, desplazar, moverse, darse prisa Italiano muòvere, movimentare, spostare, smuòvere, sbrigarsi Tedesco bewegen, versetzen, umstellen, verrücken, aufbrechen, sich beeilen.

pinnícu , nm: apinnicu Definizione idea, pentzamentu po calecuna cosa in su sensu de tènnere presse, incuru, contivígiu, coment'e timendho o isperandho Sinonimi e contrari apensamentu, apinioni, arraolu, cimbella, intabatzu, pedine, pestighinzu, presse, spinnicu | ctr. descuidu, ispinnicu Frasi tue no as pinnicu de valoldia peruna (A.Paba)◊ ca isco cantu l'amas intendho su pinnicu chi as ◊ mi che cherzo bogare custu pinnicu ◊ tene pinnicu de ghirare, no mi fetas iscrere! ◊ si est cuntentu est fora de pinnicu ◊ su pinnicu de torrare in Sardigna no mi che est isparidu ◊ a ti ndh'intrat de pinnicu!… Etimo srd. Traduzioni Francese empressement Inglese promptness Spagnolo apremio, prisa Italiano sollecitùdine Tedesco Eifrigkeit.

prèssa 1 , nf, nm: presse, pressi Definizione bisóngiu de acoitare, de no istentare, de no pèrdere tempus, manera de fàere a sa lestra, in paga ora, fintzes pentzamentu, idea o ispédhiu de fàere lestros, de coitare / min. pressixedha, nau mescamente in su sensu de p. manna, meda, tropu Sinonimi e contrari acaloramentu, acoitamentu, coidade / cdh. prissichina, ttrs. imprissamentu Modi di dire csn: leàresi p. = tènnere presse; de pressi, in presse (debressi, impresse), in presses = deretu, coitendhe; èssere impresse = impressidu, tènnere coidadu meda, faghindhe a sa lestra; pònnere p. a unu = apretare, dimandhare de o obbrigàrelu a fàghere lestru, coitendhe, luego; a presse = de innòi a unu pagu, chentza istentare, luegus; pressis pressis = de inoghe a un'iscuta, de inoghe a pagu Frasi tenzo presse de arare ca sinono sa terra si che intostat ◊ aisti presse e ti ndhe ses andhadu ◊ eh, una pressixedha chi tenit!…◊ no ti pighit su pressi! ◊ za no ti bochit sa presse, a tie, irmasionadu! ◊ Pepe, sa presse la deves lassare: no podes sendhe topu andhare a fua! (R.Marras)◊ ti at a bociri sa pressi… paris unu tostoinu trebiu! ◊ dèu no pòngiu pressi ◊ pòneli presse, ca sinono si la leat a lecuancas! ◊ don Moritu puru già podet fàghere piús in pressa! ◊ bae, si tenes presse coladiche! 2. a presse tocat a binnennare ca sa ua est cota ◊ faghe impresse, che si mai ndhe apas fatu! ◊ mancari impresse sia, un'iscuta mi apo a sere Cognomi e Proverbi prb: chini errat po sa pressi si pentit bèni addàsiu Etimo ltn. presse Traduzioni Francese hâte Inglese hurry Spagnolo prisa Italiano frétta Tedesco Eile.

remenàre , vrb: reminare, riminare Definizione giàresi a fàere, mòvere, andhare in crica de fàere, cricare de coitare, pònnere contivígiu po fàere sa cosa Sinonimi e contrari apichiare, atoliare, ghilghisare, impiciai, impressighinire, isbrigai, isvirghinzare, reminire, spodhai Frasi solu daghi s'arrejonu che torreit a su carvone resesseit a si reminare in su de nàrrere e a ispiegare pilu pilu comente si faghiat ◊ mi frimmo e bido duos reminendhe de si acostare a nois in disizu ◊ faghiant sas laoreras a su rémina rema cun fadiga (Grolle)◊ chin su casifítziu prenu si deviat reminare ◊ li fit assénnita chin su chicaju e si no si fit reminata a nche brincare sa gianna l'aiat sinnata male Traduzioni Francese se dépêcher, s'appliquer Inglese to devote oneself, to hurry up Spagnolo darse prisa, entregarse Italiano sbrigarsi, impegnarsi Tedesco sich bemühen.

remínu , nm: riminu Definizione genia de ibertu, lestresa, coidau chi si ponet po fàere sa cosa, a bortas fintzes tropu Sinonimi e contrari coidade, coidu, impenza, oloidura, pressi, tarea / furighedha Etimo srd. Traduzioni Francese hâte, sollicitude, zèle Inglese care, engagement Spagnolo prisa, urgencia, cuidado Italiano premura, sollecitùdine, impégno Tedesco Eile, Raschheit, Eifer.

«« Cerca di nuovo