casucótu , nm: casugotu 1 Definizione una genia de erba: orchidea aresti; prus che àteru su pl., is casucotus, funt is càrigas, màncias de diferente colore chi si formant in is cambas aparadas meda nudas a su fogu Sinonimi e contrari tubaridúbari 2. tocat a illichidire, no faet a abbarrare a fàere casu cotu pata a fogu! Terminologia scientifica rba, Anacamptis longicornu, Dactylorhiza maculata, Anacamptis morio Etimo srd. Traduzioni Francese orchis à long éperon, orchis bouffon Inglese wild orchis, green-winged orchid Spagnolo especies de orquídeas Italiano orchide cornuta, concòrdia Tedesco geflecktes Knabenkraut, Kleine Knabenkraut.

cerexiabbúrda , nf Definizione una genia de cheréssia areste, mata (manna) e frutu Sinonimi e contrari cariasambriaga, ghinda Terminologia scientifica mtm, Prunus avium Traduzioni Francese merisier Inglese wild cherry Spagnolo cerezo silvestre Italiano ciliègia bisciolina Tedesco Vogelkirsche.

cogótzula , nf: cugúciula, cugútzua, cugútzula Definizione sa cranciofedha de su gureu de campu o cardu gureu, e totu su fundhu puru; fintzes cosighedha de nudha, de pagu contu Sinonimi e contrari cugutza*, pubúntzula / bardueru, cardueru, cardugureu Frasi sa cogótzula a segundis de comenti dha papas ti fait sa buca sciuga sciuga 2. no balit una cugútzula, cussu caboni! ◊ po ciorbedhu, cussu portat folla de cugútzula!… Terminologia scientifica rbr, rbz Traduzioni Francese artichaut sauvage Inglese wild artichoke Spagnolo alcachofa silvestre Italiano carciòfo selvàtico Tedesco spanische Artischocke.

concabbírdi , nf: conchidre, conchirde Definizione genia de anade areste, anadi conca birdi o anade reale Sinonimi e contrari bertigatza, cracaciola, testirde Terminologia scientifica pzn, anas platyrhynchos Etimo srd. Traduzioni Francese canard souchet Inglese wild duck Spagnolo pato Italiano germano reale Tedesco Stockente.

cracaciòla , nf: cracaxola Definizione genia de anade areste, anadi conca birdi o anade reale Sinonimi e contrari bertigatza, concabbirdi, testirde Frasi arribbant alliscinendi unas cantu cracaxolas chi si ghetant apalas de is tramatzus Terminologia scientifica pzn, anas platyrhynchos Etimo srd. Traduzioni Francese colvert Inglese wild duck Spagnolo pato Italiano germano reale Tedesco Stockente.

cucútza , nf: culcuta, curcuta, cuscuta Definizione genia de erba chi faet a cambu longu, prus che àteru istérriu, grussu, a fògias mannas meda e unu pagu ispinosas a sa parte de asuta: faet duas genias de frores grogos (unu fémina e unu mascu bonu a còere) e una genia de frutu longhitu, grussu, o tundhu, prenu, totu prupa, de papare cotu (ma dhue at calidades chi faent mannas, sicant e faent unu corgiolu grussu e tostau e imboidadas serbint fintzes a istrégiu chi narant tzuca); in cobertantza, ómine pitichedhu, bagatu Sinonimi e contrari carabassa, colcorígia Cognomi e Proverbi smb: Cucuzza Terminologia scientifica rbzc Etimo ltn. *cucutia Traduzioni Francese courgette Inglese wild artichoke Spagnolo calabaza Italiano zucchétta Tedesco Gartenkürbis.

cudúdha , nf Definizione una calidade de cicória areste, bona de papare (sa chima) Sinonimi e contrari chimedha, cugúdula, mammaluca 1, pabantzolu, sirubabantzolu Terminologia scientifica rba, Hyoseris radiata Traduzioni Francese hyoséride rayonnante Inglese wild chicory Spagnolo estrella Italiano trinciatèlla Tedesco wilde Zichorie.

elbabbaròna , nf Definizione amenta de santa Maria, de santa Sofia: genia de erba fragosa meda chi faet in is montes artos, a fògias minudedhedhas e ramigiolos fines, a tupighedha bàscia, istérria, bona po cundhimentu e impreada fintzes po cura Sinonimi e contrari armidha, nuscadore Terminologia scientifica cndh, Thymus serpyllum Traduzioni Francese serpolet Inglese wild thyme Spagnolo serpol, serpillo Italiano serpillo Tedesco Sandthymian, Quendel.

erbavérrina , nf Definizione erba de ferru (po sa canna forte) o fintzes erba de àcua (ca creschet in logu friscu): est una genia de lógiu chi narant puru cannajoni cambas longas, cannajoni de cresuri Sinonimi e contrari erbagràbina 2 / ttrs. firuvenu Terminologia scientifica rba, Oryzopsis miliacea Etimo srd. Traduzioni Francese millet sauvage Inglese wild millet Spagnolo triguera Italiano mìglio selvàtico Tedesco Steinhirse.

eremídu , pps, agt Definizione de eremire; nau de su logu, chi est totu abbandhonau, lassau a su chi dhue bolet crèschere Sinonimi e contrari arimitu, irbandhonadu 2. est unu buscu eremidu ◊ s'oriolu de si agatare solu solu in cussa bidha eremida ndhe li carreit su disisperu Traduzioni Francese sauvage Inglese wild Spagnolo yermo Italiano selvàggio Tedesco wild.

eremíre , vrb Definizione arestare, nau de logu lassau in abbandhonu, chentza contivigiau, o de unu buschedu Sinonimi e contrari abriare, aferare, agrestare, imbastardai, imburdiri Traduzioni Francese rendre sauvage Inglese to make wild Spagnolo yermar Italiano inselvatichire Tedesco verwildern.

faràstigu , agt, nm, nf: foràstia, foràstigu, foràstiu Definizione coment'e calidade, chi est areste, chi no est cosa prantada, chi no est tenta contu; genia de erba a cannàile longu, in terra, a fògias mannas largas, chi in s’istade faet unu frutu mannu meda, tundhu o unu pagu longu, a còrgia grussa, orrúbiu in mesu candho est cotu e abbosu meda: melone foràstiu Sinonimi e contrari agreste, buldu / pateca, síndia Frasi mi est capitau de ai bistu unu foràstiu chi si no fut chimmanta chilus fortzis dhus superàt! Terminologia scientifica rbzc, frt, Citrullus lanatus Etimo ltn. *forasticus Traduzioni Francese sauvage, pastèque Inglese wild, watermelon Spagnolo salvaje, silvestre, sandía Italiano selvàtico, angùria Tedesco wild, Wassermelone, Arbuse, Zitrulle.

gioríca , nf: (sa g. = saxoríca) Definizione una calidade pitica de sàlvia de campu Sinonimi e contrari lucajabitica, salviedha Terminologia scientifica rba, Salvia verbenaca Traduzioni Francese sauge verveine, variété de sauge Inglese wild sage Spagnolo gallocresta Italiano chiarèlla minóre Tedesco eine Wiesensalbeisorte.

lullumàlu , nm Definizione genia de erba, sa calidade peus de is lògios ca su granu chi faet est toscosu Sinonimi e contrari allorgiumalu, giodhu 1 Terminologia scientifica rba, Lolium temulentum Traduzioni Francese ivraie Inglese wild rice Spagnolo cizaña Italiano zizzània Tedesco Taumellolch.

mufròne, mufròni , nm, agt: murvone, murvoni, muvlone, muvrone, muvroni Definizione unu de is animales arestes chi méngius distinghent sa Sardigna (impare a sa Córsica), de ue si est ispainau in àteros logos: est una genia de brebè in colore de castàngia craru, orrubiastu, po su prus múdula sa fémina, a corros grussos e atrotigaos su mascu, pilosu meda ma no lanosu coment'e is brebès; nau de ccn., chi tenet naturale malu, arestosu / sa fémina: mugra, bítara; su fedu: anzone muroninu, bitu Sinonimi e contrari mugrone* / agrestosu, mudurcu, murvonassu 2. genti murvona o pronta a incirdinai su coru e intostai is sentidus no nd'at mai nàsciu in bidha ◊ fiat un'ómini rústicu e murvoni Terminologia scientifica anra, ovis ammon musimon Traduzioni Francese mouflon Inglese mouflon, wild sheep Spagnolo musmón, muflón Italiano muflóne Tedesco Mufflon, Muffelwild, Muffel.

mugróne , nm: murgone, murone Definizione unu de is animales arestes chi méngius distinghent sa Sardigna (e sa Córsica), de ue si est ispainau in àteros logos: est una genia de brebè in colore de castàngia craru, orrubiastu, po su prus múdula sa fémina, a corros grussos e atrotigaos su mascu, pilosu meda ma no lanosu coment'e is brebès / sa fémina: mugra, bítara; su fedu: anzone muroninu, bitu; murone de bàrdia = su murone chi andhat addainanti e daet atentu pro totu su fiotu: nadu de unu, chi istat ora meda frimmu ritzu, coment'e oretendhe; murone abbandhitadu = su chi sos àteros che catzant a un'ala Sinonimi e contrari mufrone Frasi babbu mi vatuat a inoche a bídere chervos e mugrones ◊ istat solu solu arestadu che murone ◊ allargu dai caminu inue passat murone, no bos det sa corramenta! Cognomi e Proverbi smb: Murone, Muroni Terminologia scientifica anar, ovis ammon musimon Etimo srdn. Traduzioni Francese mouflon Inglese mouflon, wild sheep Spagnolo musmón, muflón Italiano muflóne Tedesco Mufflon, Muffelwild, Muffel.

olibédhu , nm: oliedhu, olivedhu, ulibedhu Definizione su frutu chi faet s'ogiastu, coment'e olia pitichedhedha, ma dhu narant fintzes a sa mata e a sa fògia de s'olia Frasi si su mere l'aiat innestadu, cust'ozastru no fit istadu goi batindhe galu oliedhu! ◊ de s'oliedhu faint is ollus santus Etimo srd. Traduzioni Francese drupe de l'olivâtre Inglese wild olive drupe Spagnolo drupa Italiano drupa dell'olivastro Tedesco Steinfrucht des Oleasters

piàstu , nm: piraltu, pirastru, pirastu Definizione mata totu ispinosa (a ispinas grussas e longas) e frutu (upm) areste, una genia de pira pitichedhedha tundhita e asciuta, pedrosa (faet a dha papare candho est fata, unu pagu in colore de castàngia, a matza niedha, ca cherfa arreschet in su gúturu): est sa linna chi s'innestat a pira / favedhare a pirastru piriferchi = a brétiu Sinonimi e contrari piredhu / pirastrolu, piroi Frasi si si che sicat cussa inferchidura restas unu pirastru ismutzurradu! (Cubeddu)◊ lea una cuba de chelcu o de piraltu: si la pienas de binu gualtu mantenet su difetu fin'a moltu (Piras) 2. no apubu nudha, sa vista mi est cumentzendi a mancai: su nai ca portau is ogus che pirastu de monti! ◊ su pirastru est una frútora obescosa ◊ su pirastru como est cherfu, birde che a sa prunischedha Cognomi e Proverbi smb: Pirastru, Pirastu Terminologia scientifica mt, Pyrus spinosa Etimo ltn. pirastru(m) Traduzioni Francese poirier sauvage Inglese wild pear (tree) Spagnolo peral silvestre Italiano perastro Tedesco Holzbirne.

pocràbu , nm: polcabru, polciavru, polcrabu, porcalvu, porcapru, porcavru, porcrabu, porcrapu, procalvu, procau Definizione porcu de silba, areste o àvrinu Sinonimi e contrari sibroni / cdh. polcavru, ttrs. purcavru Frasi sos ogros li lughiant che ojos de procalvu ◊ sos porcalvos sunt atudhados ◊ s'intendhiat sa rebbómbida de sos órchidos de sos porcabros ◊ benzeit a Bidhavraigada a catza de porcabros ◊ est proibbidu a catzare procaos, lèperes e cunillos Terminologia scientifica anar, sus scrofa meridionalis Etimo ltn. porcu(m) apru(m) Traduzioni Francese sanglier Inglese wild boar Spagnolo jabalí Italiano cinghiale Tedesco Wildschwein.

prunigèdha , nf, nm: pruniscedha, prunischedha, prunischedhu, prunisedha, prunissedha, prunixedha, prunixedhu Definizione (mata e frutu) genia de pruna areste, chi faet a tupighedhas a crispione, arrasposas, totu ispina longa e bogat una genia de pruna pitichedhedha, a pibionedhu, de colore asulu càrrigu candho est cota Sinonimi e contrari annàgiu, priuschedha, prunatzonca, pronitza / ttrs. prunitzedha Frasi immoi no seus fuedhendu de prunixedha e ni de corastidha ◊ s'àinu che passat friga friga de molas de prunischedha ◊ sunt matas bàscias sa murta, su prunixedhu, su murdegu ◊ prunixedha e piricocu dhoi at in bidha mia Terminologia scientifica mt, Prunus spinosa Etimo srd. Traduzioni Francese prunellier Inglese wild plum tree Spagnolo endrino Italiano prugno selvàtico Tedesco Schlehbusch.

«« Cerca di nuovo