abbramíre, abbramíri , vrb: abbremiri Definizione disigiare, bòllere cun gana o volontade manna, forte Sinonimi e contrari abbramai, desizare Etimo srd. Traduzioni Francese convoiter, désirer ardemment Inglese to long for Spagnolo codiciar Italiano bramare Tedesco herbeisehnen.

aillàdru, aillàgru, aillàrgu, aillàrigu , avb: allalgu, allàrghiu, allargu, illagru Definizione a in largu, in logu o tretu atesu Sinonimi e contrari aistesu, allarghitu, atesu / cdh. allongaredhu | ctr. acanta, acurtzu, afúndhiu Frasi no fiat aillargu meda ◊ no as a bolli chi fillu tuu si ndi andit a terra frima aillàrigu de nosu?! ◊ fut aillargu de su meri ◊ allargu dae me, musas metzanas! ◊ tèneti allàrghiu de sas atziones malas! Etimo srd. Traduzioni Francese loin Inglese long away Spagnolo lejos Italiano lontano Tedesco weit.

ammarturàe, ammarturài, ammarturàre , vrb: ammarturiai, ammarturiare, marturare Definizione orrúere a malàidu a tempos longos, màrtire, chentza ndhe pòdere sanare; nau cun arrennegu, abbarrare a tropu in letu, istare sèmpere crocau, chentza trebballare Sinonimi e contrari irmalaidare Frasi nos diamus ammarturiare labandhe a modhe in su ribu! ◊ aite isto in su letu, a mi ammarturare peus?! ◊ no si podiat movi poita de otu annus si fut ammarturau 2. at fatu su letu e si nc'est ammarturada! Etimo srd. Traduzioni Francese demeurer infirme Inglese to fall ill for a long time Spagnolo enfermar de forma crónica Italiano ammalarsi a lungo Tedesco lange erkranken.

apedhiàe, apedhiài , vrb Definizione disigiare meda, forte, àere a disígiu; istare abbetiandho chentza mancu tènnere arrexone Sinonimi e contrari apilliare, apitare, ispedhiai, pelliai Frasi si mi apédhias ti basu! Traduzioni Francese désirer ardemment Inglese to long for Spagnolo codiciar Italiano bramare Tedesco begehren.

cannaínza, cannaínzu , nf, nm, agt Definizione cosa a usu de fune, su cambu longu longu e fine de unas cantu erbas (es.: pisu, intretzu, mimira, fintzes pigionàciu), ma podet èssere fintzes una fune fine; nau de ccn., artu meda e iscarritzinu, istrígili (e dhu narant de animales puru) Sinonimi e contrari cannàile, sirba / giangalloi, iscalandrone Frasi cannainzu meda at fatu su basolu, ma basolu pagu! ◊ apo intritzatu cannainzas fatas de zuncu 2. za ndhe at fatu de cannainzu, cussu zòvanu: no colat in za zanna de cantu est artu! 3. bi aiat unu fiotu de fiados cannainzos Traduzioni Francese tige mince et très longue Inglese very long and thin stalk Spagnolo tallo sutil y largo Italiano stèlo o fusto lianóso, sottile e mólto lungo Tedesco langer und schmaler Stiel.

cubíre , vrb: cupire Definizione disigiare meda, forte Sinonimi e contrari aputzare, cúbere, disigiai Frasi dego m'isto a murmutu cupindhe bona fortuna ◊ innantis fis a lèpores e pudhas e como ses cupinne finas su serione de sa chipudha! ◊ ite semus cupindhe in custu tzecu andhare nostru? ◊ tandho ant a mòvere sos chi su ballu tundhu ant cubidu 2. l'isco chi candho cubis sa trasferta sa mesada ti dat aficu lanzu (P.Giudice Marras)◊ sunt umbras cubidas in giuntas de terra Cognomi e Proverbi prb: chie at facultade no cubit su pane Etimo ltn. cupire Traduzioni Francese convoiter Inglese to long for Spagnolo codiciar Italiano bramare Tedesco herbeisehnen.

demèda , avb Definizione de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Sinonimi e contrari daora Frasi demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Etimo srd. Traduzioni Francese il y a beaucoup de temps Inglese a long time ago Spagnolo desde mucho Italiano da mólto tèmpo fa Tedesco längst, seit langer Zeit.

incambionàda , nf Definizione passu longu, camminandho a sa lestra Sinonimi e contrari ispalioncada, ispassiotada, sperroncu, sperruncada / ttr. iparangada Frasi fit caminendhe a incambionadas mannas: depiat tènnere presse Etimo srd. Traduzioni Francese grand pas Inglese long step Spagnolo zancada Italiano passo lungo Tedesco langer Schritt.

iscrèdere , vrb: iscrèere, iscrètere, iscrèiri, iscrere, scrèiri Definizione prnl., lassare o acabbare de crèdere, no crèdere prus a sa cosa chi unu est ibertandho, no crèdere ca si biet sa cosa comente est / pps. iscréditu, iscréitu, iscrétidu, iscrétiu / iscrei a unu = fai a manera chi no pentzit prus a sa cosa chi fiat abetendi Sinonimi e contrari disaprensionai, discrèiri Frasi mi fia iscreindhe candho apo bidu chi fizis istentendhe ◊ bah, dèu mi ndi andu, ca madiru miu si at a èssiri giai iscrétiu! ◊ aspetamus galu, ca mancari siat tardu no est ora de iscrèdere ◊ passeit unu bellu pagu de tempus e incumintzeit a s'iscrètere ◊ su mardiedu si depit portai aillargu de is angionis istitaus po si nd'iscrei 2. dónnia tantu mannant a calicunu a s'iscrèere, a preguntare, a ischire sas intentziones de cudhos malintrannados 3. cussa est cosa chi naraus a is piciochedhus po ndi dhus iscrei de bolli benni a Castedhu! Etimo srd. Traduzioni Francese ne plus attendre après avoir vainement attendu Inglese to give up weating vainly (after a long time) Spagnolo descreer Italiano sméttere di aspettare dópo aver attéso invano Tedesco nach einer langen Wartezeit, das Warten ablassen.

ispedhiài , vrb: spedhiae Definizione disigiare meda, àere a disígiu, apílliu mannu de calecuna cosa o de ccn. Sinonimi e contrari apedhiae, desizare, renchènnere Frasi portamí su pipiu a dhu biri, ca m'ispédhiat! ◊ funt binti annus chi ammancu e is de domu m'ispédhiant! 2. torrau a innòi ses: m'ispedhiàst puru, lah, ca tanti ses pécula bella!… Etimo srd. Traduzioni Francese désirer ardemment Inglese to long for Spagnolo anhelar, codiciar Italiano bramare, desiderare forteménte Tedesco begehren.

lóngu , agt, nm Definizione nau de cosa, chi misurat meda o fintzes prus de cantu serbit in su sensu de unu filu, de una filada; nau de tempus, chi durat o chi paret meda; nau de animale, su pl. parte de su matzàmene, su fodhale, fintzes totu s'istentina; nau de unu po comente faet, chi est pagu lestru / min. longhitu Sinonimi e contrari | ctr. crúciu Modi di dire csn: l. che su mese de maju = chi parit de no acabbai prus; segaresiche curtzos e longos = (nau in cobertantza de s'ómini) segaisindi totu sa natura; andai a l. = tirare a longas, tzirigheltare, istare tropu tempus cun carchi chistione chentza ndhe atuliare; pònnere de l. = a manera de resurtare de su matessi betu sa longària de duas cosas, de su chi si ponet e de su logu inue si ponet e gai; male de su l. = male a istentinas; brodu l. = de pagu sustàssia, isabbisabbi; èssiri longu fuedhendi = istare a illériu nendhe fintzas cosas chi si podent lassare Frasi s'abe reina est piús longhita ◊ cantu fit longu fit ladu, rutu in terra ◊ ponide su bancu de longu, ca de rugadis no cabet! ◊ no si podet istare a tempos longos ispetendhe! ◊ coitade ca su caminu de fàghere est longu! Cognomi e Proverbi smb: Longu Etimo ltn. longus Traduzioni Francese long Inglese long Spagnolo largo Italiano lungo Tedesco lang.

magiadòrza , nf: mazadolza, mazadòrgia, mazadorja, mazadorza Definizione frucone o pértiga de linna (fintzes canna) longa meda e fine po ndhe iscúdere o betare olia, nughe, landhe e cosas deasi de una mata, po dha fàere orrúere e pòdere arregòllere de terra Sinonimi e contrari béltiga, càrvia Frasi a sa landhe de sos ratos altos sa mazadorza no bi arrivit ◊ si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, chimas, truncu e corza, e si benzo cun sa mazadorza ti ndhe beto su frutu ’e s'àter'annu! (Còntene) Etimo srd. Traduzioni Francese gaule Inglese long pole Spagnolo vara Italiano bàcchio Tedesco Stange, langer Stock zum Nüsse-Oliven-Mandel usw. abschlagen.

marturàre , vrb: ammarturai*, marturiai, marturiare Definizione orrúere a malàidu a tempos longos, màrture, chentza ndhe pòdere sanare; sufrire meda, che màrture, guastare, fintzes fàere sufrire o penare Sinonimi e contrari irmalaidare / allizare / trumentai | ctr. sanai / bodire, gosai Frasi a isse lu martúriat su dolore ◊ gighiat sos ojos marturiados de su piantu ◊ tenet una fiza tunconida, marturiada in sa carena barant'annos ◊ sa Sardigna est marturiada de s'isfrutamentu 2. custa prantaza cheret prantada prima chi si martúriet de su totu 3. iscominigaus, no isceis comente marturiai is pòberos?! Traduzioni Francese souffrir Inglese to suffer a long sickness (from) Spagnolo enfermar, sufrir mucho Italiano patire, soffrire a lungo per malattìa Tedesco leiden.

spitiolài , vrb Definizione sonare su pitiolu, sa sonàgia Sinonimi e contrari pitiolai Frasi is tallus spitiolant beulendi in is tancas ◊ seu spitiolendi is crais Etimo srd. Traduzioni Francese carillonner Inglese to ring long and loudly Spagnolo tocar fuerte el timbre Italiano scampanellare Tedesco lang und heftig läuten.

tracàza , nf Definizione chistionu a isciolóriu, chentza contu e chentza cabu Sinonimi e contrari iscantarúmene Traduzioni Francese propos dénués de fondement Inglese long and idle talk Spagnolo parrafada, discurso vano Italiano discórso lungo, inùtile e sènza fondaménto Tedesco lange, unnütze Rede.

«« Cerca di nuovo