apuría, apurída , nf Definizione su èssere apuridos, cosa chi faet apurire Sinonimi e contrari aprentu, apurimentu, apuru / aprentu, apretura, perículu Frasi sa mente in sos afannos est dutora, la faghet s'apuria intraniada (P.Casu)◊ si l'at bida s'apurida!… Etimo srd. Traduzioni Francese harcèlement Inglese heavy nuisance Spagnolo molestia grande Italiano molèstia prolungata, eccessiva Tedesco Qual.

gràe , agt: grai, grave Definizione nau de cosa, chi pesat meda, o fintzes chi costat meda coment'e trebballu, patimentu o àteru; si podet nàrrere fintzes de cumportamentu / min. graitu = unu pagu grae, graixedhu (= unu pagu grae, grae meda) Sinonimi e contrari greu, pesante, pesosu, pesudu, troposu / infadosu / séliu | ctr. lébiu Modi di dire csn: èssiri grai de origas (nadu de unu) = chi est de mal'intesa, chi no iscurtat, o fintzas chi est surdu; sonnu grai = meda, de no s'ischidare pro intèndhere cosa; èssiri a grai = càrrigu, barriadu; parai sa tella a grai = male, chi no bi isparat candho s'animale si ndhe leat su papu Frasi e chini dha movit sa carrada prena? est grai, balla! ◊ no ti at a èssere grai a cumprèndhere poite semus riunitos ◊ tue ses una pessone grave che tronu ◊ sa maladia l'at leadu a grae 2. custa betzesa est semper piús grae e mi pesat meda 3. gei ses grai, de origas: una barrina bella!…◊ no dhu bis ca seu a grai, ca portu sa genna a codhu?! Etimo ltn. gravis, -e Traduzioni Francese lourd Inglese heavy Spagnolo pesado Italiano pesante, gravóso Tedesco schwer, beschwerlich, langweilig.

ingraíe , vrb: ingraire, ingrairi Definizione fàere prus pesosu, prus grae, aciúnghere pesu; fintzes istare peus de salude Sinonimi e contrari aggravae, impeorai, ingrajai, ingraonzare | ctr. illezerigare Frasi muzere mia si est ingraida ◊ prus ses ingraendi e prus ses timorosa! ◊ su coro meu como si est ingraidu Etimo srd. Traduzioni Francese alourdir Inglese to make heavy Spagnolo recargar Italiano appesantire Tedesco belasten, schwer machen.

ingrajài , vrb Definizione essire grae, pesosu, pèrdere s'abbilesa de si mòvere po immarritzone, maladia, becesa (e fintzes improssimare) Sinonimi e contrari ingraie, ingraonzare / ingrabidare Frasi certas curas ingrajant su mali ◊ sa malaria est ingrajendi 2. passaus pagus mesis de su primu fillu est torra ingrajara Etimo srd. Traduzioni Francese s'alourdir Inglese to become heavy Spagnolo volverse pesado, torpe Italiano diventare pesante Tedesco schwerer werden.

istrampàda , nf: istrempata, istrumpada, strumpada Definizione orrutòrgia mala a terra, de artu e a cropu; fintzes betada a terra fata apostadamente (a giogu); cropu forte, atzapulada a ccn. logu Sinonimi e contrari addràbbulu, addrobbulada, arratroxa, arruta, ijonada, irdobboinada, iscorjada, isdobbinada, istràmpida, sciotada / cdh. strampata / istrumpa / atapada Modi di dire csn: giogare, gherrare a istrampadas = giogai, gherrai a istrumpas; fàghere o pònnere cosa a istrumpada = a istràmpidu Frasi a s'umbra tua t'irroches fatendhe deo s'abbaidada… dias un'istrampada chi da'inie no ti toches! ◊ s'istrampada chi damus nos bàrriat de fangu ◊ est camminandhe a piotu a piotu pro no dare carchi istrampada 2. fint giogos de gioventude, a ghintadas e a s'istrampada, pro bogare balentia ◊ su fiascu no lu ponzas a istrumpada, ca est fridu! 3. su barconitu fit totu iscancaredhatu dae sas istrempatas de su ventu Etimo srd. Traduzioni Francese chute Inglese heavy fall Spagnolo caída, desplome Italiano stramazzata Tedesco Fall.

pastéri , agt, nm Definizione chi o chie papat meda, ma nau pruschetotu in su sensu de bòllere tropu, totu issu / èssere cafudu e p. = zúghere bentre manna e… manigare meda Sinonimi e contrari allambridu, allupidu, bentranu, inguglionalzu, iscorpargiau, livone, mangiufoni, sassagoni, sgalluponi, tuvonarxu Frasi pasterone, ti màndhigas un'armentu! ◊ su corvu e s'unturzu sunt ambos pasteris: s'isméntigant in d-unu corpus mortu! ◊ e ite sos pasteris si podiant… continu fint istados sempre in gherra pro lu pòdere otènnere unu sartu! ◊ ita cani pasteri chi est su miu!… Etimo srd. Traduzioni Francese gros mangeur Inglese heavy eater Spagnolo comilón Italiano mangióne Tedesco Fresser, Vielfraß.

pesósu , agt Definizione nau de cosa, chi pesat meda, o fintzes chi costat meda coment'e trebballu, patimentu o àteru, o fintzes chi ofendhet Sinonimi e contrari grae, greu, pesante, pesudu | ctr. lébiu Frasi camino cun passu pesosu ◊ est pesosu che piumbu soltu ◊ sissi, gei dh'apu biu cun d-una gruxi pesosa! 2. si m'iscapas peràulas pesosas ti refàcio e ti naro àteras cosas! Etimo srd. Traduzioni Francese lourd Inglese heavy Spagnolo pesado Italiano pesante, grave Tedesco schwer.

sassagòni , agt, nm: satzagoni Definizione chi o chie papat meda, a tropu, costumat a si tzatzare tropu Sinonimi e contrari allupidu, bentranu, brentaritu, ingrofonadore, inguglione, livone, lupru, mandhigone, pasteri, sgalluponi, tuvidore, tuvonarxu Frasi cussu satzagoni portat sa brenti che cadinu isfundau! ◊ papa, papa, sassagoni: cenadindi! Etimo srd. Traduzioni Francese gros mangeur Inglese heavy eater Spagnolo tragón Italiano mangióne Tedesco Vielfraß.

sciotàda , nf: isciotada* Definizione orruta a terra a iscutuladura, a cropu / donai una s. a terra Sinonimi e contrari arratroxa, atzapulada, dobbo 1, dubba, iscartinada, istrampada, tóbbida Traduzioni Francese chute, bruit sourd Inglese heavy fall Spagnolo batacazo Italiano stramazzata, tónfo Tedesco Fall, Sturz.

scrantiàda , nf Definizione orruta mala Sinonimi e contrari alliscinada, fuzida, iscartinada, iscradiada, liscigada Etimo srd. Traduzioni Francese mauvaise chute Inglese heavy fall Spagnolo costalada Italiano caduta rovinósa Tedesco heftiger Sturz.

tregonàda , nf Definizione iscutulada de abba, próina manna Sinonimi e contrari abbisciada, abbísciu, bírrida, dallúviu, defúgliu, pióida, strasura Frasi isérghidu est che grodhe in su padente in cudha note iscura e chena luna a tregonadas de abba e nie e bentu (L.Marteddu) Traduzioni Francese averse Inglese heavy shower Spagnolo chaparrón Italiano rovèscio Tedesco Schauer.

tropósu , agt Definizione chi est tropu grae, pesat tropu, nau fintzes de dolore, afrigimentu, de fortza a tropu Sinonimi e contrari grae, pesosu, pesudu / càdriu, fruscu 1 | ctr. lébiu 2. custa pena est troposa ◊ sos abbusos chi at fatu sunt troposos ◊ s'abba potet èssere neta o bruta, firma o currente, selena o troposa Etimo srd. Traduzioni Francese lourd, pesant, dur Inglese heavy Spagnolo pesado, gravoso Italiano pesante, grève, gravóso Tedesco schwer, schmerzlich.

«« Cerca di nuovo