aconcàda , nf: aconcara, aconchiada Definizione decisione o cosa chi si faet chentza dhue istare pentzandho meda meda, mescamente si est cosa de importu o chi costat, ma fintzes decisione chi costat meda e arrechedet sacrifíciu mannu; cosa chi benit a conca; fintzes atumbada cun sa conca Sinonimi e contrari aconcu, acucada, ancada, ciancarronada, isconcata, isconchinada, meleda / cdh. acuncata Modi di dire csn: fàghere s'aconcada, fàghere aconcadas = pigai decisionis atrivias; aconcada maca = detzisione leada a sa maconatza, pro cosa grave Frasi si unu faiat s'aconcara de cambiai sa moda, depiat atzetai de dhu nàrriri ca si fiat ammachiendi ◊ no ndhe fetas de aconcadas macas, ca ti ndhe as a impudare! ◊ già l'apo fata bella s'aconcada, pro una bolta chi mi bi so postu, a bogare sa limba! ◊ at fatu s'aconcada de leare cussa tanca, ma no fit a tretu de lu poder fàghere 2. custos festamentos, cun d-un'aconcada de presuntzione, no totu mi ndhe los irmenticabo 3. su sirboni dhi fiat asuba…, dhu mossiàt, dhi ghetàt aconcadas cun is sannas Etimo srd. Traduzioni Francese étourderie Inglese heedlessness Spagnolo disparate, barbaridad Italiano sventatézza, decisióne grave, azzardo Tedesco Leichtsinn, schwere Entscheidung, Wagnis.

allúta , nf Definizione su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu Sinonimi e contrari acispada, aframata, alluchetada, allumada, tenta / apretu, arriscu Frasi s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi) 2. si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra! Etimo srd. Traduzioni Francese flambée Inglese serious danger, burst of flame Spagnolo llamarada, peligro Italiano fiammata, grave perìcolo Tedesco Flamme, große Gefahr.

arrecàtu 1 , nm Definizione genia de duda, de duritu, de delicadesa Sinonimi e contrari arrechetu, recatamentu Frasi su dotori at abertu s'enna cun arrecatu Etimo spn. recato Traduzioni Francese tenue sérieuse Inglese grave expression Spagnolo recato Italiano contégno grave Tedesco würdevolles Benehmen.

descuídu , nm: discódiu, discóidu, discoiru, discuidu, discúidu, discúitu Definizione su lassare is cosas a trascuru, chentza fatas, su tirare a longas po pagu incuru Sinonimi e contrari abbandhonu, disamparu, discodiau, scabudu, scoidu, trascura, trascuràntzia / cdh. scuntivíciu | ctr. coidade, contibizu, presse Frasi si morjo goi est discódiu meu ◊ ancu ti si ponzat su discódiu! ◊ dae culpa de su discóidu apo fatu in debbadas su caminu ◊ apo pérdidu sa missa pro discúidu 2. su discódiu no fit debbadas si su fizu no fit galu torrau! Cognomi e Proverbi prb: su discóidu est cumpanzu de sa malasorte Etimo spn. Traduzioni Francese négligence coutumière Inglese shabbyness Spagnolo descuido Italiano trascuratézza, grave negligènza Tedesco Nachlässigkeit.

detelmínu , nm: determinu Definizione decisione manna e grave chi si leat, no sèmpere a conca sintzilla ma agiummai coment’e efetu de una fortza, po s'arrennegu Sinonimi e contrari detzisione, idea, resignu / acucada / cdh. ditilminu Modi di dire csn: bènnere determinu de… = bènniri (a conca) s'idea de…; leare d. = detzídere Frasi lassa onzi determinu, no ndhe fetas grave maladia! ◊ iant pigau e iant fatu su determinu de dhi donai is piciocus ◊ bidindhe su dannu chi mi at fatu mi at bénnidu determinos de lu leare a corpos! ◊ sos parentes ti ant presu su ligatzu pro giambare determinos ◊ su cristianu podet fàghere su determinu sou, no est che a sos animales ◊ cussu est tostorrudu, no faghet si no su determinu sou ◊ torrade, Sardos, cun determinu a bos impossessare de sa terra sarda! ◊ li at bénnidu determinu de cambiare bidha ◊ babbu meu iat fatu determinu de mi fàere andhare a iscola Etimo srd. Traduzioni Francese résolution, lourde résolution Inglese resolution Spagnolo resolución Italiano risoluzióne, decisióne grave, risolutézza Tedesco Entschluß, Resolution.

gràve , agt: gravi Definizione dhu narant pruschetotu de maladias e malàidos chi istant male meda, o de cosas male fatas po su dannu meda chi podent èssere, de unu male perigulosu / fai su gravi (nadu de su fàghere de unu)= dàresi importàssia manna, de comente faedhat Sinonimi e contrari troposu Etimo itl. Traduzioni Francese grave Inglese serious Spagnolo grave Italiano grave Tedesco schwerkrank.

pesósu , agt Definizione nau de cosa, chi pesat meda, o fintzes chi costat meda coment'e trebballu, patimentu o àteru, o fintzes chi ofendhet Sinonimi e contrari grae, greu, pesante, pesudu | ctr. lébiu Frasi camino cun passu pesosu ◊ est pesosu che piumbu soltu ◊ sissi, gei dh'apu biu cun d-una gruxi pesosa! 2. si m'iscapas peràulas pesosas ti refàcio e ti naro àteras cosas! Etimo srd. Traduzioni Francese lourd Inglese heavy Spagnolo pesado Italiano pesante, grave Tedesco schwer.

«« Cerca di nuovo