amegài, amegàre , vrb: ammegai, ammegare, megai Definizione èssere apunta a…, acanta a…, èssere faendho Frasi bàsciu chi faint su giru de totu sa bidha, no amegant de ndi torrai (A.Garau)◊ sa zente amegat de betare fiores ca est passendhe su santu 2. amegat ca est istenteriau fendi sa missa, ca nci ponit ora e mesu, gopai vicàriu Traduzioni Francese être sur le point de… Inglese to be going to… Spagnolo estar a punto depara, estar Italiano stare per…, èssere nell'atto di… Tedesco im Begriff sein zu.

andàda , nf: andhada, annada 1 Definizione su andai pentzau coment'e cosa fata, fintzes sa manera de andhare, de camminare Sinonimi e contrari tucada | ctr. benia, recuia, torrada Modi di dire csn: fàghere s'a. de su fumu = no torrai mai prus; fàghere s'a. de su batiu (chi est andhadu in zerru e torradu in istiu) = istentaisí tropu; istare un'a. (in ccn. logu) = istentaisí meda (pentzau coment'e cosa chi no tenit torrada e intzaras tempus longu chentza de contu); durare un'a. = unu tempus longu meda Frasi e aundi est s'andada? ◊ una bella annada giuches! ◊ s'àcua no firmat s'andada in s'arriu ◊ gei dh'apu fata bella s'andada!…◊ cuss'andhada a campu ti at fatu bene 2. mi dhi donat un'àtera pariga de andadas e bennidas a fusti 3. li cherfesi ammitire cuss'andhada, pro li àere preguntadu a s'assentada si bi aiat connotu a calecunu 4. est tucadu a Castedhu e a su essu b'istat una bona andhada (Ruju) Cognomi e Proverbi prb: is cuadhus si bint a sa torrada, no a s'andada Etimo srd. Traduzioni Francese aller Inglese going Spagnolo ida Italiano andata, dipartita Tedesco Gehen, Abreise.

andhaéni , nm, agt: andhalibeni, andhalieni, andhalueni, andharieni, annalebbeni Definizione andha e beni, su istare andhandho e torrandho; genia de braxeredhu po abbruxare timanza in is funtziones de crésia; chi faet unu movimentu a s’andha e torra, chi po comente est postu tenet pagu firmesa, in tàntaris, est a su tzàntziga tzàntziga, fintzes de unu logu a s'àteru Sinonimi e contrari andhalidorra, andhetorra / turredha / bandhuleri, zirellu Frasi est faendo s'andhaeni ◊ in totu custu annalebbeni de sa tzente carchiunu si nche príschiat carchi cosa ◊ in istiu comintzat s’andharieni de sos furisteris 3. sos carabbineris sunt andhalienis Etimo srd. Traduzioni Francese va-et-vient Inglese coming and going Spagnolo ir y venir, vaivén Italiano andirivièni Tedesco Hin- und Hergelaufe.

andhalidòrra , nf: andhalitorra, annalitorra Definizione su abbarrare andhandho e torrandho, su andhare e torrare fatuvatu, nau fintzes de su movimentu de una cosa Sinonimi e contrari andhaeni, andhetorra, atràvigu Frasi chin totu s'andhalitorra dae bidha a cubile mi sentio additzau pro su travallu ◊ tota die istat a s'andhalitorra che a s'abe ◊ in bidha fit totu un'andhalitorra de zente a su mortu Etimo srd. Traduzioni Francese va-et-vient Inglese coming and going Spagnolo ir y venir, vaivén Italiano viavai Tedesco Hin und Her.

asseónzu , nm Definizione su si fàere asseau, de sabore malu, nau de s'ógiu, de su lardu; est fintzes su fragu de s'ogiuseu de unu pegus mortu, in campu, chi faet fuire is àteros pegos Etimo srd. Traduzioni Francese rancissement Inglese going rancid Spagnolo ranciedad Italiano irrancidiménto Tedesco Ranzigwerden.

atràvigu , nm: tràbicu* Definizione su passare in is logos, su istare andhandho, viagiandho, movimentu de gente Sinonimi e contrari andhetorra / ormina Frasi ite festa, ite tzarrare, ite atràvigu e curreu! (F.Sechi)◊ in su trighinzu istanote no bi at una lughe e ne atràvigu: est totu cagliadu Traduzioni Francese va-et-vient Inglese coming and going Spagnolo ir y venir Italiano andirivièni Tedesco Hin-und Hergelaufe.

essía , nf: essida, essita, iscia 1 Definizione su essire; logu inue si essit o si podet essire, terrinu o ortu a ue essire a fàere faina, tempus de essire o chi essit; cosa chi essit in sa carre, coment’e maladia, difetu; cosas curiosas chi si narant e chi faent erríere o a pentzare; cosa o dinare chi s'ispendhet; nau de is foedhos, sa parte chi càmbiat, in finitia, e chi giaet s'idea de cantidade (unu o medas, sing. o pl.), e de calidade (de mascu o de fémina) Sinonimi e contrari andada, disessida, tucada / essidorzu / essidura, fruscedha / gastu, ispesa | ctr. intrada, recuia Modi di dire csn: pitzocu, zòvanu de prima e. = chi ancora no connoschet logu atesu, chi est comintzendhe a essire; sa e. de sas ebbas de Sant'Antoni = sa tucada de Lolle, de su fumu, a no si torrare a bídere prus; fàghere o dare un'intrada un'e. = intrare e essire (o bogare) in lestresa; dare sa e. a una cosa = fuliarechela; dare sa e. a unu, a un'animale = lassai andai Frasi ch'est in s'ispidale, ma oe lu ponent in essida ◊ candho s'illieraiat, sa mama faghiat sa prima essida a s'incresiare ◊ sas essidas tuas za!… no torras prus, eite?! ◊ manteniat sa vintza in possa che a s'ocru e dontzi essita fit a inie ◊ tucaiat cada die a domo de sa mama: custa fit sa essida sua 2. burrincu afissiau: candu movit a sartu, carriau, a sa essia s'istrumpat e no movit prus 3. custa essida chi zughes in sa pedhe bido chi si est isparta! 4. arratza de essidas chi faghes, candho faedhas!…◊ sas essidas de Nàniu, chi nachi su chi at fatu a sa muzere tiat àere sanadu su babbu puru!…◊ si fuint postos a ríere intenninne cussa essida ◊ est minore ma faghet de cudhas essidas paret unu mannu! Etimo srd. Traduzioni Francese sortie Inglese exit, going out, witty remark Spagnolo salida Italiano uscita, battuta Tedesco Ausgang, witziger Einfall.

iscassiadúra , nf Definizione su iscassiare Sinonimi e contrari iscansadórgiu / ischissiadura 2. sos duos zòvanos ant passadu un'annu de passione e de iscassiadura Etimo srd. Traduzioni Francese folie Inglese deviation, going mad Spagnolo enloquecimiento Italiano deviazióne, impazziménto Tedesco Ablenkung, Verrücktwerden.

iscunsértu , agt, nm: iscuntzertu, iscussertu, iscussestu Definizione nau de unu, chi est maladióngiu; nau de un'aparíciu, de una màchina, chi no andhat, chi no funtzionat, chi at fatu iscónciu, guastu; nau de su tempus, chi est faendho malu, légiu; su guastu o neghe, dannu chi no lassat funtzionare a dovere calecuna cosa Sinonimi e contrari dissàntara, gastu 1, iscónciu, iscuncossu, iscunsertadu, maladióngiu, scuncordau | ctr. cunseltu Modi di dire csn: so iscussertu = seu scónciu, m'intendu mali; barra iscusselta = unu chi foedhat tropu e no a tonu Frasi unu rellozu iscussertu no marcat su tempus 2. si bi at calchi iscussertu lu reparas ◊ cussa màchina zughet iscussertu mannu e a l'acontzare mancu cumbenit ◊ s’iscussertu de sa limba sarda est comintzadu candho semus passados dae s’oralidade a sa cultura iscrita generalizada (S.Seu)◊ a ndhe faghent de iscussertu sos terremotos!… Etimo srd. Traduzioni Francese en panne, détraqué, malade Inglese spoiled, going wrong, sick Spagnolo estropeado, enfermo Italiano guasto, non funzionante, ammalato Tedesco kaputt, krank.

megài, megàri , vrb: amegai* Definizione m. a, de…: èssere apunta a…, acanta a…, èssere faghindhe… (si podet nàrrere de su presente e fintzes de su passau, imp.) Frasi megàt de si fai una barca ◊ eita megat de sutzedi? ◊ megas de mi fai su chilighiti ◊ murighendi in sèi in sèi si megàt: Oi etotu bollu imparai a ligi ◊ ita megas de arrallai? ◊ ita megas de fai? ◊ no intendis su chi megant de ti nai?! ◊ bah, dèu megu a nci andai: adiosu! Traduzioni Francese être sur le point de… aller + v. Inglese to be going to… Spagnolo estar para, estar a punto de… Italiano èssere nell'atto di… Tedesco im Begriff sein (Inf.), gerade.

«« Cerca di nuovo