abbagadiàre , vrb: bagadiare Definizione fàere bagadiu, fàere festa, no andhare a trebballare Sinonimi e contrari afestai Frasi su lunis m'abbagadio ca est printzípiu de chita, su martis so cossumita: no beto bucone a buca Etimo srd. Traduzioni Francese prendre congé Inglese to take a day off Spagnolo estar de vacaciones Italiano celebrare il giórno festivo, far vacanza Tedesco feiern.

acrodhàre , vrb: aggradhare 1, aggrodhare Definizione intanare, cuare comente faet su grodhe, su margiane, ibertandho a furare ccn. cosa, abbasciare, su si pònnere abbasciaos coment’e po no si fàere a bíere Sinonimi e contrari abbuare, acuae, ammacionai, apatai, atanai Frasi si acrodhaiat in d-un'istrintorzu, betaiat sa sanna de su rú a s'anzone colendhe e che lu tiraiat ◊ si est acrodhadu acurtzu a una mata de chessa a fàghere de bisonzu Etimo srd. Traduzioni Francese se terrer, être aux aguets Inglese to go back to one's den, to lie in wait Spagnolo esconderse, estar alen acecho Italiano rintanarsi, stare in agguato Tedesco sich verkriechen, auf der Lauer liegen.

alleporedhàre , vrb Definizione èssere alligros; èssere o bènnere in calore Sinonimi e contrari alleporizare, apudhai, apudhichinare, incaboniscai, ingrigliare / insuai Etimo srd. Traduzioni Francese ragaillardir Inglese to make cocky, to be merry Spagnolo estar alegre, estar cachondo Italiano èssere allégro, ringalluzzare Tedesco fröhlich sein, eitel werden.

alleporizàre , vrb Definizione brinchidare che a su lèpere, èssere alligru, nau fintzes de sa natura de s'ómine candho si faet tètera / macu alleporizadu = chi si giaet a fàere Sinonimi e contrari alleporedhare, apudhai, apudhichinare, incaboniscai, ingrigliare Etimo srd. Traduzioni Francese ragaillardir Inglese to make cocky Spagnolo estar alegre, ponerse cachondo Italiano ringalluzzire Tedesco eitel werden.

alloroscàre , vrb Definizione apedhare meda, aira, cun arrennegu; abboghinare, pigare a boghes cun arrennegu, èssere arrennegau Sinonimi e contrari achibberare, inchibberare, inchimerai, picai 3 / allororoscare, apedhae, atocare, aciaulai, baulai, imbauai, inciauai Etimo srd. Traduzioni Francese aboyer rageusement, piquer Inglese to bark furiously, to offend Spagnolo ladrar con rabia, estar mosqueado Italiano abbaiare rabbiosaménte, impermalire Tedesco wütend bellen, aufreizen.

alvinàre , vrb: avrinare Definizione pigare frina (ingòllere cosa mala), zúghere sos bundhos, ispramare, pigare assíchidu malu Sinonimi e contrari acicai, arviai, spramai Frasi e fintzas custu séculu avrinadu in nues de fumu abboghinendhe iscràdiat in sos fundhales grogos de s'última mania (L.Mele) 2. su pisedhu, asciuconadu malamente, che fit cúrridu avrinendhe a coas de sa mama ◊ sa morte los at fatos avrinare: che los at dados suta unu càmiu ◊ timia che a sa frea e mi ponia a cúrrere avrinadu Etimo srd. Traduzioni Francese effrayer Inglese to frighten, to be obsessed Spagnolo espantar, estar obseso Italiano spaventare, èssere ossèsso Tedesco erschrecken, besessen sein.

amegài, amegàre , vrb: ammegai, ammegare, megai Definizione èssere apunta a…, acanta a…, èssere faendho Frasi bàsciu chi faint su giru de totu sa bidha, no amegant de ndi torrai (A.Garau)◊ sa zente amegat de betare fiores ca est passendhe su santu 2. amegat ca est istenteriau fendi sa missa, ca nci ponit ora e mesu, gopai vicàriu Traduzioni Francese être sur le point de… Inglese to be going to… Spagnolo estar a punto depara, estar Italiano stare per…, èssere nell'atto di… Tedesco im Begriff sein zu.

apistichinzàre , vrb: apistighignare, apistighinzare, pistichinzare Definizione pònnere, pigare o tènnere pistighíngiu, arreolu Sinonimi e contrari afruscare 1, apensamentai Frasi custa màzine chi li ant presentau l'at apistichinzau ◊ candho at bidu chi su pisedhu no fit torradu ancora, su babbu comintzeit a si apistighinzare ◊ si apistichinzat pro sa salute Etimo srd. Traduzioni Francese s'agiter, être inquiet Inglese to crave Spagnolo zozobrar, estar intranquilo Italiano avére o méttere inquietùdine, smània Tedesco von Unruhe erfaßen werden, Unruhe verursachen.

arrazonàre , vrb: arrazonare Definizione dhu narant de is cuadhos: impurdedhiri, insuai, èssere in calore Sinonimi e contrari arrazonire Etimo srd. Traduzioni Francese échauffer Inglese to excite Spagnolo estar en celo Italiano incalorire (andare in amóre) Tedesco brünstig sein.

assentulàe, assentulàre , vrb: assetulare, sentilare Definizione abbarrare firmos, in assentu, in asséliu, pruschetotu nau cun arrennegu Sinonimi e contrari assantaigae, assebiai, asserenciai Frasi ista sériu, asséntuladi a un'oru! ◊ si ti assentulaias in domo faghias bene, cantu chi ses sèmpere in ziru! ◊ assentuladu chi sias, a un'oru! ◊ asséntula e no curras! ◊ non poto assentulare su sonnu ca su ganile non mi dat pasu ◊ assetuladi innoghe! Etimo srd. Traduzioni Francese se tenir coi Inglese to be quiet Spagnolo estar quieto Italiano star quièto Tedesco ruhig sein.

bandhidía , nf Definizione su bandhidare, su istare bandhidandho Sinonimi e contrari bandhiadura, bandhidànscia, bandhidazu, bandhidonzu Etimo srd. Traduzioni Francese fuite Inglese being on the run Spagnolo estar en paradero desconocido Italiano latitanza Tedesco Verborgensein.

bandhidónzu , nm Definizione su bandhidare, su istare bandhidandho Sinonimi e contrari bandhiadura, bandhidànscia, bandhidazu, bandhidia Etimo srd. Traduzioni Francese fuite Inglese being on the run Spagnolo estar en paradero desconocido Italiano latitanza Tedesco Verborgensein.

corcòne , nm: corconi Definizione ammurrionadura, su s'intristare primaos po calecuna ofesa o cosa chi no est pràchia Sinonimi e contrari annógiu, atrafudhu, bischiza, bústica, istrugnu, labbrione, porcandria, pussàgiu Traduzioni Francese bouderie Inglese sulky expression Spagnolo ceño, estar de morros Italiano bróncio Tedesco Schmollmiene.

corrutàe, corrutài, corrutàre , vrb: acorrutare, currutare Definizione fàere su corrutu, pònnere su dolu po ccn., portare bestimentu de singiale po unu mortu Frasi coro meu istimadu, si andhas a Torinu ti corruto che mortu! ◊ at corrutadu sos mannos chi che li fint mortos ◊ si morzo innantis, corrútami tue! ◊ ses a conca falada pares currutandhe! Etimo srd. Traduzioni Francese être en deuil, prendre le deuil Inglese to be in mourning, to go into mourning Spagnolo estar en duelo Italiano èssere in lutto, méttere il lutto Tedesco Trauer tragen.

culturínas , avb Definizione èssere in c. = àere belle e acabbau una cosa Traduzioni Francese toucher à sa fin Inglese said of a situation coming to an end (action) Spagnolo estar en las últimas Italiano agli sgóccioli Tedesco am Ende.

giàchida , nf Definizione su istare o abbarrare in letu, crocaos; nau de una cosa, su èssere posta coment'e crocada Etimo srd. Traduzioni Francese position couchée Inglese lying, posture Spagnolo el estar acostado Italiano giacitura Tedesco Liegen.

imperrài , vrb: imperriai, imperriare Definizione cicire a cuadhu, cun is cambas una a cada parte; giumpare, passare de un'ala a s'àtera de calecuna cosa (de su leminàrgiu, de un'erriu, fintzes de su mare); in cobertantza, pònnere in mesu de perras, cobèrrere (fintzes in su sensu de ingannare)/ imperrai in còscia = brincare a cadhu, sere a s'imperriotu Sinonimi e contrari acabadhare, acuadhigai, isperriare / intrare, zumpare Frasi impérrio su cadhu de sa torrada e, in sos caminos de canos ritratos, antigas istigas s'ispijant in s'ànima mia (L.Brozzu)◊ at imperrau sa muredha ◊ s'ómine no essiat a monte, no si fidabat prus a imperriare cadhu 2. chi no sàntziant munera no dhu'impérriant me in su magasinu! ◊ mabadita s'ora chi apu imperriau su mari! ◊ dèu no dh'ia lassau imperrai mancu su liminaxu de domu ◊ cussu a innòi no nc'impérriat prus 3. tui ses marxani béciu, ma a mei no m'impérrias! ◊ a su muenti sardu dh'impérrias una borta isceti! Etimo srd. Traduzioni Francese être à califourchon Inglese to overlap Spagnolo estar a horcajadas Italiano accavalciare Tedesco rittlings sitzen auf.

irraghilàre , vrb Definizione bogare de is pantalones is coedhas o alas de sa camisa o de àteru bestimentu de pitzu Sinonimi e contrari irbardellare, irragare, isbragare, isbragugliare, ischígnere | ctr. aggheronare, arraghilare Etimo srd. Traduzioni Francese délier Inglese to ungird Spagnolo estar la camisa fuera de los pantalones Italiano discìngere Tedesco entgürten.

ispérdidu , pps, agt: ispérdiu, spérdiu Definizione de ispèrdere; chi no si agatat prus; a logos, guastu, malu, totu andhau male, abbandhonau Sinonimi e contrari ispéirtu, isperevunniu Frasi su logu irbandhonadu, chentza bi colare prus neune a bi triballare, si ch'est ispérdidu 2. assimbillat a una bidha ispérdia 3. cussu casu non fut ispérdiu, ansis fut peri bonu! (G.C.Mameli) Traduzioni Francese disparu, ruiné Inglese lost, destroyed, gone to ruin Spagnolo desaparecido, destruido, estar echo una ruina Italiano scomparso, distrutto, andato in rovina, desolato Tedesco verschwunden, zerstört, verfallen.

mediài 1 , vrb Definizione essire coment'e médios, pigaos a machiore, fora de sèi, pèrdere is sentidos Sinonimi e contrari irmedhighinare, ismemoriai Etimo srd. Traduzioni Francese être hors de soi Inglese to be beside oneself Spagnolo estar fuera de sí Italiano èssere fuòri di sé Tedesco außer sich sein.

«« Cerca di nuovo