abbarigàu , avb Definizione a logos dhu narant po sa die de oe a duas, àteros po duas dies a oe o dinnanteriseru, e fintzes po de oe a tres dies Sinonimi e contrari daretu, pusticràs / barigadu 2. candu si bieus, cras, pusti cras o abbarigau? Terminologia scientifica tpc Etimo srd. Traduzioni Francese après-demain Inglese the day after tomorrow Spagnolo pasado mañana Italiano dopodomani Tedesco übermorgen.

abbidamènte , avb: abbididamente, abbididarmente Definizione coment’e biendho (craru) su chi s'est faendho o chi si bolet fàere, apostadamente, ischindho e bolendho su chi si faet (ctr. de malascigura) Sinonimi e contrari abbidentemente, abbiduduidu, apostadamente Frasi cussa fit mancàntzia fata abbididamente e la depiat pagare ◊ chi si fetat male in fadhina, pro no ischire, si podet cumprèndhere, ma abbididarmente nono! ◊ cussu est dannu fatu abbididarmente, no est irmarru! Etimo srd. Traduzioni Francese en connaissance de cause Inglese after due consideration, deliberately Spagnolo con conocimiento de causa Italiano a ragion veduta, deliberataménte Tedesco nach reiflicher Überlegung.

acòa , avb, prep: agò, agoa, agou Definizione a coa, tempus apustis, pustis de…; in daesegus, apalas / torrare agoa = itl. indietreggiare; torrare agoa sa lughe = itl. riflettere Sinonimi e contrari addaesegus, aissegus, apabas, afatu / abosca, addaboi, apoi, apusti | ctr. innantis Modi di dire csn: acoa meu, tuo, suo = apustis meu, tou, sou; a s'acoa = assassegus; su martis de agoa = martis de carrasegare; su prat'e agoa = in isposonzu, zenia de brulla chi si faghet a su cojadu nou (piatu cun corza, ossos e àteru de frundhire chi li presentant cuguzadu che a… sa menzus cosa) Frasi a arrí agoa, a sa scuada de is ballus! ◊ chiscellu, a su cane: miret chi acoa murrunzamus nois! ◊ immou papai e agou andais! ◊ issu abbarrat agoa ca depit èssi s'úrtimu ◊ su de agou pigadhu in cou! ◊ a s'acoa at pentzau in su malu 2. recuint acoa de s'iscurigada ◊ sa maista dhu poniat agò de sa lavagna candu fadiat a mau Etimo srd. Traduzioni Francese après Inglese after Spagnolo atrás, trás Italiano indiètro, addiètro, dópo Tedesco zurück, nachher, dann.

afàtu , avb, prep: aifatu, ainfatu, avatu Definizione apustis, cun su significau siat de tempus e siat de logu / torrare aifatu = torrare issegus Sinonimi e contrari acoa, devatu, ifatu | ctr. innanti Frasi dogna tanti su celu dh'assurcant is lampus e avatu avatu s'intendit su carru de nannai…◊ depet sighire avatu sentza faedhare ◊ si coru bat sordau dèu avatu sorigu! ◊ portu is gatus avatu coment'e carancas! 2. àrtziat is peis unu avatu de s'àteru ◊ in tzitadi funt is féminas chi andant avatu de is óminis… 3. curriant avatu cosa sua coment'e dus canis ◊ fiat sempri avatu nostru: innui andiaus nosu beniat issa! Etimo srd. Traduzioni Francese après, ensuite Inglese after Spagnolo después, tras Italiano dópo, diètro Tedesco hinten.

apústi , avb, prep: apustis, postis Definizione tempus chi benit aifatu, fatante a calecuna cosa o a un’àteru tempus Sinonimi e contrari abosca, acoa, addaboi, apoi, deboschindhe, otonni | ctr. aprimu, innantis Frasi apustis torra e presenta su donu tuu! ◊ apustis non mi nd'incuru prus 2. apustis de custu no iscieus nudha de issu ◊ apo a vènnere apustis vostru ◊ apusti de una mesoredha ndi fuant essius ◊ apusti mortu comunigaidhu! ◊ apustis chi at fatu una poriga de passus est torrau Etimo srd. Traduzioni Francese après Inglese after Spagnolo después Italiano dópo, pòi Tedesco nachher, nach.

atèndhere , vrb: atendi, atèndiri, atènnere Definizione tènnere contu, giare atentzione a unu trebballu, a una faina, a una persona po su chi dhi podet serbire, fàere faina; fintzes serbire, abbàlere de fàere fortza / pps. aténdhidu / atèndiri de… = sassiare de…, cun…; atendhe!, atendhide! = bai, baxei, faghe, faghide su chi azis de fàghere, no irbies/irbiedas pro me, itl. prego! Sinonimi e contrari achistiri, contifizare, oloire | ctr. irbandhonare, lassai Frasi sas sorres la fint atendhendhe ca aiat tentu unu fizu ◊ bellu grassu cuss'animali: bai ca si atendit! ◊ no podeus atendi mancu custus duus fillus piticus ◊ bazi, atendhide si azis de fàghere! ◊ sos pitzochedhos depent atèndhere in famíllia, puru! ◊ donzunu devet atènnere a sas fainas suas ◊ mi ndi andu ca tengu cosa de atendi 2. cun s'artrosi chi tengu mancu is brutzus mi atendint prus, e is didus a su própiu! 3. is matas po crèsciri de prus tocat a dhas atendi de àcua Etimo itl. attendere Traduzioni Francese prendre soin, s'occuper de qqn, qqch. Inglese to attend, to look after Spagnolo atender Italiano accudire, dedicarsi, badare a qlcs., a qlc Tedesco versorgen, pflegen.

dabòscas , avb: daeposca, deposca Sinonimi e contrari acoa, addaboi, apusti, daboschindhe, otonni, posca* Frasi comintzadu passu passu, coladu soe a trotighedhu e daeposca lómpidu soe a fua manna Traduzioni Francese après Inglese after Spagnolo después Italiano dópo Tedesco dann, danach.

disòra , avb Definizione fora de s'ora adata o giusta, a trigadiora, in ora chi no andhat bene: s'impreat sèmpere cun sa prep. a e si narat mescamente in su sensu de apustis de s'ora sua / a oras e a disoras = in calesisiat ora Frasi torro a domo a disora: sa lughe insegus lasso cun amigos in festa (G.M.Cherchi)◊ su pudhu est cantandhe a disoras ◊ no andhes a disora ca no ti lassant intrare ◊ no torres a disora ca manzanu depimus pesare chito! ◊ sos istranzos sunt bénnidos a disora Etimo spn. Traduzioni Francese horaire inopportun Inglese out of time, after hours Spagnolo deshora Italiano fuòri oràrio Tedesco außer der Zeit.

incràs , avb: uncràs Definizione sa die apustis de una die calesiògiat, difatu Sinonimi e contrari cras Frasi sa die nono, ma s'incràs fint andhados ◊ Micheledhu est arrenésciu a biri su mari isceti s’incràs ◊ s'incràs dh'at fuedhada ◊ s'incràs est andhadu pro faedhare cun s'inzenieri Terminologia scientifica tpc Etimo srd. Traduzioni Francese le lendemain Inglese the day after Spagnolo el día siguiente Italiano indomani Tedesco Morgen.

perseghíre , vrb: persighire, persighiri, pessechire, pesseghire, pessichire, pessighire, pissichire, pissighire, pressighire, pressighiri, pussighire Definizione cúrrere aifatu po iscúdere, fàere male, cracare, po aferrare, po giagarare, fàere fuire (ma fintzes a giogu)/ pps. pessighidu, pressíghidu Sinonimi e contrari currellai, cúrrere, inchisiri, pissíghere / fèrrere Frasi bi aiat duos pitzinnos pessighíndhesi ◊ su destinu mi pessighit fintzas in su reposu ◊ mi dispiaghet ca ses giagaradu e pessighidu ◊ azutóriu, mi sunt pissichindhe! ◊ sas pudhas si ponzeint a carcarare coment'e pissighidas ◊ pessighidu mi at s'ira fintzas a sa morte ◊ sas àbbiles, cun s'oju fichidu a lantzitare, pussighint su pizu de su sentidu (G.Orgolesu)◊ su malannu dh'at a pressighiri Etimo ctl., spn. perseguir Traduzioni Francese poursuivre Inglese to run after, to persecute Spagnolo perseguir, perseguir, acosar Italiano rincórrere, inseguire, perseguitare Tedesco nachsetzen, verfolgen.

pesadamènti , avb Definizione in manera pentzada bene, cunsiderandho bene is cosas Traduzioni Francese avec pondération Inglese after careful reflection Spagnolo ponderadamente Italiano ponderataménte Tedesco besonnen.

pòsca, pòscas, pòsche, pòsches , avb, prep: abosca Definizione su tempus apustis de un'àteru / su como posca = sa cosa de un'iscutighedha como, de un'iscutighedha innantis; èssere de como a posca a… = de unu mamentu a s'àteru (ma tirendi acò) Sinonimi e contrari acoa, addaboi, apoi, apusti, daboscas, otonni | ctr. innantis Frasi si cheres brunúsciu e paghe, prima pensa e posca faghe! ◊ no neres como "Emmo" e posca "No"◊ pagu poscas apo pérdidu s'isperàntzia ◊ si coghent coment'e una cugutza e posca nachi fundhant un'imperu!… 2. posca de àere illuminadu sa terra, su sole che est colcadu dae ora ◊ píghidas nues posca de sa traschia dannu e dolu in bidhas e cussorzas ant lassadu (G.A.Salis)◊ est unu chi at a bènnere posca de a mie ◊ a bidha torreit posche de pagas chidas 3. dea merie lassandho a mengianu, dea mengianu lassandho a merie, de como a posca a dhi betare manu! ◊ medas betzos no si ammentant de como a poscas! ◊ rimbambíndhedi ses, chi no ti arregodas su como posca! Cognomi e Proverbi prb: iscuru a chie costat bene innanti e male posca! Etimo ltn. *pos(t)+ca Traduzioni Francese après Inglese after Spagnolo después Italiano dópo, pòi Tedesco nachher, nach.

postigràs , avb: pusticràs, pustigràs Definizione sa die chi benit aifatu de cras, duas dies apustis de oe Sinonimi e contrari impusticràs, postis Frasi oi est su 23, cras su 24 e pustigràs est Paschixedha! ◊ oje in iscola chèglio imparare deretu a lèghere, cras imparo a iscríere e pusticràs sos lúmeros Terminologia scientifica tpc Etimo ltn. post cras Traduzioni Francese après demain Inglese the day after tomorrow Spagnolo pasado mañana Italiano dopodomani Tedesco übermorgen.

scrèiri , vrb: iscrèdere*, screri Definizione lassare o acabbare de crèdere, no crèdere in su sensu de no ibertare prus sa cosa chi unu fut ibertandho / pps. scrétiu Sinonimi e contrari disaprensionai, discrèiri / storrai Modi di dire csn: screi a unu = fàghere a manera chi no pesset prus a sa cosa chi fit ispetendhe, fàghere passare s’idea; screisí de una cosa, de unu = ispònnere, no pessare prus a una cosa, a unu Frasi no si screat, ca comenti cuberu su dinai ciai apu a èssi puntuali! ◊ pobidha mia depit èssi giai scrétia candu no mi at biu torrendi 2. at cunvintu e scrétiu genti meda ◊ benemindi de prexu, ca fiat seguru de nd'ai scrétiu is bandidus! ◊ no mi ndi potzu screi, de tui: ti portu iscritu in su coru! ◊ mi femu apuntau, a salias longas, ananti de is liconerias, ma giaja mi nd'iat scrétiu Traduzioni Francese ne plus attendre Inglese to give up after a vain waiting Spagnolo resignarse Italiano sméttere di aspettare dópo aver attéso invano Tedesco vergebliches Warten abrechnen.

«« Cerca di nuovo