abballinàre , vrb Definizione fàere a ballinas, a birillas Sinonimi e contrari abbotzichedhare, aculingionai, aggromerare, allomborae, arranedhare, arrombulonai Frasi s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule (de) Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen.

aggradheràre , vrb Definizione fàere a gràdhera, a bocitedhas Sinonimi e contrari abballinare Frasi est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule, bouler Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen, mögen.

alleputzadúra , nf Definizione pulidesa sobrada in su bestire, su si fàere bellos meda, totu bene o fintzes tropu cuncordaos de bestimentu, a braga, comente faent is pageris Etimo srd. Traduzioni Francese s'habiller avec une certaine recherche Inglese refinement in dressing Spagnolo refinamiento en el vestir Italiano ricercatézza nel vestire Tedesco sich gesucht kleiden.

ammoràre , vrb: amorai, amurai Definizione totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Sinonimi e contrari fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Frasi oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Terminologia scientifica ssl Etimo srd. Traduzioni Francese être fiancés, s'engager par une promesse de mariage Inglese to be connected with Spagnolo ser novios, llevarse bien con alguien Italiano avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati Tedesco ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

anninniài, anninniàre , vrb: niniare Definizione cantare s'anninnia, dormire su pipiu Sinonimi e contrari ammutare 1, ciannigare, nanniai Frasi su pipiu in su bartzolu bolit a dh'anninniai Etimo srd. Traduzioni Francese endormir en chantant une berceuse Inglese to lullaby Spagnolo acunar, cantar una nana Italiano ninnare Tedesco einlullen.

apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1, apoxare Definizione nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba Sinonimi e contrari abburgare, apadulare, apajolare / impogiare Frasi in cue ca faghet a fossu bi apojat abba 2. est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu 3. totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai Etimo srd. Traduzioni Francese former une flaque, des flaques Inglese to make a thud Spagnolo encharcar Italiano farsi tónfano, pozzànghera Tedesco eine Pfütze bilden.

arrebbechinàre , vrb: rebbechinare* Definizione istare a perrica, fàere s'abbetiosu, arrespòndhere po abbétia Sinonimi e contrari abbetiae, reotare, tricatare Traduzioni Francese avoir une prise de bec Inglese to squabble Spagnolo altercar Italiano battibeccare Tedesco zanken.

arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai, recatai Definizione fàere su giuditziosu Sinonimi e contrari refrenai Etimo spn. recatarse Traduzioni Francese se retenir, se moderer, garder une prudente réserve Inglese to show reluctance Spagnolo ser juicioso Italiano usare ritégno Tedesco sich scheuen.

atufài , vrb Definizione fàere atufu o atúfidu, pigare atufu, pònnere fragu malu de isserru e de umidore, de cosa guasta; nau de gente, pèrdere de ànimu Sinonimi e contrari afungai, afungorai, allanire, ammucorai, ammufai, annabrai, intufire, intuvare, limire, morighinire, tufire Etimo spn. atufar Traduzioni Francese prendre une odeur de moisi, moisir Inglese to grow musty Spagnolo enmohecer, atufar Italiano prèndere odóre di tanfo, ammuffire Tedesco dumpfig riechen, verschimmeln.

avriàre 1 , vrb Sinonimi e contrari addulgare, ammítere, atorgare, cufessare Frasi Bacaredhu e Bainzu bi fint meses in presone, ma no aiant avriadu e perunu avocadu fit reséssidu a los fàghere iscapare (Q.Falchi) Traduzioni Francese avouer une faute Inglese to confess Spagnolo confesar, reconocer Italiano confessare, amméttere una mancanza Tedesco zugeben.

bandhiàre 1 , vrb Definizione andhandho, pèrdere sa filada de un'improntu, girare a una bandha de malesaura o a dónnia modu chentza dhu bòllere / andhare bandhiendhe = a egas e a ogas Sinonimi e contrari istantonai, tontonare Traduzioni Francese faire une embardée Inglese to skid Spagnolo derrapar Italiano sbandare Tedesco schleudern.

bandhíre , vrb: bandiri, bannire Definizione betare su bandhu; fàere ischire, nàrrere sa cosa a totus, a gente meda / b. in sas bàtoro contonadas = dare a ischire sa cosa a totugantos, iscandhulizire una cosa Sinonimi e contrari bandhizare, gridai, trumbitai / isprubbicare Frasi su benniolu est banninne frófighes e pètenes ◊ at bandhidu pumatas friscas a piatza Etimo itl. Traduzioni Francese crier une annonce Inglese to announce Spagnolo pregonar Italiano bandire, pubblicizzare Tedesco bekanntmachen.

concevàre , vrb: concivare Definizione cuncordare filedhos, filare trobedhas po ingannare a unu Sinonimi e contrari contzebire Traduzioni Francese dresser une embûche, tendre un piège Inglese to plot Spagnolo hacer trampas Italiano ordire insìdie Tedesco Ränke schmieden.

contraventzionài , vrb: cuntraventzionai Definizione pònnere contravintzione Frasi is carabbineris iant cuntraventzionau is chi no portànt is bullitinus Etimo srd. Traduzioni Francese donner, flanquer une contravention Inglese to fine Spagnolo multar Italiano multare Tedesco mit einer Geldstrafe belegen.

crúju , nm: crúsiu, cruxu, cúgiu, cuju 1, cuzu cuxu, grusu Definizione terrenu, possessu no meda mannu ma serrau; tretu apartau, frantu, mescamente tra duos muros o cresuras, fintzes loghighedhu po chistire cosa Sinonimi e contrari cugnau, possessu, tanca / angrone, arranconi, chizone, coda 1, corroncone, crucuzone, currungioni, furringoni Frasi cuss'andhata nche dabat a su crúsiu issoro ◊ sunt andhaos a su crúsiu de ube su poledhu fit paschendhe ◊ su crúsiu de cudh'ómine no fit irfenau ◊ padronu de cujos serrat sos àidos ◊ sos crujos suos sunt vinzas, olivàrios e ortos ◊ ite bella est sa rosa chi frorit in sa corte in s’oru de su cruju… 2. canno sas voches no s'intenniant prus, sos tres acratzaris si sont abbitzatos de nch'èssere in crujos, a curtzu a vidha ◊ cada crúsiu lis aperjat in pedes, a cussos cainos! 3. de laore ocannu ndhe apo prenu totu is cúgios ca s'argiola fut mannita ◊ bi at fantàsimas cuadas in dogni cuzu ◊ su batu che intrat in totu sos cuzos ◊ a isse l'ant mortu in sos cujos de su pasciale sou ◊ mi che ant postu in d-unu cuzu po crupa sua ◊ cussu fit su cuzu de s'ainedhu in domo Etimo ltn. clusiu(m) Traduzioni Francese terre fermée par une clôture Inglese fenced farm Spagnolo cercado Italiano podére recintato Tedesco eingefriedeter Gutshof.

demàre , vrb: addemare Definizione ingòllere tema, maladia, fàere dannu a sa salude Sinonimi e contrari ammagagnare, ammaladiai, apuntorai, ilmaladiare, inciacai, tunconire | ctr. sanai Etimo srd. Traduzioni Francese attraper une maladie Inglese to get an illness Spagnolo enfermar Italiano prèndere una malattìa Tedesco erkranken.

desbaratàre , vrb: disbaratai, disbaratare Definizione fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare Sinonimi e contrari aperdimentare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, ispeldisciare, istravuciare / desatinai | ctr. avitare Etimo spn. Traduzioni Francese mener une vie déréglée Inglese to lead a dissolute life Spagnolo desbaratar Italiano menare una vita sregolata Tedesco ein unsittliches Leben führen.

discumbidài , vrb Definizione nàrrere o giare a ischire chi su cómbidu o brindhu no si faet prus, o chi a su cómbidu no si dhue andhat Frasi mi seu discumbidau e no dhoi andu Traduzioni Francese révoquer, annuler une invitation Inglese to cancel Spagnolo desconvidar Italiano revocare o disdire un invito Tedesco eine Einladung absagen.

dugonàre , vrb Definizione bufare meda Etimo srd. Traduzioni Francese boire comme une éponge Inglese to booze Spagnolo empinar el codo Italiano bére spésso e mólto Tedesco saufen.

incalancàre , vrb Definizione pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca Sinonimi e contrari impelciare, imprecolare, incalare, incolonconare, ingarghilare, intergare / abbuare, atanai | ctr. essire, bocare 2. in catza at bidu pegos incalancados Etimo srd. Traduzioni Francese mettre quelque chose dans une fissure Inglese to slip in Spagnolo meter algo en un agujero, encavarse Italiano métter qlcs. déntro una fessura Tedesco etw. in einen Spalt stecken.

«« Cerca di nuovo