arrógliu , nm: arróliu, arrólliu, arrollu, rógliu Definizione su istare postos a inghíriu, su andhare a inghíriu de ccn. o de calecuna cosa (e fintzes totu su chi si narat in cumpangia, mescamente a befa, po erríere), is chi faent arróliu; logu tundhu po acorru, fossu a inghíriu de calecuna cosa; cosa fata a posta o a prou chi ponet s'ómine provocau, o pertocau in calecuna cosa, in punna de si difèndhere; genia de giogu chi faent is piciochedhos Sinonimi e contrari arrodeu, rotólliu / camarada Modi di dire csn: pònnere s'arrógliu a unu = dàreli a subra a peràulas, a briga, chircàreli contos de pagare; sartai s'arrólliu = essire dae su límite, fàghere su chi no andhat bene; fai sartai s'arróliu a ccn. = catzarechelu Frasi si avertit sa genti ca custu merí nci at un'arrólliu me in pratza ◊ bidiat un'arrólliu de cuatru bestiedhas ◊ cussu no si ammesturat in s'arrógliu nostru ◊ ant fatu s'arróliu pighendi su friscu, me in s'arruga ◊ dhi faiant s'arrólliu arriendi ◊ is pipius acostant a s'arróliu e ascurtant is contus de is mannus 2. arregordu a mamma sétzia e nosu totus a arróliu abetendi sa figumorisca candu dh'iscroxàt 3. marru sa terra a sa mata po dhi fai unu bellu arrólliu 4. is chi ant pérdiu ponint is bardúfulas aintru de un'arróliu po dhas iscudi su bincidori 5. canno l'at imbénnitu, su tzilleraju deretu li ponet s'arrógliu a li pacare su bufu ◊ si podint ispassiai, ma onestamenti, sentza de sartai s'arrólliu! Etimo ctl. rotlle Traduzioni Francese cercle, réunion Inglese group Spagnolo rodeo, corro Italiano cìrcolo, cròcchio, riunióne Tedesco Kreis, Gruppe, Versammlung.

cadhínu , nm Definizione cricu de lamone ladu o de ferru tundhu (o àteru) po giogare: si ghiat cun su 'manúbbriu' po dhu fàere orrumbulare in terra, currendho Sinonimi e contrari istírigu, lodhorinu Terminologia scientifica ggs Traduzioni Francese cercle Inglese hoop Spagnolo círculo Italiano cérchio Tedesco Reifen.

chilciàdu , agt Definizione chi est postu in cricos, cun is cricos (es. nau de carrada, doas) Frasi nois solu aiamus sa solte de formare custas doas che bonas sorres chilciadas apare Etimo srd. Traduzioni Francese cerclé Inglese ringed Spagnolo en círculo Italiano cerchiato Tedesco bereift.

chilcighédhu , nm: chirchighedhu, circhixedhu Definizione min. de chílciu, cricu piticu Sinonimi e contrari circhígliu Traduzioni Francese petit cercle Inglese small ring Spagnolo círculo pequeño Italiano cerchiétto Tedesco kleiner Reif.

chílciu , nm: chírciu, chírciulu, chircu, chísciu, cricu Definizione síngia tundha o línia serrada cun totu is puntos a sa matessi distàntzia de su centru; ispertiada o singiale chi lassat calecuna cosa o atza tostada (cropu, pesu); tira de cosa chi si ponet a inghíriu de calecun'àtera po fortilesa (o fintzes manigiau a giogu, es. cadhinu de pigare a manúbbriu o atrociadórgiu po dhu fàere cúrrere); oru grussu de un'istrégiu, de calecuna cosa tundha, fintzes de bestimentu; in cobertantza, fortza Sinonimi e contrari teza / circhiola, circu, tzirollu / cadhinu Modi di dire csn: proare sos chircos a unu = proare sas fortzas, s’agguantu, irfortzare; zenias de chircos: de cuba, de rodas de carru, de mazu Frasi impriastaiat in sa lavagna rughes e rughitas, línias deretas e a s'imbesse, triàngulos e chíscios ◊ s'undha s'isparghet a chírcios 2. comente zughia cussa cosa subra mi at fatu su chircu in sa carre 3. sos chíscios de ferru de sos carros ant sulcadu s'istradone ◊ si ndhe li ruent sos chíscios, a sa cuba, si abberint sas doas 4. segamos sos chírcios chi nos tenent isciaos! ◊ su bumbu meda lis aiat provau sos chircos e a unu a unu los aiat abbadinaos Etimo ltn. circ(u)lu(m) Traduzioni Francese cercle Inglese ring Spagnolo círculo Italiano cérchio, cìrcolo Tedesco Kreis.

chirchígliu , nm, nf: circhíglia, circhígliu, circhílliu Definizione cricu piticu, genia de crichighedhu, fintzes solu pintau o de colore a inghíriu de calecuna cosa; fintzes lorinchinos Sinonimi e contrari chilcighedhu, chírchinu / aricina, loritzina, pendhulica Frasi custu cuadhu portat unu circhígliu a ingíriu de sa pipia 2. in is origas portat dus circhíllius de prata Etimo spn. cerquillo Traduzioni Francese petit cercle Inglese small ring Spagnolo círculo pequeño Italiano cerchiétto Tedesco kleiner Reif.

círcu , nm: tzircu Definizione síngia tundha (e fintzes su tretu o logu chi leat), cun totu is puntos a sa matessi distàntzia de su centru; tira de cosa chi si ponet a inghíriu de calecun'àtera po fortilesa; genia de tendha tundha e cumpangia de gioghistos chi faent ispetàculu / circu de carrada, de sedatzu; c. de chelu = arcubaradu, circhiola Sinonimi e contrari chílciu*, tzirollu / círculu Frasi is circus formant is tiras linnosas de su croxu de s'àrburi 2. candu fiaus piciochedhus curriaus cun d-unu circu de cancuna carrada sdogara ◊ is circus de sa carrada no si depint incracai a forti 3. in su circu Luchia pómpiat divertia sas carulinas, su leone, sos poledhos 4. circu de chelu a mignanu… faet merie malu! Cognomi e Proverbi smb: Circu Traduzioni Francese cercle Inglese circle, circus Spagnolo cerco, círculo, circo Italiano cérchio, circo Tedesco Kreis, Zirkus.

círculu , nm: tzírculu Definizione línia serrada, síngia fata a cricu, tundha; cambarada de gente chi istat a chistionu, a rólliu, logu, sede de calecunu assótziu, a ue atóbiat gente; fintzes una genia de tendha manna meda, a bisura de pinnetu, ue faent ispetàculu is giogantes, cun logu a cicire sa gente totu a inghíriu ororu e unu tretu tundhu in mesu po is artistas chi faent s'ispetàculu Sinonimi e contrari ttrs. tzírcuru 2. in totue sos Sardos emigrados si ant fatu su círculu Traduzioni Francese milieu, cercle, club Inglese circus, circle, club Spagnolo círculo, circo, tertulia Italiano cìrcolo, circo Tedesco Verein, Kreis, Zirkus.

corrígliu , nm: currígliu, currílliu, currillu Definizione chedha de gente a rodeu po istare a chistionu / andai a currígliu = istare zirendhe de unu logu a s'àteru Sinonimi e contrari arrodeu, arrógliu, bodheu, rotólliu / currera Frasi sos soldados si agiuntant in corrígliu 2. apo bidu sos tazos a currillu ◊ iscapat sos canes a onzi currígliu Etimo spn. corrillo Traduzioni Francese groupe, cercle Inglese group Spagnolo corrillo Italiano cròcchio Tedesco Gruppe.

rodòne , nm Definizione logu, tretu, parisedhu, síngia a inghíriu de calecuna cosa; orroda manna de molinu / min. rodonighedhu; fàghere r. a unu = su istare o si pònnere a inghíriu de unu, istare a rodeu Sinonimi e contrari pàtiu / fúrriu, inghíriu, rodinu, rodu Frasi no s'intendhet in logu ànima bia ne in custos rodones ne adhae ◊ su colore de sos fiores atirat s'abe in su rodone ◊ cun sas ciarras sunt arrivados a si fàghere rodone in dogni logu ◊ si ponent a rodone o unu de fronte a s'àteru ◊ soldadendhe bi deviat istare dóighi annos e issu no si cheriat apartare gai meda dai sos rodones de sas badhes suas ◊ sas córvulas fint assentadas in d-unu rodonighedhu acurtzu a sa giaga 2. tiu Larentu sighiat a carrare sa ua a su rodone, in binza Traduzioni Francese cercle, environs Inglese circle, surroundings Spagnolo círculo, alrededores Italiano cìrcolo, dintórni Tedesco Kreis, Umkreis.

«« Cerca di nuovo