Abbreviations Legenda | Symbols Legend

abbollotàtu , agt: abbulutatu Definition chi est a gana lègia, chi tenet gana de caciare Synonyms e antonyms bolluzadu Translations French dégoûté, barbouillé English nauseated Spanish mareado Italian nauseato German angeekelt sein, Übelkeit empfinden.

abbundài , vrb: abbundhare, bundhare Definition giare, produire o bogare a meda, nau mescamente de funtanas, de terras e matas Synonyms e antonyms abbenai, abbundiri, rebbucare 1 | ctr. mancai 1, menguai Sentences is fuedhus suus s'ant a abbundai sa cosa in su pratu o dh'ant a ismenguai? (I.Lecca)◊ a sos chi amus benes Deus los abbundhat pro los partiremus chin sos chi no ndh'azes Translations French abonder English to abound Spanish abundar Italian abbondare German im Überfluß vorhanden sein.

abértiu , pps: avértidu, avértitu, avértiu Definition de abèrtere, de avèrtere; chi istat o est a s'avértida Synonyms e antonyms abbisadu, abbistu Translations French averti English warned Spanish advertido Italian avvertito German gewarnt sein.

abiociài , vrb Definition èssere in fortza, briosu, pònnere brios Synonyms e antonyms abbiatzai, abbibare Etymon srd. Translations French se remettre English to fit Spanish recobrarse, restablecerse Italian rimettersi in fórma German bei Kräften sein.

achigulàre , vrb Definition fàere su chesciosu, istare sèmpere a lamentu, sèmpere naendho coment'e una chíghela, una cantaganta, giaendho istrobbu Synonyms e antonyms annischissai, apibiare, apurrire, arrosci, cascaviare, memulare, pibincai Etymon srd. Translations French ennuyer English to annoy Spanish quejarse, aburrir Italian bofonchiare, annoiare German sich beklagen, lästig sein.

acimbellài , vrb rfl Definition istare in pentzamentu e fintzes su si pigare dispraxere po calecunu bisóngiu o dificurtade, portare cimbellas in conca Synonyms e antonyms apinnicare, apistichinzare assudhire, insudhire Sentences fut totu acimbellau chi no agatàt genti a donai su sànguini, ca depint operai a sa mulleri ◊ no t'acimbellis po sa cosa de pagai: prega po sa saludi! ◊ immoi ca iscís chi est arribbendi acabbadha de ti acimbellai! Etymon srd. Translations French se préoccuper English to be worried Spanish preocuparse Italian preoccuparsi German besorgt sein.

acivíre, acivíri , vrb: atzivire Definition su bastare cun pagu po fàere cosa meda, nau de cundhimentos o cosas chi si aciunghent a un'àtera po dhi giare una calidade diferente; su bastare de sa cosa a unu bisóngiu, fintzes su frunire unu logu o una domo de su chi dhi bisòngiat Synonyms e antonyms achipire, achivire, fornire Sentences custa tinta atzivit meda: cun custu pagu che apo illatadu totu cussu muru ◊ atzivit un'ira cussu piberonedhu ruju: est bastadu una puntighedha cantu s'ungra pro dare su picante a totu su mànigu ◊ cust'ozu atzivit meda ca sa cosa chi fries no ndh'atzupit nudha 2. s'ortalíscia pro totu est atzivida ◊ sendhe atzividu de totu, aite a leare s'anzenu?!◊ cosa a papare bi ndh'at pro ndhe atzivire unu ristorante! 3. a sa chi fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu a mente frimma, lestra sa manu curriat pro achipire in s'arminzu 4. sa domo tantu no la tenet bene atzivida!…◊ tziligherta, espu, fromiga… totus a issuciare pibione naendho chi Deus dhos at fatos pro èssere acividos (A.Barra) Etymon itl. accivire Translations French être efficace English to be effective Spanish ser eficaz Italian èssere efficace German ergiebig sein.

acostumài , vrb: acostumare, costumai Definition tènnere o àere a parusu, àere s'abbitúdine, s’avesu; giare bonas abbitúdines Synonyms e antonyms abbetuare, abesare, acomunai, arranguai, imbisciare, ingustai, parusare Sentences a dí de oi unu tempus acostumaiaus a fai cancuna sciampita puru! ◊ cussu no acostumat a abarrai a giru ◊ dh'apo pretzetadu chi no si atrameset de mi ne torrare a parte de manzanu comente acostumat issu (Z.Porcu)◊ dèu acostumu pagu a fuedhai ananti de genti meda Etymon srd. Translations French avoir coutume, être coutumier English to accustom, to have in use Spanish acostumbrar Italian costumare, avére in uso, èsser sòliti fare, solére German gewohnt sein.

afastiài , vrb: afastiare Definition passare su fàmene papandho, tzatzare de no ndhe tènnere prus gana; asseliare o passare fintzes un'àtera gana o bisóngiu de s'intèndhere coment'e tzatzaos, orróschios Synonyms e antonyms apastamare, apastare, arrosci, cascaviare, sassai / abbolotai, aconare, agrungiai, ascamare, colloviare, ilvilire, isbolotiare, iserare, istomacare, tolocare Idioms csn: no si ndi pòdiri afastiai de… = sighire a…, chentza si pòdere catzare su disizu, sa gana de…; fuedhai a boxi afastiada = coment'e chentza pòdere faedhare, comente faedhat s'imbriagu Sentences cussus drucis ti afàstiant de su tzúcuru chi portant! ◊ seu fintzas afastiau de sa tropu cosa chi apu papau ◊ nci nd'at duas sempri bufendi impari: pustis afastiadas si tirant s'istrexu! 2. dha miru sempri: no mi potzu afastiai! ◊ fiat afastiau de su chi fadiat e de comenti dhu fadiat ◊ no si afastiaus mai de biri cussa bellesa de logu! Translations French dégoûter English to bore, to feel queasy Spanish cansarse de una comida Italian stufare, provare nàusea German satt sein, Übelkeit empfinden.

aflachiài , vrb: afrachiai Definition èssere fracu, lenu, débbile, fartare in calecuna cosa, tènnere neghe / afrachiai in sa fidi = àere una fide no tantu frimma, pagu segura Synonyms e antonyms ifrachire Etymon srd. Translations French être faible English to be weak Spanish flaquear Italian èssere débole, vacillare German schwach sein, schwanken.

agiadài , vrb: agiuare, agiudai, agiudare, agiudari, agiurai, ajuai, ajuare, ajutare, atzuare 1, axuare, axudae, axudai, azuai, azuare, azudare, azutare, ojuare Definition fàere una parte o totu su chi depet fàere s'àteru candho no dhu podet a solu, giare una manu a s'àteru in su bisóngiu, giare cosa, amparu; si narat brindhandho a unu de fora a papare candho capitat chi agatat is de sa domo giai papandho / azuare carchi cosa a ccn. = atuai, pigare sa cosa o betare una manu chi arresurtet prus fàcile a s'àteru a si dha pònnere a codhu, a si dha carrigare; Deus ti agiudit! = itl. Dio ti protegga! Synonyms e antonyms agiuventare, atuai, giuai, sufragai / amparai | ctr. ilviare, strobbai Sentences istentada est sa zente a tribagliare, ma tue no bi ses a l'azudare (A.Casula)◊ seus tropu arrebbugius e pretendeus chi Gesugristu s'agiurit ◊ su pitzinnu si est irvortatu e no cheriat prus ajuare a su babbu ◊ azúalu a istudiare, ca no ndh'est cumprendhindhe! ◊ sa famíglia pruite no ti axuat? ◊ sa cosa cun ledàmine e abba si azuat a crèschere ◊ so cuntentu de ti pòdere axuare balu ◊ chie binchet azuat! 2. cussa famíllia cheret azuada, ca est in su bisonzu 3. - Setzi a mesa ca nos azuas! - Coment'e retzidu: so pesendhe comogomo de manigare! Gràtzia su matessi: faghide! 4. unu sachedhu de tzimentu de mesu cuintale a solu no mi lu azuo, ma si mi lu azuades lu leo! Etymon ltn. adiutare Translations French aider, secourir English to help Spanish ayudar, colaborar Italian aiutare, agevolare, collaborare, soccórrere, sostenére German helfen, behilflich sein, mitarbeiten.

allagrociài , vrb Definition giare, pònnere, impromítere a meda, prus de su necessàriu, sestare in mannu Synonyms e antonyms abbundai Translations French exagérer English to be free Spanish excederse Italian largheggiare German freigebig sein.

alleporedhàre , vrb Definition èssere alligros; èssere o bènnere in calore Synonyms e antonyms alleporizare, apudhai, apudhichinare, incaboniscai, ingrigliare / insuai Etymon srd. Translations French ragaillardir English to make cocky, to be merry Spanish estar alegre, estar cachondo Italian èssere allégro, ringalluzzare German fröhlich sein, eitel werden.

alloloinài , vrb Synonyms e antonyms atolondrai Translations French monter à la tête, étourdir English to befuddle, to stun by sleep, by sun Spanish aturdir el vino, el sueño, el sol Italian stordire col vino, dal sónno, dal sóle German durch Wein, vor Schlaf oder Sonne betäubt sein.

alvinàre , vrb: avrinare Definition pigare frina (ingòllere cosa mala), zúghere sos bundhos, ispramare, pigare assíchidu malu Synonyms e antonyms acicai, arviai, spramai Sentences e fintzas custu séculu avrinadu in nues de fumu abboghinendhe iscràdiat in sos fundhales grogos de s'última mania (L.Mele) 2. su pisedhu, asciuconadu malamente, che fit cúrridu avrinendhe a coas de sa mama ◊ sa morte los at fatos avrinare: che los at dados suta unu càmiu ◊ timia che a sa frea e mi ponia a cúrrere avrinadu Etymon srd. Translations French effrayer English to frighten, to be obsessed Spanish espantar, estar obseso Italian spaventare, èssere ossèsso German erschrecken, besessen sein.

amegài, amegàre , vrb: ammegai, ammegare, megai Definition èssere apunta a…, acanta a…, èssere faendho Sentences bàsciu chi faint su giru de totu sa bidha, no amegant de ndi torrai (A.Garau)◊ sa zente amegat de betare fiores ca est passendhe su santu 2. amegat ca est istenteriau fendi sa missa, ca nci ponit ora e mesu, gopai vicàriu Translations French être sur le point de… English to be going to… Spanish estar a punto depara, estar Italian stare per…, èssere nell'atto di… German im Begriff sein zu.

ammadredhàre , vrb: ammadrodhare, ammodrodhare Definition coment'e fàere a madredhu Synonyms e antonyms ammassulare Etymon srd. Translations French être vulgaire English to be unbecoming Spanish volverse grosero Italian èssere sguaiato German unmanierlich sein.

ammalaía , avb Definition a mala gana, mancai chentza gana o contras a sa gana chi si tenet Synonyms e antonyms ammalaoja, ammaròglia, provortza Sentences ammalaia sos contos teviant torrare! ◊ ammalaia est andhadu a chircare cosa, si cheriat manigare! ◊ ammalaia est torradu a domo de su babbu Translations French à contrecœur, force est de…, finalement English reluctantly Spanish de mala gana, a regañadientes Italian malvolentièri, giocofòrza, finalménte German ungern, gezwungen sein.

ammoràre , vrb: amorai, amurai Definition totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Synonyms e antonyms fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Sentences oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Scientific Terminology ssl Etymon srd. Translations French être fiancés, s'engager par une promesse de mariage English to be connected with Spanish ser novios, llevarse bien con alguien Italian avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati German ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

ammudigonàre , vrb: ammutigonare Definition essire mudurcos, de pagos foedhos, abbarrare citios Synonyms e antonyms ammutullonare, citire Sentences sa vida de campagnolu che l'aiat unu pagu ammudigonadu ◊ si est ammutigonadu unu pagu e poi si est postu a nàrrere Etymon srd. Translations French rendre taciturne English to make taciturn Spanish ser taciturno Italian rèndere o stare taciturno German schweigsam sein.

«« Search again