àbile , nf, nm: àlipe Definition
pígiu de ógiu pruschetotu in bentre, grussu meda in su porcu: de s'àbile si faet s'ógiu porchinu / sòlvere o iscazare sos àbiles
Synonyms e antonyms
alabare,
ansúngia,
saginu
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
alipe(m)
Translations
French
graisse
English
pork-fat
Spanish
gordura,
manteca del puerco
Italian
àdipe,
sugna
German
Fett,
Schweinefett.
aozàdu , pps, agt Definition
de aozare; chi at postu ógiu, chi est grassu; nau de sa nughe bècia, chi est contomosa, at pigau sabore légiu; nau de su trigu, chi est guastu de s'umidore, addulliu
Sentences
ammustrant a minispreju su vívere aozadu de sa zente
Translations
French
replet
English
fat
Spanish
gordo
Italian
pìngue
German
fett.
atrovodhàdu , agt Definition
chi est grassu meda
Synonyms e antonyms
grassu
| ctr.
làngiu,
romasu
Sentences
fit un'ómine chin sa cara tundha e atrovodhada
Translations
French
replet
English
fat
Spanish
gordo
Italian
pìngue
German
fett.
gràssu , nm, agt Definition
su giúghere ógiu, s'ógiu etotu, fintzes lardu, nau mescamente de is petzas o de una carena / erba grassa = genias de erba (e fintzes mata) a fògia coment'e pruposa, chi poderant abba meda e faent fintzes in logu e tempus asciutu meda (es. figumorisca)
Synonyms e antonyms
rassu
/
laldu,
óciu 1,
ozímine
| ctr.
làngiu,
marriu,
romasu
Sentences
custa peta zughet tropu grassu: cheret isozada
2.
est grassu acoment'e unu procu ◊ ma est grassa, lah: chi fut procu dha bocia!
Etymon
ltn.
grassus
Translations
French
gras,
graisse
English
fat
Spanish
gordo,
grasa
Italian
grasso
German
fett.
làdru , nm: laldu,
lardu Definition
pígiu grussu de ógiu, tostau, aghedhosu, chi faet mescamente asuta de su corgiolu de su porcu; grassu meda / su lardu si chistit saliu segau a sestas, a tacales, a cantrexalis
Synonyms e antonyms
grassu
Idioms
csn:
l. assiau = lardu contomosu; l. pèrpere = totu de sa própiu grussària; l. panosu = súmene, su lardu de sa brenti de su procu (e pruscatotu de sa mardi), prus bellu a papai ca portat arràndulas; s'annu chi at a piòere fae cun lardu… = mai; comparai su lardu de is topis = circai cosa a chini no ndi podit donai ca est própiu cussu chi si dha papat; pònnere lardu, dare a l. = fai lardu, ingrassai (in cobertantza, prexaisí meda); andai che lardu in sali (nadu prus che àteru de cosas de manigare) = piàghere meda
Sentences
a sa pingiada una de is féminas dhoi at ghetau unu pratu de fasolu cun d-un'arrogu de lardu ◊ lis at intregau un'istalliada de lardedhu fine ◊ porcu de arratza bona ponet lardu fine e peta meda ◊ bi at porcu bonu a lardu ma no a peta ◊ ocannu su porcu at postu tres pódhighes de lardu ◊ nosu cundeus su lardu a melas cun sali e píbiri
2.
nois pitzinnos poniaimus unu prammu de lardu intendhindhe cussos contos!
Surnames and Proverbs
smb:
Lardu
Etymon
ltn.
lardum
Translations
French
lard
English
lard
Spanish
lardo,
tocino
Italian
lardo
German
Speck,
Fett.
sagínu , nm Definition
pígiu de grassu chi ammontat s'istentina, is errigos, in bentre, grussu mescamente in su porcu: s'iscàgiat po fàere s'ógiu porchinu
Synonyms e antonyms
àbile,
alabare,
ansúngia,
súmini
Sentences
po friri iscallat su saginu de porcu
Scientific Terminology
crn
Etymon
ctl.
sagí
Translations
French
graisse
English
fat
Spanish
gordura
Italian
àdipe
German
Fett.
unghínzu , nm Definition
su únghere; cosa unta, totu ogiosa, bruta de ógiu
Synonyms e antonyms
untonzu
/
untímine,
untura,
uschedhúmene
Etymon
srd.
Translations
French
crasse
English
greasy stuff
Spanish
untuosidad
Italian
untume
German
Fett.
uschedhúmene , nm Synonyms e antonyms
unghinzu,
untímine,
untura
Etymon
srd.
Translations
French
graisse,
crasse
English
grease
Spanish
grasa
Italian
untume
German
Fett.