Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àbidu , nm: àidu 2, àlidu, àliru Definition s'ària chi intrat a o chi essit de is prumones: si narat fintzes in su sensu de agiudu, cumpangia de un’àtera persona Synonyms e antonyms alentu, alenu, alidore, àlinu 1, ànidu, fiadu 1 / calore Idioms csn: torrare à. = alidai; segare s'à. = firmai de alidai; mobadia de s'àidu impressi o de s'àidu crutzu = maladia a prummones chi faghet a bàtima, a bémida, itl. asma Sentences ojamomia, s'àbidu mi est manchendi, innòi nci at àcua meda! ◊ lassamí torrai àbidu, assumancus! ◊ est assupandho ca est àlidi curtzu 2. est unu bentu budhidu, unu pudidore, chi segat s'àlidu 3. candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru 4. sa pessone sola istat male: un'àteru àlidu bi cheret, fintzas pro un'apretu! Etymon ltn. halitus Translations French souffle English breath Spanish aliento Italian respiro German Atem.

alenàda , nf Definition una torrada de àlidu Synonyms e antonyms alentada, alidada Sentences bíere, bufare a un'alenada Etymon srd. Translations French haleine, souffle English breath Spanish aliento Italian alitata, fiato German Atem.

aléntu , nm: alientu, allentu 1 Definition fortza prus che àteru de s'ànimu; s'ària chi andhat a e torrat de is prumones / pèrdiri s'alientu = isalidare pro currera, tropu pelea leada impresse, ma fintzas pèrdere su tinu Synonyms e antonyms àbidu, alenu, àlinu 1, coragi, foltza, piogu 1 / sentidu Sentences li est torrau s'alentu ◊ sa limba zuchet sos alentos de sos mannos ◊ su disprexeri mi ndi at pigau is alientus ◊ un'iscarrociada de cosa a conca, bis ca dhi torrat is allentus, a su macu! ◊ cuss'abba at torrau s'alientu a is massajos e a is pastores 2. no currit ispera ne alientu de bentu, no s'intendit súlidu 3. a s'ómini mellus de su mundu puru podit acuntèssiri de pèrdiri s'alientu ◊ dhu naras po mi fai inchietai o ses perdendi is allentus? Etymon spn. Translations French esprit, cœur, souffle English hearh, courage, breath Spanish aliento Italian ànimo, respiro German Mut, Atem.

irfodhiàre , vrb: isfodhare, isfodhiare Definition coment'e pèrdere su súlidu, s'ària; èssere a fodhidas, torrare àlidu a pelea e a moida, coment'e chi is prumones siant unu fodhe; fintzes pèrdere o abbrandhare s'arrennegu Synonyms e antonyms abbatimare, afandhare, assagadare, assupai, isalidare, sufratare Sentences sos pitzinnos curriant fatu de sa moto fintzas a s'irfodhiare ◊ si fit irfodhiatu coment'e unu fodhe nandhe: Galu bi ndh'at? Etymon srd. Translations French s'époumoner, essouffler English to breathe (out), to be out of breath Spanish resollar, resoplar, jadear Italian sfiatare, respirare affannosaménte German ausströmen, Atemnot bereiten.

muschiàre , vrb: ammusciare, musciai, musciare (mu-sci-a-i, mu-sci-a-re) muscinai Definition istare a múscius, a murrúngios; si narat fintzes po torrare àlidu a pelea, fàere una genia de sonu in su nasu mesu tupau coment'e chie arrespirat male Synonyms e antonyms imprabastulare, muciai, musci, smusciai, traganzare, tzuniare Sentences no bollu a musciai, ca no feus a cropu a cropu! ◊ muda, mintapare: no deves mancu muschiare! ◊ fiat unu chi passàt sentza de muscinai ◊ no si fiat atreviu de musciai ◊ cuaisí e no muscineis, chinonca seis in perígulu Etymon ltn. *mussiare, mussare Translations French grogner, grommeler, respirer English to grumble, to breath Spanish gruñir, resollar Italian brontolare, fiatare German brummen.

spentimàu , agt: spentumau Definition giagarau male, coment'e fuindho, currendho airau assupandho / fuiri a sa spentimada = a perdighinu, currindhe a cantu podet Synonyms e antonyms assupau, isalenatu, isartigadu, spentiniau Sentences nci dhu fait fui po macu, spentimau Etymon srd. Translations French haletant English haunted, out of breath Spanish jadeante Italian trafelato, spiritato German keuchend, aufgeregt.

súbidu , nm: súlidu, súliru Definition s'ària chi si bogat de prumones torrandho àlidu, mescamente fatu a forte, fintzes su surbare de su bentu: a bortas, súrbiu, suspidura bufandho cosa Synonyms e antonyms àbidu, alenu, isúfiu, suidu, sulu, tzúfiu / bentu Idioms csn: èssiri unu s. (nadu de tempus/durada) = unu sinnu, una furriada de ogus; pigai o torrai súlidu = torrare àlidu, respirare coment'e pasendhe unu pagu faghindhe cosa; aspetai a súlidu tentu = azummai chentza torrare àlidu pro istare atentos Sentences at pérdiu su súlidu tzerriendi meda ◊ candu passu ingunis mi tocat de aguantai súliru, po no mi allupai de fragu de bassa 2. sa temporada mala est infruschendhe cun súlidos de bentu bidhiarzu ◊ su súbidu de su bentu 3. cussas dexi dis fiant istétias unu súlidu 4. cun d-unu súlidu nci at ingúrtiu unu pisu de préssiu… (F.Carlini) Etymon srd. Translations French souffle English breath Spanish aliento, soplo Italian fiato, respiro, sóffio German Atem, Atemzug, Blasen.

suídu, súidu , nm: suiru Definition s'ària chi intrat o essit de prumones arrespirandho Synonyms e antonyms àbidu, alenu, isúfiu, súbidu Idioms csn: torrai suidu = torrare àlidu; portai suidu crutzu = èssere a bàtima, a sufrata; súidu mau = umbra mala, carchi cosa chi faghet efetu malu, chi batit dannu Sentences nci abbrincat afannendu a suidu crutzu ◊ in s'aposentu s'intendit unu suiru cansau ◊ sa morti isfollat sa vida, contat is dis, is oras, is minutus, s'úrtimu suidu ◊ is animalis connoscint su meri a su súidu ◊ it'est mancau, su suidu a totus, chi no cantais prus?! ◊ lassamí setzi ca est mellus, ca seu giai assupendi a suidus longus! 2. in cussa bidha nci depit èssi calincunu súidu mau, totu cussa genti chi morit! ◊ fadeidhi giai sa beneditzioni po nci dhi andai su súidu mau! Etymon srd. Translations French souffle English breath Spanish aliento, respiración Italian àlito, fiato, respiro German Atem, Atemzug.

súlida , nf Definition súlidu bogau unu pagu a forte, coment'e po dispraxere o pentzamentu, impudu o àteru / bogare o betare súlidas, èssere a súlidas Synonyms e antonyms múschiu, píliu, pisintzu, tzíliu / ispíscidu, sútidu Sentences su pisedhu est a súlidas, comente fit pranghindhe ◊ debberone súlida, at torradu, s'àinu, comente l'amus irbarriadu! ◊ oe no est in dare: no li essit súlida! ◊ za ndhe tenes de ufas e afas: ite b'at, chi ses a súlidas?! Etymon srd. Translations French halètement, souffle, soupir English pant, breath, sigh Spanish jadeo, aliento, suspiro Italian ànsimo, fiato, sospiro German Atembeschwerde, Atem, Seufzer.