Abbreviations Legenda | Symbols Legend

incheremíre , vrb Definition andharesindhe a bívere in logu ispérdiu, atesu de gente, fàere vida de soledade Synonyms e antonyms afrungiulare Sentences pro su disisperu, penso a m'incheremire abbaidendhe a su chelu e mi assamudo (G.M.Cherchi) Etymon srd. Translations French se retirer dans un ermitage English to retire to one's retreat, to leave off Spanish hacerse eremita Italian ritirarsi nell'èremo, demòrdere German zurückgezogen leben, nachgeben.

inchizàda , nf Definition abbaidada a corroncinu, oghida lègia Synonyms e antonyms achizada, inchérrida, inchigida, inchizidura, incilladura, incillimentu / cdh. inchiciata Sentences no mi at lassadu mancu sighire chi sa cara sua at fatu un'inchizada… pariat chi no li torraiant sos contos! Etymon srd. Translations French un regard furieux English black look Spanish mirada torva, ceño Italian occhiatàccia German häßlicher Blick.

ingeniài , vrb: ingeniare, ingignai, inginnai, inginniai, inzeniare Definition andhare a géniu, èssere a gustu, pràghere; fàere sa cosa faendho a médiu fintzes si no est fàcile, pentzandhodhas totu, imbentandho calecuna cosa noa, diferente (mescamente in forma rfl.), fintzes cuncordare calecuna cosa; fàere s'inginna, s'incàsciu in is doas de is carradas po dhis pònnere is fundhos / i. a unu (nadu mescamente de fizos) = betàresi, tènnere su betu, s'assemizu de sos parentes; èssiri inginnau a… = èssere a zisa de…, fatu a…; inginnai trassas = trassai, ordiminzare carchi cosa a trassa Synonyms e antonyms geniare / abbirtiai, arragnare, imbentai, indeletare, inteltiare / cuncodrai / abbaradhare, abbelare, imbelare, indeosare Sentences a mimi no m'ingéniat: tropu arrústicu est! (A.Garau) 2. at biu s'ómini fracóngiu? at ingeniau a su babbu! ◊ sa fémina mala fait s'ómini trasseri e aici su pobidhu est custrintu a inginnai trassas po pòdiri papai ◊ su chi no tenit cosa de fai nd'inginnat de cosas!… 3. mi so ingeniadu a chircare ◊ cussu s'inzéniat a fàghere de totu, ma chentza fàghere no abbarrat ◊ pro bois m'inzénio a totu su chi poto ◊ cun carilloni e follas de iscraria inginnant una pipia de serbussu (G.Moi)◊ don Masedhu non iat mai ingeniau nudha: su bèni e su mali dh'iat fatu su fradi (I.Lecca)◊ mi depu ingeniai po unu tzichedhu de binu 4. tui ses inginnau a tiàulu! (G.Mura) Surnames and Proverbs prb: chie no s'inzéniat no campat Etymon itl. Translations French plaire, faire un peu de tout, s'arranger English to try hard, to go down well Spanish caer bien, ingeniárse Italian andare a gènio, ingegnarsi, industriarsi German gefallen, sich bemühen.

ingorropàre , vrb Definition betare in calecunu gorropu Synonyms e antonyms impelciare, incalancare, ingarghilare Etymon srd. Translations French jeter dans un gouffre English to sinkhole Spanish echar en un barranco Italian infoibare German in eine Doline werfen.

innerbiàre, innerjàre , vrb: innerviare, irnerbiare, isnerviare Definition acropare, iscúdere cun nérbiu; fintzes istirare a tropu, segare unu nérbiu / i. unu boe = isarchilare Synonyms e antonyms aciotai, aciotarai, afrustai, irbrunchiare, passillai Sentences apo innerjadu sa lampizada de sa prepoténtzia a s'iscórria de s'issocadore 2. leendhe sa pedhitza peri sos oros, s'isterret creschendhe su tironzu fintzas a l'isnerviare a manera chi no aviscet a arrodulare Etymon srd. Translations French battre avec un nerf de bœuf English to flog Spanish azotar Italian nerbare German auspeitschen.

intitulài, intitulàre , vrb Definition pònnere su títulu, pònnere su númene de calecuna persona de importu a un'òpera, a un'orruga o àteru Synonyms e antonyms dedicai Sentences custas arrugas dhas ant intituladas a genti chi no s'iscít mancu a chini est e chi no nci apodhat nudha cun nosu Sardus ◊ cust'iscola dh'ant intitulada a Leonora de Arborea Translations French donner un titre, donner le nom (de qqn) English to entitle Spanish intitular Italian intitolare German betiteln.

intupài, intupàre , vrb Definition cuare in mesu de is tupas, o fintzes cuare bastat chi siat; prènnere su logu de tupas, de matas Synonyms e antonyms abbuare, acuae, ammagare, apatai, atanai, atrabentare, imbusare, impertusare, intanae, intuzare / atupare, imbuschire, intupire Sentences cussu s'intupaiat a su primu pispisu de sos passos ◊ su pilloni cantat intupau in sa cresuri ◊ sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ s'intupat in sa traja su puzone ◊ ses sempri intupendimí totu, che is topis! ◊ babbu si est intupadu intro de domo Etymon srd. Translations French cacher dans un bois, cacher English to hide in a wood, to afforest Spanish emboscar Italian imboscare German im Wald verbergen.

irminujàre , vrb Definition segare a pitichedhedhu; pentzare una cosa o una chistione bene a fundhu, a fine a fine Synonyms e antonyms amminudai, ispiculedhare / amminunciare, irminutziare, pilisae 2. irminujatilas custas cosas chi ti apo nau, ca a bi pessare tocat a tibe! ◊ su de s'irminujare a fundhu sos fatos umanos l'aiat ispintu a s'irbortare de fàchere su sordau ◊ irminujàndhesi cussu si li afinabat s'ànima, ite arrore! ◊ su de fàchere si l'ant irminujau bene innantis de detzídere de s'isèrghere Etymon srd. Translations French morceler, faire un récit détaillé English to mince, to think over Spanish desmenuzar, reflexionar Italian sminuzzare, ripensare German zerbröckeln, überlegen.

irrujonàre , vrb Definition papare a orrugos mannos comente faet unu allurpiu, un'ingurtone Synonyms e antonyms allimbrare, lambrire Etymon srd. Translations French manger comme un goinfre English to eat greedily Spanish engullir Italian mangiare con ingordìgia German verschlingen.

isantalàdu, isantalàu, isantelàu , agt Definition nau de ccn., chi abarrat prantau acoment'e atontau, chentza cumprèndhere, abbabbalucau, coment'e pentzandho in àteru, coment'e chi no dhue siat Synonyms e antonyms ammammalucadu, atambainadu, atolondrau, sculubiau Sentences ite ses fachendhe gai isantalau o timendhe ses? ◊ padentes e tupas mi parent pupas isantaladas chene alenu ◊ chene chinnire ocru, fit isantalau pompiandhe sa fotografia de sa muzere in sa tumba ◊ fit abbarrau isantalau, abbenenau che gatu agreste ◊ isse pariat isantaladu, nachi fit atuendhe ma non ischiat mancu inue ciughiat sos pes! Etymon srd. Translations French raide et droit comme un piquet, étourdi, absent English stiff, dazed, away from Spanish encandilado Italian impalato, stordito, assènte German kerzengerade, betäubt, zerstreut.

ischitíre , vrb Definition pigare o seberare cucu o paris e bogare in duos a s'ingrundha donniunu unu tanti de pódhighes (chi faent a suma unu númeru cucu o paris) po bíere a chie tocat una cosa (binchet chie at intzertau sa categoria chi at isceberau), po cumenciare su giogu o àteru, decídere a chie tocat calecuna cosa Sentences ischitimus a bídere a chie tocat a comintzare Etymon srd. Translations French établir à qui est le tour dans un jeu English to make deciding game Spanish sortear Italian fare lo sparéggio German den Entscheidungskampf ausfechten.

isciringàre , vrb: scingrai, tziringare Definition fàere calecuna cosa a isciringa in su sensu de samunare o illimpiare un'arremu (es. busciuca), ma fintzes própriu de intrare meighina a sa carena; nau in cobertantza, fàere sufrire, agghejare, giare ifadu a unu Etymon srd. Translations French introduire un cathéter, importuner English to catetherize Spanish poner un catéter Italian cateterizzare, clisterizzare German katheterisieren, einen Einlauf machen.

ispatàre , vrb: ispatzare 1 Definition illimpiare sa terra segandhondhe totu su matedu po dha prènnere, o fintzes segandhondhe s'erba; illimpiare, frobbire Synonyms e antonyms ammatutzare, ilbratare, immatai, irrascare, isputzucrare, matai, scrachirai Sentences su terrinu cheret ispatadu ca sa malesa no lassat crèschere àteru ◊ comintzeit a bogare coighina ispatendhe majas de chessa ◊ za mi est costadu ispatendhe rú e tetinosu pro pesare sos ozastros!…◊ tocat de ispatzare sos oros de s'irriu ◊ no mandhant un'operaju po ispatzare s'erba chi ch'est! 2. ispatare sa corte de sa linna ◊ dàemi su frebbeucu a l'ispatare su nasu a su ninnu! Translations French déboiser, dégarnir un terrain des buissons English to clean, to clear of the trees (bushes) Spanish rozar Italian sbrattare, disboscare, decespugliare German abräumen, abholzen.

ispatónzu , nm: ispatzóngiu Definition su ispatzare, illimpiamentu de una terra Synonyms e antonyms ilmatadura, innetionzu, ispatadura, ispatzinzu, isputzucronzu, limpióngiu, matadura Sentences in austu faia s'ispatzóngiu e in cabidanni su carríngiu (A.Barra) Etymon srd. Translations French action de dégarnir un terrain des buisson English clearing of the bushes Spanish desmonte Italian decespugliaménto German Gestrüppentfernung.

ispendhulàre , vrb Definition èssere pendhe pendhe o orrúere segau a orrugos, nau de bestimentu iscorriau Translations French mettre un tissu en lambeaux English to hang in rags Spanish caer a jirones Italian sbrendolare German in Fetzen herabhängen, in Fetzen herunterhängen.

isperrumài, isperrumàre , vrb: sperrumai Definition iscollare, orrúere, betare in s'ispérrumu, iscumpàrrere; orruinare, andhare o fàere andhare male meda; nau de sa manera de fàere, de unu, po ccn. iscopu, fai de totu, fàere fintzes sacrifícios mannos Synonyms e antonyms atrabentare, derrúere, iscalabrare, isciarrocai, ispèldere, scabiossai, sderrocai, spentumai Sentences mi est ruta s'acheta e isperrumada si est ◊ sos saludos de sos emigrados, zente isperrumada, los costoimos in su coro ◊ donna Pisódia nci torrat a isperrumai a s'inferru ◊ a como si mi b'at isperrumadu duas bacas ◊ sa morte giàgarat sa zente finas a l'isperrumare ◊ si est isperrumau e no si est vidu prus ◊ una mallora s’est isperrumada in is brecas 2. sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ est de bonugoro: paret chi s'ispérrumat pro azuare sos frades! Translations French tomber, jeter dans un escarpement English to fall down a precipice (throw) Spanish despeñarse, precipitarse Italian cadére, gettare in un dirupo German stürzen.

ispinzàre , vrb Definition fàere s'ispinzu, furare unu o is pinzos a ccn., calecuna cosa po dha tènnere coment'e pinzos; arretirare su pinzos giau po asseguramentu; pitzigare de ogu Synonyms e antonyms ispinzorare / pindaciai Sentences s'ómine no si depet mai ispinzare ◊ a su mortu dh'ispinzant: che dhi segant unu pagu de pilos, sas ungas, dh'imbóligant in paperi e dhu chistint 3. sa pitzinna l'apo impinnada a sa nobena de su Cossolu dae candho, ca mi l'aiant ispinzada, ch'est ruta a sa padedha budhindhe ◊ benint a ischire chi a Luguniu li aiant ispinzau sa fémina Etymon srd. Translations French voler, jeter un sort sur qqn English to rob, to cast evil-eye on s.o Spanish robar, aojar Italian rubare, iettare German stehlen, den bösen Blick werfen auf.

lambríre , vrb Definition papare a s'airada Synonyms e antonyms allimbrare, irrujonare, limbrire Etymon ltn. lambere Translations French manger comme un goinfre English to eat greedily Spanish engullir Italian mangiare con ingordìgia German verschlingen.

lescensciàre , vrb: licensiai, lissentziai, lissentziare Definition pònnere o giare fine a un'incàrrigu, a un'impreu; giare o pigare sa licentza o diproma a s'acabbada de is istúdios; andharesindhe, dispedire Synonyms e antonyms dipaciare / dispedire Translations French renvoyer, débaucher, licencier, décerner un certificat d'études English to dismiss, to confer a diploma on Spanish despedir, licenciar, irse Italian licenziare German kündigen, entlassen (aus der Schule), verabschieden.

maicàntu , agt, avb, prn: maigantu Definition mai + cantu, nau in su sensu de unos cantu, meda, medas Synonyms e antonyms chimai, meda, meditu Sentences maiganta zente faghiat chilòmetros de caminu ◊ de Pedru Casu si connoschent maigantas poesias ◊ atraessados maigantos giassos, bussat a una gianna ◊ sa cota de su pane bastat maigantu tempus 2. pesso chi isse si siat fadhidu de maigantu ◊ si mudadu mi agatas maicantu, cal'est s'impressione chi ti do? ◊ cust'avréschida l'amus isetada maicantu! ◊ fit maicantu afochissadu ◊ onzi cosa chi faghiat issa, dae maigantu a cust'ala, no fit zusta 3. maigantos, maigantas faghent gai Translations French un certain, une certaine quantité de (adj.), une certaine quantité (pron.), quelque peu, assez, sensiblement (adv.) English several Spanish bastante, algo Italian alquanto German : etwas (Adj.), ein wenig, einige, : ziemlich (Adv.), : etwas (Pron.), ein wenig.

«« Search again