Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

allestrídu , pps, agt: allestriu, allistridu Definition de allestrire; chi andhat o camminat lestru, faet sa cosa in lestresa Synonyms e antonyms acodiu, impressadu, impressaridu, impressidu, lestru 2. so bidindhe zente caminendhe allestrida ◊ totos sete tandho los videi cantu sunt mannos e cantu allistridos Translations French rapide, expéditif English speedy, hasty Spanish apresurado, expeditivo Italian sbrigativo, spìccio German schnell, rasch.

boléu , nm: buleu, voleu Definition foedhu chi s'impreat prus che àteru pl. coment'e avb. po nàrrere chi una cosa benit leada, portada, impresse meda, coment'e bolandho, móvia a bolu Synonyms e antonyms bolu, imboleu Idioms csn: andhare in boleos = currendi meda, in bolàminis; ghetai in boleu = imbolare in artu, coment'e a bolu; leare b. = leare fuliesa Sentences un'astore che at leadu una pudha a buleu ◊ o pópulu famidu, dae te catza adhane su pane ispeli, iscúdelu a buleu! (P.Mereu)◊ si pesaiant a buleu fuiditos ◊ de buleu che sunt isprofundhados in s'inferru ◊ ndhe leat de buleu, sa màchina, in cussa falada, si la lassas andhare!… Etymon spn. boleo Translations French vol très rapide English whirling flight Spanish voleo Italian vólo vorticóso German wirbelartiger Flug.

disgagiàdu , pps, agt Definition de disgagiare; chi est àbbile e lestru faendho, chi si movet cun lestresa, lébiu e cun abbilidade Synonyms e antonyms lépidu, lestru, lestrulinu, spessiau / cdh. disgaciatu Translations French agile, souple, rapide English agile, quick Spanish ágil, rápido, diligente Italian àgile, sciòlto, spedito German flink, schnell.

frúscu 1 , agt Definition chi si movet cun lestresa manna e fortza, chi faet impresse meda / a f. = forte, a corpu; morte frusca = de repente Synonyms e antonyms bruscu*, càdriu, frúschinu, fuliosu, fúliu | ctr. immajonadu, lenu Sentences candho muschinzas tue in su tirighinu timent totu s'incorrada frusca (G.A.Cossu)◊ sos bentos cun su motu fruscu pesant nue peuerosa ◊ falat sa matza frusca, corpendhe ◊ fit un'ómine fruscu in sas rispostas ◊ si ch'est andhadu gai fruscu chi no ndhe apo àpidu mancu s'infumentu ◊ su cantu de sa linna che li est essidu fruscu dae mannos ◊ ischidada frusca ant fatu oe! 2. intendheint sa giannita tanchèndhesi a fruscu Translations French rapide, énergique English quick Spanish rápido Italian svèlto, ràpido, vigoróso, enèrgico German schnell, rasch.

fuliósu , agt: furiosu, furriosu Definition chi si movet lestru meda, cun fúrria e fuliesa, mescamente po sa fortza chi giughet / èssere o intrare che male furiosu = cummentzai ccn. cosa acoment'e chi si ndi bollat isciusciai su mundu, de sa ganas de fai, e apustis firmaisí e no fai prus nudha Synonyms e antonyms airadu, fruscu 1, fúliu, furianu, fúrridu, infrusau, toleatzu | ctr. asiosu, immajonadu, lenu Sentences su bentu est fuliosu ◊ su pitzinnu at tímiu ca at bistu sa curridura furiosa de sa béstia ◊ at isboetadu s'ebba e si est móida furiosa ◊ sa dessisione furiosa naschet travessa ◊ s'àcua de s'arriu est furriosa candu ndi calat de is montis 2. a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu ◊ no sias che male furiosu: aispeta! Surnames and Proverbs prb: cuadhu furiosu no cumprit arringu ◊ male furiosu coitat a passare Etymon itl. furioso Translations French rapide, impétueux English speedy, violent Spanish rápido, impetuoso Italian velóce, impetuóso, irruènte German schnell, heftig, ungestüm.

fúliu , agt: fúriu Definition chi si movet faendho tretu meda in pag'ora Synonyms e antonyms dumidosu, fruscu 1, fughidosu, fuliosu, fúrinu, fúrridu | ctr. asiosu, immajonadu, pàsidu Sentences su trainedhu falat fúriu che bentu ◊ sos annos no passant ne fúrios e ne lentos ◊ unu pisedhu est faladu fúliu dae crésia mazore e a bassu Translations French rapide English speedy Spanish rápido Italian velóce German schnell.

fúrridu , agt: fúsidu Definition chi si movet lestru meda, cun fortza puru Synonyms e antonyms fughidosu, fuliosu, fúliu | ctr. asiosu, immajonadu, lenu Idioms csn: pesada fúrrida = fata a sa lestra (e cun ingannu), chentza ispetare a si frimmare a bídere su pesu zustu; fúsidu che foete = meda, gai fúrridu de tzocare che foete candho s'iscudet; faedhare a boghe fúsida = cun seguresa, chentza istare a su pentza e torra Sentences sa currente fúrrida de sos trainos morit atapèndhesi a sas digas ◊ s'astore si betat fúrridu che lampu ◊ noche trazat s'undha fúsida de su fiúmene ◊ che frundha fúrridu e lentu che frina ◊ custu trenu andhaiat fúsidu ◊ su tempus passat fúsidu che bentu 2. Lionora fúrriat de palas e ch’essit a fora fúsida che foete Etymon srd. Translations French rapide, impétueux English fast, forceful Spanish rápido, impetuoso Italian velóce, impetuóso German rasch, ungestüm.

léstru , agt, nm, avb: lestu, lésturu Definition chi o chie faet o si movet impresse, in pag'ora, in pagu tempus: s'impreat coment'e agt. e coment'e avb. (ma cuncordat che a s'agt. etotu)/ avb.: a sa lestra = in lestresa; crèsciri a lestru (allestru), de lestru = impresse; a lestru = a presse, luego Synonyms e antonyms fruscu 1 | ctr. adasiau, cagallente, immajonadu Sentences est lestru faghindhe sa cosa: no istat duiddui, no! ◊ isse est lestru manighendhe e lestru triballendhe ◊ est lesta lesta, che pisci in logu de festa ◊ est lésturu che unu gatu, che focu, che lampu, che furitu, che balla de iscupeta ◊ cantu bramo in s'ispàtziu bolare comente lestru est su pensamentu! 2. su mundhu est de sos lestros 3. a lestru o a tardu at a bènnere ◊ si poniant a lestu un'isciallu acapiau in conca e fuiant, cun s'afinu in su gúturu ◊ faghe lestru!, faghide lestros! ◊ si caminamus lestros assuprimus chito Etymon itl. Translations French rapide English swift Spanish rápido, pronto Italian lèsto, svèlto, sollécito German flink.

reminídu , pps, agt Definition de reminire; nau de ccn., chi faet sa cosa cun lestresa / r. che una balla = lestru meda, che lampu Synonyms e antonyms àbbile 1, coidadosu, fúrridu, lestru / furighedhosu | ctr. adasiau, cacallenu, cojanesu 2. est torrendhe insegus, reminidu, minateri, paret chi cherfat atzotare cudhos chi sunt faghindhe male Translations French rapide, éveillé English quick, able Spanish ágil, diestro Italian svèlto, àbile German rege.