Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

pedrigòne, pedrigòni , nm: peldigone, perdicone, perdigone, perdigoni, perdixone, pidrigoni, predicone Definition birilledha pitica de prumu chi in cantidade si ponet in is cartúcias po isparare pigiones / p. de grivare = adatos po isparare pillon'e tàcula Synonyms e antonyms cdh. pildiconi Sentences ita mabasicu seis fendi tirendi a pedrigonis: po puiga m'eis pigau?! ◊ ti at a donai una passada de pidrigonis a paneri, si ti agatat furendi! 2. sa ua ocannu no bi at ammaduradu: sos pipiones parent perdigones! Etymon spn. perdigones Translations French plomb de chasse English pellets Spanish perdigón Italian pallino da càccia German Schrot.

pedríscia , nf: pedrissa, pedritza, predissa, pidrissa, pitrissa Definition pedra lada de leminàrgiu o de fentana; pedra a oru a muru po cicire a cuadhu, o fintzes po istare gente cicia passandho ora Synonyms e antonyms curníscia, zannile / istrada 1, istradile, secidórgiu 2. sa zente fit sétida in sas pedrissas de piata ◊ custu contadu est rutu in sa pedríscia de s'isméntigu ◊ sa zente si firmat a pasare in sas pedrissas ◊ pighet a sa pedrissa e setzat a ingropas! Translations French rebord, appui de fenêtre English windowsill Spanish antepecho Italian davanzale German Fensterbrett.

petorrúdu , agt Definition chi est de bona petorra, chi portat petorras mannas, de petus largu Scientific Terminology zcrn Etymon srd. Translations French forte de poitrine English broad-chested Spanish de pecho amplio Italian pettoruto German vollbrüstig.

pétzu , nm Definition truncu mannu de linna, longu e no tanti grussu, pruschetotu segau a serra, chi ponent po agguantare ccn. cosa grae meda o de pòdere pigare pesu grae (es. teulada, intaulau) Synonyms e antonyms biga, trae / terrinu Idioms csn: p. de terra = terrinu; petzus lauraus = terras prenas; èssiri p. de furca = malu, trassosu, malafatore; petzu de giòvunu, de ómini = zòvanu, ómine mannu meda; petz'e ogu che pira = ogros maduros Sentences si at béndhidu totu, finas tàulas e petzos de sa domo ◊ l'ant àpidu impicadu a unu petzu ◊ ballendhe si àlciat e si pesat fin'a tocare su petzu: est a bídere lezeresa! ◊ sa barraca fiat fata totu a petzus mannus de tziníbiri 2. gràscias a Deus so como betzu mannu, sempre, però messendhe in petzu meu ◊ in su petzu chi bi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet! 3. nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili Etymon itl. pezzo Translations French poutre, pièce de terre English gilder, piece of ground Spanish viga, parcela Italian trave, appezzaménto German Balken, Grundstück.

peúnca , nf, nm: peuncu, piucu, piuncu Definition de is mígias, sa parte chi bestit su pei: dhu narant fintzes po mígia etotu (ma curtza) Idioms csn: mòrrere a peuncu = mòrrere de maladia longa; èssere a peuncu = iscrutzu, fintzas pòbiru meda; bocàrenne piuncos de ccn. cosa = fàghere atzola, àerendhe profetu, arrènnesciri; no si ne bidet piuncu = mancu arrastu Sentences fachiat piuncos de lana a bèndhere ◊ fint iscurtos e in piuncos ◊ ti apo imbolicau sos pedes chin piuncos ◊ fit chin sas iscarpas tapuledhadas e sos piuncos istampaos 2. de s'istrantza mancu piuncu si ne vidiat Scientific Terminology bst Etymon ctl. peuc Translations French pied de la chaussette English stocking-sole Spanish pie Italian pedule German Strumpfsohle.

piardèdha , nf: pibardedha, piladredha, pilardedha Definition tomata de toscu, de margiani, de cuadhus, tumata areste o mela de velenu, genia de tamatedha burda, ispinosa, nada deosi po su frutu velenosu chi faet (coment'e una superba matuca meda, groga, unu pagu ingespiada); cosa a papare avelenada chi ponent po su margiane, po canes dannàrgios Synonyms e antonyms bucone, buconete, pilórica 2. is bardaneris ant avelenau is canes a piladredha Scientific Terminology rba, Solanum linnaeanum Etymon srd. Translations French morelle de Linné English Devil’s apple Spanish manzanillas, pelotillas, tomateras del diablo Italian pómo di Sodoma German Teufelskirsche, Sodomsapfel.

pibiòne, pibiòni , nm: pipione, pubugione, pubujone, pupione, pupugione, pupujone, pupuxone, pupuzone Definition su granu (upm) de s'àghina comente dhu sèberat su frore de su gurdone; genia de puntighedha tundha comente acabbat su chelu de sa buca, apalas, in s'oru de s'ingurtidórgiu; nodighedhu o lobitu de sa trama chi si faet in su tessíngiu in tapetos, fànugas, burras e àteru, po pòdere essire a figuras, ma fintzes àtera genia de nodighedhu piticu / partes de su pipione: nasedhu, fodhone o fodhe, mata o prupa, sèmene o pisu; su pupujone de sa bula = angaule, sa méndula de su gúturu, su fundu de su paladari Synonyms e antonyms aginedhu, pubone / cdh. pupioni Sentences gustant sos pubujones rujos e dorados trones ponent in sas pischezolas ◊ custos fundhos batint ua pupujoni madura ◊ custos sunt sos pupuzones de s'úrtima iscaluza 2. no ischimus si tessent a pibione overas a ranu de ogu ◊ su sudori, messendi, calaiat a pibionedhus Scientific Terminology rbr, crn Translations French grume, grain de raisin English grape Spanish grano Italian àcino German Beere der Weintraube.

pibirínu , nm: pipirina, piperinu, pirpirinu Definition pintirighinu chi essit in sa pedhe, de colore diferente e a logos fintzes porru, essidura a guronedhu in sa carre; fintzes su calagasu / sèdere a pirpirinu = apispirinados, apataus, apipiredhaos Synonyms e antonyms ischecu, pannuga, piga, pintirina / bellacasu, carravarina, lepilepi, maniposa, pabedha, pibiritu Etymon srd. Translations French tache de rousseur English freckle Spanish peca Italian lentìggine German Sommersprosse.

picapardéri, picapedréri, picaperdéri , nm: picheparderi Definition maistu chi trebballat sa pedra a iscrapedhu Synonyms e antonyms iscrapedheri, scrafedhadori / cdh. picapetra, ttrs. picabidreri Sentences picapedreris e mastros de muru, chi tropu pedra manizant e terra, bi at medas chi los crent de coro duru ◊ issu fiat unu picheparderi béciu ◊ su mastru picapedreri picat tres santos noos… Scientific Terminology prf Etymon ctl., spn. picapedrer, picapedrero Translations French tailleur de pierres English stone-dresser Spanish picapedrero Italian scalpellino German Steinmetz.

píchidu , agt: pícidu, pídicu, pídigu, píghidu, pígidu, píjidu, píxidu Definition niedhu che pighe, niedhu meda, bene, parívile, e fintzes lúghidu (e po cussu a bortas nau cun significau de bonu, imbénnidu, cotu, nau de colore càrrigu)/ niedhu píghidu (nau de unu po su tzacu) = arrennegau meda Synonyms e antonyms pighidosu, píghinu, pigorinu Sentences tota píghida est s'aera ◊ sa cusséntzia nostra càmbiat a s'imbesse: prus est píchida e prus sos pilos sunt biancos ◊ nues píghidas ant iscorvuladu bírridos de abba ◊ sont cambiandhe intinu cudhos píghidos pilos issipios 2. comente at próidu, sas àrbures zughent sa foza bella píghida Etymon ltn. *picidus Translations French noir comme de la poix English piceus Spanish píceo Italian pìceo German pechig.

píchiu , nm Definition sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Synonyms e antonyms tzocu / arraolu, pensamentu Sentences in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Translations French action de frapper à la porte English knock Spanish golpe dado al llamar a la puerta Italian bussata German Anklopfen.

pidèdha, pidédhu , nf, nm: piredhu 2, piriedha Definition genia de sonu coment'e tródhia (piru) chi si faet cun is lavras po befa contr'a ccn. e bòllere nàrrere chi si tenet un'idea contrària Sentences su capu itzerriàt a boxi manna "Saluto al Duce!" e totus arrespundiant "A noi!", a candu cun càncua pidedha puru ◊ dhus ant istérrius a iscorraciadas de pidedhus! ◊ su piciochedhu t'isfundat is origas cun d-unu pidedhu Etymon srd. Translations French bruit vulgaire de mépris ou dérision English raspberry Spanish pedorreta Italian pernàcchia German furzähnliches Geräusch mit dem Mund.

pilàrgiu , nm Definition genias de càvuru cun su corgiolu totu a puntas, a sa parte de pitzu: de duas calidades, una (m. verrucosa) no si papat Scientific Terminology crx, maia squinado Translations French araignée de mer English spider-crab Spanish centolla Italian grancèvola German Meerspinne.

pilicàrju , nm: piligraxu Definition unu de is tantos númenes in cobertantza po nàrrere sa natura de sa fémina; a logos est fintzes su parapunta niedhu Synonyms e antonyms brodho, budhudhu, cunnu, pillitu, piricochedhu, porposeo Etymon srd. Translations French sexe de la femme English cunt Spanish coño Italian fica German Feige, Fotze.

pindàciu , agt, nm Definition chi o chie acostumat a pindaciai o tenet su podere de pindaciai Synonyms e antonyms oghiadore, ogriarzu, pedhinu Etymon srd. Translations French jeteur de sort English jinx Spanish gafe, cenizo Italian iettatóre German Unglücksbringer.

pinghinósu , agt Definition chi est totu brutu, mescamente brutu de ógiu o pingu, totu a marcos de ógiu Synonyms e antonyms brutu, losingiosu, untinadu, untinosu Sentences sa giustíscia t'incantet, pinghinosa, mandrona, maca e bruta! Etymon srd. Translations French plein de taches English greasy Spanish salpicado de aceite Italian frittellóso German fleckig.

pinnegósu , nm: pinnigosu, pugnigosu, punnigosu, punnugosu Definition sa manu cun is pódhighes serraos a istrintu; cropu chi si giaet cun sa manu serrada deasi Synonyms e antonyms bucicone, ilbrunzigone, ispubusada, puini, punzigone, prunzu Sentences iat artziau sa boxi e pistau su pinnigosu a sa mesa 2. dhi dòngiu una betuada de pinnigosus, nci dhu forbicu a su muru! ◊ mi dha seu scallara fendi largu a pugnigosus ◊ pigàt a pinnigosus gennas e fentanas Translations French poing, coup de poing English fist Spanish puño Italian pugno German Faust, Faustschlag.

pinzellàda , nf Definition frigada o passada de pinzellu (nau fintzes in su sensu de cosa fata bene meda), sa tinta de comente ant passau pinzellu Synonyms e antonyms impignellada / apipiada Etymon srd. Translations French coup de pinceau English brush-stroke Spanish pincelada Italian pennellata German Pinselstrich.

pioànu , agt: pioiganu, piopanu, projanu, proghijanu Definition nau de tempus, chi istat proendho dónnia tanti, fatuvatu; nau de abba, chi est de sa chi at própiu Synonyms e antonyms pioinosu, pióinu, proidore, proigiosu, proíxinu, prótinu | ctr. sicu Sentences fit un'atunzu pioanu: pioiat dogni die un'abba serena ◊ ocannu at fatu unu bellu zerru projanu, ma beranu assutu ◊ die piopana, oe!◊ s'annu fit un'ijerru piopanu e fritu meda Scientific Terminology tpm Etymon srd. Translations French pluvieux, eau de pluie English rainy Spanish lluvioso, pluvial Italian piovóso, piovano German regnerisch, Regen.

pioínu, pióinu, pioíu , agt: plóinu, próghinu, proinu, próinu, prúinu 1 Definition nau de abba, chi est de sa chi at própiu, sa chi proet (a logos est própriu s'abba chi proet) Synonyms e antonyms pioanu, pioile, pioinosu, proíxinu, prótinu / pióida, pruina Sentences zuchiat sos ocros lúchidos che abba próghina ◊ aciò, aciò ite abba pioia chi est fatendhe! 2. arregolliant s'àcua de proinu in is gisterras Scientific Terminology tpm Etymon srd. Translations French eau de pluie English rainwater Spanish pluvial Italian piovano German Regen.