A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

vicàriu , nm Definition babbai retore, su preide chi tenet su contivígiu de is cristianos chi faent fúrriu a una crésia Synonyms e antonyms arratori, prebbanu Sentences cust'orta a gopai vicàriu dhi fadeus curri s'àdria! ◊ domíniga su vicàriu at fatu una bella préiga Etymon itl. vicario.

vicepàrracu , nm Definition preide in parte de s'arretore o chi impare contivígiant una parróchia.

vicesíndhigu , nm Definition amministradore chi tenet s'incàrrigu de fàere de síndhigu candho custu est impediu in manera grave.

víche! , iscl Definition genia de foedhu chi si narat coment'e avertendho, ammeletzandho, o fintzes solu po fàere giare atentzione Synonyms e antonyms miche! / bih!, lah!, mih!

vichinàdu, vichinàtu , nm: bichinadu*, vighinadu Definition parte de una bidha, orrugas e domos de acantu unu bivet, sa gente chi dhue bivet Synonyms e antonyms apendítziu, bodheu, trechinzu Sentences mi paret chi pro ghirare contàscias vi ndh’at in custu vichinadu menzus de mene ◊ in su vichinadu vi aviat una tzia vetza predale 2. su vichinadu vidiat a Vadore semper chin sa broca a tira, artziandhe e falandhe a su càntaru (G.Chironi) Scientific Terminology bdh.

vichínu , agt, nm: bichinu*, vighinu Definition chi o chie bivet apresu in su matessi bighinau Synonyms e antonyms bighinante, trichinzarju Sentences vichinos e amicos si acortziavant a ibbabbu ◊ candho est ghirada Antioca, sas vichinas sunt astrintas a la dimandhare.

vicíle , nm: begrile*, vicrile, frichile, vrichile Definition acorru po dhue pònnere is bigos Synonyms e antonyms bijarzu.

víciu , nm: bicru*, ircu, vicru, viglu, vricu Definition su fedu de is bacas candho est de pagu tempus, fintzes a pagos meses, siat mascu o fémina / vicru marinu = igumarras, o lampu de igumarras Synonyms e antonyms fricu Sentences torrat vaca a vachile, sos vícios a su bàgliu, giocant in su vardau sos anzones (S.Zichi).

vícru víciu

vída , nf: bida, vira, vita 2 Definition su naschire, crèschere e mòrrere de totu is cosas, ma mescamente de is organísimos vegetales e animales, genia de fortza, de capacidade chi custos tenent de si mòvere, de fàere, de cambiare, de si adatare a s'ambiente e, in is organísimos superiores (su cristianu) de pentzare, cumprèndhere e imbentare: in su primu sensu est fintzes su tempus chi si durat bios / min. vidighedha, nau fintzes in su sensu de v. metzana, difícile, de istare male Synonyms e antonyms | ctr. molte Idioms csn: s'àtera v. = sa vida chi bi tiat èssere apustis de sa morte; a v. leada = in donu e pro tota vida; pigai sa v. a unu = leàre sa vida, bochírelu; fai v. mala = istare o èssere in su bisonzu (o, chistionendhe de su cumportamentu, fàghere male, èssere dados a su víssiu, bíviri a sa v. irada); no ndi pòdiri sa v. = sufrire meda de no agguantare prus; lèzere o purgare sa v. a unu = chircare, de unu, totu su male chi at fatu, abberu siat o nono; fàgheresi sa vida (triballendhe) = balanzare, batire su tantu de campare; a totu vira, vida vida (durada)= totu sa vida; ponnerebbei, lassarebbei sa v. = mòrrere in carchi dificurtade o logu perigulosu; ti siat cara sa vida chi!…= genia de ammaletzu, arguai a tui chi!… Sentences in custu mundhu totu su chi est vida rispetade! (A.Palitta)◊ a chie de vida brivant, a chie de fama e onore ◊ sa vida nostra est mesurada ◊ fatzu una vira sdegoliara ◊ vida, che mama t'istimo e ti addoro (P.Secchi)◊ ti ndi as a regordai po totu vida ◊ chini est ch'in custu mundu podit nai chi sa vida dha serrat bèni o mali (Maxia L.)◊ ti aspeto totu sa vita! ◊ non cherent mancu immazinare una vita chena cussu frate de intratura! 2. fémina mala, cussa, chi ligit sa vira a sa genti in mesu de s'arruga! ◊ li faghiat sas ficas e li leziat sa vida ◊ cussos tribagliantes si faghent sa vida ◊ cussu faghet su guardianu in domo de don Zuanne chena èssere pagadu, a vida leada ◊ cussu dispiaghere li at leadu annos de vida! ◊ vi at crapàrgios chi sunt vida vida chin crapas ◊ no bi andhes ca bi lassas sa vida! 3. ti siat cara sa vida chi in preséntzia mia usis prus unu chistionai pagu rispetosu! Etymon ltn. vita Translations French vie English life Spanish vida Italian vita German Leben.

vidabbidènti , agt Definition chi est craru, chi si cumprendhet luego, nau de cosa o chistione; chi assimbígiat meda meda a un'àteru Synonyms e antonyms ladinu / lindepintu, pentifilau, pintellintu.

vidàle , nm: bidale Definition coment'e unu cugudhedhu de làuna chi si ponet a sa punta de su pódhighe po cosire cun s'agu Synonyms e antonyms dighidale*.

vidàle 1 , agt Definition chi campat, chi tenet vida longa Sentences oriji longu vidale, oriji curtu vida curta Translations French vital English vital Spanish vital, longevo Italian vitale German vital.

vidàndha viànda

vidànu , agt Definition chi tenet vida, nau in su sensu de campare tempus meda Translations French qui vit longtemps English long-lived Spanish longevo Italian longèvo German langlebig.

vidassòni, vidatzòne , nf: beidatone* Definition de totu su sartu de una bidha, sa parte chi si prenet a laore, a duos annos a duos annos a fúrriu cun s'àtera metade de custa parte etotu lassada a pàsculu.

víde , nf: bide*, vite 1 Definition genia de linna de tantas calidades chi bogat s'àghina e faet a pértigas longas Synonyms e antonyms aidi, salmentu Sentences custu est locu de lavore, de orzu, de vide, de ficu, de uliva.

vidèa , nf: bidea, fidea Synonyms e antonyms idea*, intentu, pensamentu, pensu.

vidéntzia , nf Definition su bíere personas mescamente po calecuna cosa de istraordinàriu, de ispantosu, coment'e ispetàculu; candho capitat dannu a gente, una morte mala, est fintzes sa perítzia chi andhat a bíere su mortu po averguare cosas precisas de comente est mortu 2. no si podet tocare su mortu si no est arribbàa sa vidéntzia (E.Espa).

vídeo , nm Definition aparíciu chi permitit de fàere bíere is figuras e cosas iscritas manigiadas o trasmítias cun televisione, computera e cosas deasi.